Młodzi interwenci: jak wesprzeć kolegę w kryzysie – scenariusz zajęć on-line dla uczniów klas VII, VIII i szkół średnich

Żyjemy w czasach ogromnego kryzysu psychicznego dzieci i młodzieży. Coraz więcej młodych ludzi korzysta z pomocy psychologów, psychiatrów, ośrodków interwencyjnych. Wielu z nich jednak żyje w ukryciu, o ich kłopotach wiedzą tylko najbliżsi – najczęściej rówieśnicy, ukrywający dylematy kolegów przed dorosłymi. Warsztat ma na celu zachęcenie uczniów do angażowania nauczycieli, wychowawców, psychologów i pedagogów szkolnych we wspólną pomoc dla rówieśników zmagających się z różnorodnymi problemami.

Praca będzie się toczyć wokół dyskusji oraz zadań realizowanych w grupach. Warto zadbać o to, by uczestnicy mieli włączone kamery i mikrofony oraz był w pomieszczeniu przebywali sami.

Istotne jest, by zajęcia powinno poprzedzić jasne ustalenie zasad pracy grupowej, dotyczących:

• poufności: doświadczenia osobiste uczestników, jeśli się nimi podzielą, nie zostaną przekazane nikomu, kto nie uczestniczył w warsztacie;
• unikania oceny: zachęcamy grupę, by potraktowała sytuacje opisywane przez innych, jako materiał do wspólnej pracy, nie poddajemy go krytyce;
• unikania agresji.

Dziś porozmawiamy o tym, jak zostać superbohaterem. Zostanie nim każdy, kto uratuje czyjeś życie lub zdrowie. Wydaje się, że potrzeba do tego nadprzyrodzonej mocy, ale to nic mylnego, wystarczy odpowiednio zareagować, gdy ktoś z naszego otoczenia wpada w kłopoty. Zdarza się, że towarzyszymy komuś, kto tkwi w trudnej sytuacji. Zastanawiam się, jakie kłopoty kolegów mogły was zaniepokoić? Jak myślicie, co można nazwać kryzysem?

Prowadzący prosi, by uczestnicy wypełnili ankietę przygotowaną w programie internetowym, na przykład https://www.mentimeter.com/ i odpowiedzieli na pytanie: Jakiego rodzaju kryzysu może doświadczać Twój rówieśnik?

Po podsumowaniu ankiety prowadzący przechodzi do wspólnej analizy wyników.

W dołączonej do scenariusza karcie pracy znajduje się opis 4 sytuacji, które mogą dotyczyć nastolatka. Zadaniem uczniów jest opracowanie mapy myśli osoby opisanej w historii. Uczniowie pracują podzieleni na maksymalnie 5 osobowe grupy, spisują swoje pomysły, by następnie zaprezentować je na forum.

Prowadzący dzieli uczniów na grupy. Ich zadaniem będzie stworzenie listy miejsc, w których nastolatek otrzyma pomoc. Warto poprosić uczniów, by znaleźli w swojej okolicy:

• ośrodki interwencji kryzysowej,
• ośrodki wsparcia dla młodzieży,
• fundacje i stowarzyszenia, które pomagają młodzieży,
• poradnie psychologiczno-pedagogiczne i poradnie zdrowia psychicznego,
• środowiskowe centra pomocy dla dzieci i młodzieży.

Dodatkowo istotne będą wszelkie miejsca, w których nastolatek może otrzymać pomoc anonimowo: telefony zaufania, czaty, na których można porozmawiać z psychologiem etc.

W sytuacjach opisanych w poprzednim zadaniu wasi rówieśnicy obserwowali kłopoty przyjaciela, ale nie wiedzieli, jak zareagować. Być może zastanawiali się, czy poproszenie o pomoc dorosłego nie pogorszy sprawy, nie spowoduje, że stracą zaufanie najlepszego kumpla.

Prowadzący zaprasza uczniów do wspólnej dyskusji pytając:

• Jak sądzicie, gdzie przebiega granica lojalności?
• Kiedy sytuacja absolutnie wymaga interwencji osób trzecich?
• Jakie ryzyko niesie brak reakcji?
• Czy zaufanie można odbudować, jeśli przyjaciel uzyska pomoc?
• W jaki sposób można wytłumaczyć bliskiej osobie swoją decyzję o zgłoszeniu kłopotów?
• Czy można negocjować z kolegą, kogo poinformuje się o trudności?
• Czy jest jakiś sposób na to, by w szkole zgłosić anonimowo czyjś problem?

Zdarza się, że ktoś z naszego bliskiego otoczenia zmaga się z poważnym problemem, którego do końca nie rozumiemy. Naturalne są różne dylematy, wątpliwości, zawahanie wtedy, gdy decydujemy się zgłosić sprawę osobie trzeciej. Jednak w obliczu konsekwencji, jakie niesie za sobą pozostawienie przyjaciela samego z trudnościami, warto rozważyć, czy naruszenie jego zaufania nie będzie jednak drogą do tego, by uzyskał wartościową pomoc.

Przydatne jest zebranie refleksji uczestników na temat zajęć, ich tematyki, użyteczności ćwiczeń, sposobu prowadzenia warsztatu. W wersji online uczestnicy mogą wypełnić mini ankietę. Pomoże to określić zapotrzebowanie grupy na dalsze oddziaływania.