Przyjaźń jest powszechnie postrzegana jako coś dobrego. Może się jednak zdarzyć, że przyjaciel jest osobą, która nie dba o relację albo nawet szkodzi drugiej osobie. Wówczas przyjaźń staje się niezdrowa. Młodzież zw spektrum autyzmu ma potrzebę nawiązywania kontaktów, znalezienia osoby, której można zaufać. Jednak osobom ze spektrum może być trudniej rozpoznać toksyczną przyjaźń, która sprawia, że czujemy się przygnębieni, bezwartościowi i wykorzystywani. Cztery krótkie ćwiczenia, które zawiera scenariusz mogą ułatwić rozpoznawanie oznak niezdrowej przyjaźni, zrozumieć oczekiwania wobec przyjaciela i zadbać o swoje uczucia. Zajęcia można przeprowadzić w trybie stacjonarnym lub zdalnym.

Wykorzystaj również:

Uczestnicy	uczniowie klas VII-VIII szkoły podstawowej uczniowie szkół ponadpodstawowych uczniowie z autyzmem, Zespołem Aspergera
Cele	rozpoznawanie niezdrowej przyjaźni wrażliwość na swoje uczucia i potrzeby ustalenie swoich oczekiwań wobec przyjaciela
Potrzebne materiały	komputer link do filmu „Letting go: Toxic Friendship” https://www.youtube.com/watch?v=Lo4aKKABjro&ab_channel=Psych2Go Załącznik nr 1. Niepożądany przyjaciel Załącznik nr 2. Dobry przyjaciel Załącznik nr 3. Zachowanie przyjaciela
Czas trwania	60-80 minut
Liczba uczestników	1

Ćwiczenie 1. Przyjaźń, nie zawsze zdrowa

Nauczyciel zadanie uczniowie na poniższe pytania:

Czym jest przyjaźń?
Czym różni się przyjaźń od koleżeństwa?
Czemu tak wielu ludzi potrzebuje przyjaciela?

Następnie nauczyciel wraz z uczniem ogląda filmik Letting go: Toxic Friendship (z napisami w języku polskim).

Podczas omawiania filmu, nauczyciel rozmawia z uczniem, o tym:

czy każda przyjaźń jest dobra
czym jest niezdrowa przyjaźń.

Ćwiczenie 2. Z kim nie chciałbym się przyjaźnić

Nauczyciel przekazuje załącznik nr 1. Wokół obrazka mężczyzny lub kobiety uczeń w odpowiednich ramkach uczeń wpisuje niepożądane dla przyjaciela cechy charakteru.

Ćwiczenie 3. Dobry przyjaciel

Nauczyciel przekazuje załącznik nr 2. Dobry przyjaciel. Uczeń wybiera z listy wyrazy, które opisują dobrego przyjaciela.

Dobry przyjaciel:

słucha uważnie
chce, żebyś zawsze opłacał/a rachunek w kawiarni
nakłania do skoków z opuszczonych budynków
nie plotkuje o tobie
robi ci zdjęcie, kiedy się poślizgnąłeś/łaś na lodzie
dzwoni tylko wtedy, gdy nie był/a w szkole i potrzebuje notatek
uważa, że twoje problemy są ważne
przyjdzie do ciebie, kiedy słyszy, że płaczesz
zawsze odbiera telefon albo odpisuje, że oddzwoni później
pomaga wymknąć się w nocy z domu
opowiada o swoich problemach
kibicuje ci, kiedy bierzesz udział w zawodach lub konkursach

Ćwiczenie 4. Sytuacje

Uczeń czyta dialogi z załącznika nr r. Zachowanie przyjaciela i je omawia z nauczycielem pod kątem toksycznego zachowania przyjaciela. Podkreśla w historiach oznaki, które mogą świadczyć o niezdrowej przyjaźni.

Sytuacja 1.

Hahahaha! Ale się wywaliłeś. Czekaj, czekaj zrobię ci zdjęcie i cię podniosę.
Aua, chyba złamałem rękę!
Dobra, już ci pomagam wstać.

Sytuacja 2.

Usuń z fejsa to zdjęcie z imprezy.
No co ty, jest super! Wiesz, ile polubień zdobyło?
Nie ma to znaczenia, to jest upokarzające zdjęcie.
Ale właśnie takie mają najwięcej lajków. Weź nie marudź, zdjęcie jest śmieszne, a ty robisz dramę. Będziesz sławna.

Sytuacja 3.

Cześć dziewczyny!
Hej.
Ola, dzisiaj u mnie wieczorem, tak jak się umawiałyśmy.
Umawiałyśmy się?
No tak, na oglądanie Harrego Pottera.
A co ja jakiś dzieciak jestem? Nie oglądam tego. Idziemy dzisiaj z dziewczynami na zakupy.
Okej, a mogę z wami?
Nie sądzę, zgadamy się potem.

Sytuacja 4.

Ala, skąd wszyscy wiedzą, że miałam iść na randkę z Adrianem?
Nie wiem.
Tylko tobie mówiłam.
Weź, to jest dobra wiadomość, nie rozumiem w czym jest problem.
Przecież wiedziałaś, że to tajemnica!
Nie rób dramatu, nic się nie stało.

Sytuacja 5.

To co, idziemy dzisiaj na imprezę?
O której się zaczyna?
O 23.00
Stary, nie mogę wychodzić tak późno.
Przez okno wyjdziesz, rodzice nie muszą wiedzieć.
Ale ja im mówię, jeżeli gdzieś wychodzę, przecież oni oszaleją, jak zobaczą, że mnie nie ma w pokoju. Będą się martwić.
A co ty taki słabeusz jesteś? Nie znasz się na dobrej zabawie.

Podsumowanie

Na zakończenie zajęć nauczyciel prosi ucznia, aby wyjaśnił, jak rozumie pojęcie toksyczna przyjaźń. W swojej wypowiedzi uczeń podaje przykłady nieprawidłowych zachowań, a nauczyciel prosi o wskazanie prawidłowego zachowania w razie rozpoznania toksycznej przyjaźni.