Profilaktyka przemocy rówieśniczej – jak zapobiegać przemocy w szkole

Istotną rolę w zjawisku przemocy rówieśniczej odgrywają mechanizmy społeczne, które wzmacniają jej przejawy i utrudniają reakcję na problem. Dlaczego uczniowie, którzy na co dzień wydają się wrażliwi i odpowiedzialni, mogą stać się sprawcami przemocy lub biernymi świadkami, wspierającymi agresora swoim milczeniem czy aprobatą? W artykule przyglądamy się mechanizmom społecznym, które wpływają na takie zachowania, oraz pokazujemy, jak skutecznie im zapobiegać w codziennej pracy z uczniami. Dowiedz się, jakie działania profilaktyczne mogą pomóc w budowaniu atmosfery bezpieczeństwa i wzajemnego szacunku w grupie.

FOMO i problemowe używanie internetu – jak pomagać uczniom, którzy nie potrafią żyć offline?

W erze cyfrowej technologie informacyjno-komunikacyjne są nieodłącznym elementem życia młodych ludzi. Media społecznościowe, takie jak: Instagram, TikTok, Snapchat czy Facebook, z jednej strony umożliwiają łatwe komunikowanie się, rozwijanie pasji i dostęp do wiedzy, ale z drugiej mogą generować problemy psychiczne. Jednym z najbardziej destrukcyjnych zjawisk związanych z mediami społecznościowymi jest FOMO (ang. Fear of Missing Out) – lęk przed pominięciem.  W połączeniu z uzależnieniem od ciągłego korzystania z urządzeń cyfrowych staje się to poważnym wyzwaniem dla zdrowia psychicznego uczniów. W jaki sposób można wspierać młodych ludzi w radzeniu sobie z tymi trudnościami? Kluczem jest edukacja, budowanie świadomości, wdrażanie zdrowych nawyków cyfrowych oraz stworzenie środowiska wsparcia zarówno w szkole, jak i w domu. W artykule wyjaśniamy, jak życie w otoczeniu nowych technologii, bez oderwania ręki od smartfona, wpływa na młodych ludzi. Podpowiadamy również,  jak kształtować u dzieci i młodzieży umiejętność zrównoważonego korzystania z internetu oraz mediów społecznościowych.

Czym jest filmoterapia? Terapeutyczne wykorzystanie filmu i kina w szkole

Filmoterapia to coraz bardziej popularne narzędzie wspierające procesy terapeutyczne i wychowawcze, które z powodzeniem może być stosowane w pracy z uczniami. Nauczyciele, psycholodzy i pedagodzy szkolni coraz częściej sięgają po filmy jako sposób na poruszanie trudnych tematów, wspieranie rozwoju emocjonalnego oraz kształtowanie postaw. Wykorzystanie filmu w terapii opiera się na założeniu, że obrazy filmowe, podobnie jak literatura, mogą pobudzać do refleksji, wywoływać emocje i umożliwiać identyfikację z bohaterami, co ułatwia zrozumienie własnych problemów. W artykule wyjaśniamy, czym jest filmoterapia, jakie są jej główne cele i jak może być efektywnie wykorzystywana w codziennej pracy pedagogicznej i psychologicznej.

Zdrowie psychiczne jako prawo człowieka. Jak przeciwdziałać stygmatyzacji uczniów z trudnościami w zakresie zdrowia psychicznego?

Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego przypada na dzień 10 października. Kondycja psychiczna młodych Polaków od lat wzbudza niepokój, dlatego takie dni, jak ten są szczególnie ważne. Każda okazja do propagowania wiedzy na temat higieny zdrowia psychicznego, standardów opieki psychologicznej i walki ze stygmatyzacją jest na wagę złota. Tegorocznym hasłem tego dnia jest „Zdrowie psychiczne w pracy”, jednak w tym dniu należy pamiętać również o młodzieży. Badania zlecone przez Rzecznika Praw Dziecka w 2021 roku wykazały, że ok. 14% uczniów w Polsce wymaga interwencji związanej z ich funkcjonowaniem psychicznym. Jest to ogromna grupa zagrożona stygmatyzacją i wykluczeniem z powodu kłopotów, na które nie mają wpływu. Dowiedz się, jak w szkole zniwelować mechanizmy stygmatyzacji wobec uczniów, którzy mają kłopoty w tym obszarze.

Bajkoterapia w szkole podstawowej. Rola bajek w kształtowaniu młodego człowieka

Bajkoterapia odgrywa niezwykle istotną rolę w rozwoju emocjonalnym i społecznym dzieci. Zakłada wykorzystanie moc opowieści do przekazywania wartości, wzorców zachowań oraz radzenia sobie z trudnymi emocjami. Poprzez odpowiednio dobrane bajki, dzieci uczą się rozpoznawać i nazywać swoje uczucia, rozwijają empatię oraz umiejętność radzenia sobie z lękami. Bajki mogą być narzędziem, które pomaga młodym ludziom zrozumieć otaczający ich świat, podejmować decyzje i budować pewność siebie. Artykuł przybliża znaczenie bajkoterapii w edukacji i terapii dzieci w wieku wczesnoszkolnym.

Jak wspierać usamodzielniających się wychowanków pieczy zastępczej? Proces usamodzielnienia pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej

Proces wchodzenia w dorosłość to ogromne wyzwanie dla każdego nastolatka. Naturalna jest niepewność, lęk o przyszłość, przytłoczenie koniecznością wyboru dalszej drogi. Już samo opuszczenie domu i uniezależnienie się od dorosłych budzi spory lęk. Nastolatki wychowujące się w rodzinie pochodzenia mają jednak zazwyczaj wsparcie w rodzicach i przekonanie, że zostaną uratowane z ewentualnej opresji. Inaczej jest w przypadku uczniów żyjących w rodzinach zastępczych lub placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Jak ich wesprzeć w trudnym procesie usamodzielnienia?

Praca zespołu przy ewaluacji programu wychowawczo-profilaktycznego

Samo sformułowanie strategicznych działań szkoły w programie wychowawczo-profilaktycznym nie gwarantuje ich skuteczności. Podobnie jak wyniki nauczania, efekty procesu wychowania i podejmowanych działań profilaktycznych muszą być poddawane ocenie oraz, w miarę potrzeby, modyfikacji – tak, by odpowiadały na rzeczywiste potrzeby osób, do których są kierowane. Ewaluacja programu wychowawczo-profilaktycznego powinna być prowadzona z uwzględnieniem specyfiki zdiagnozowanych problemów, wcześniejszych doświadczeń oraz zasobów konkretnej szkoły. Ważne jest, aby była to praca zespołowa, angażująca wszystkich nauczycieli i innych pracowników szkoły, a także w miarę możliwości rodziców i uczniów. Tylko wtedy można uzyskać pełen obraz funkcjonowania programu i jego rzeczywistego wpływu na społeczność szkolną.

Diagnoza potrzeb szkoły przed opracowaniem szkolnego programu wychowawczo-profilaktycznego – przydatne narzędzia

Sierpień i początek września to czas na przejrzenie programu wychowawczo-profilaktycznego i podjęcie decyzji, czy wymaga on modyfikacji, uzupełnienia lub czasem całkowitej zmiany. Każda zmiana powinna być jednak poprzedzona analizą potrzeb i diagnozą sytuacji szkolnej. Jak pracować, by proces diagnostyczny był nie tylko efektywny i rzetelny, ale także, by stał się ciekawą częścią szkolnego harmonogramu?

Konstruowanie programu wychowawczo-profilaktycznego – kto ma to robić i dlaczego?

Czy nauczyciel działający w pojedynkę jest w stanie przygotować program wychowawczo-profilaktyczny? Jaką rolę w tym procesie odgrywają szkolni specjaliści? Działanie zespołowe nauczycieli, szczególnie w kontekście formułowania działań wychowawczo-profilaktycznych, wydaje się być koniecznością. Dowiedz się, jak powinno wyglądać konstruowanie szkolnego programu wychowawczo-profilaktycznego i kto odpowiada za jego opracowanie.

Czy szkoła wystawia opinię dla zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności na wniosek rodzica?

Rodzice uczniów regularnie zwracają się do szkół z prośbą o przygotowanie opinii lub informacji dotyczących funkcjonowania dziecka – szczególnie wtedy, gdy dokumentacja jest wymagana przez instytucje zewnętrzne, takie jak powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Choć szkoła ma obowiązek wydania opinii dla poradni psychologiczno-pedagogicznej czy sądu rodzinnego, wątpliwości pojawiają się, gdy rodzic składa wniosek o przygotowanie opinii potrzebnej do uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. Wyjaśniamy, czy szkoła wystawia opinię dla zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności i jaką formę może mieć taka dokumentacja.

Szkoła powinna udostępnić rodzicowi plan pracy nauczyciela prowadzącego zajęcia z uczniem

Rodzice dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego często oczekują dostępu do dokumentacji związanej z organizacją wsparcia ich dziecka. Wątpliwości budzi zwłaszcza udostępnianie wewnętrznych planów pracy nauczycieli. Sprawdź, kiedy szkoła lub przedszkole ma obowiązek przekazać rodzicowi dokumenty oraz jak zgodnie z prawem realizować takie żądania. Poznaj zasady ochrony danych osobowych, o których powinni pamiętać nauczyciele i dyrektor. 

Odmowa wydania opinii o uczniu – czy szkoła może odmówić wydania opinii o dziecku na wniosek rodziców

Czasami rodzice uczniów zwracają się do szkoły z prośbą o wydanie opinii o dziecku, którą chcą przekazać lekarzowi specjaliście. Zdarza się jednak, że szkoła odmawia takiej współpracy, powołując się na brak obowiązku prawnego lub inne wewnętrzne procedury. Czy takie stanowisko jest zasadne? W artykule wyjaśniamy, jakie są obowiązki szkoły w świetle przepisów prawa oraz zalecenia specjalistów.

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego z programem dla szkoły podstawowej

Sprawdź, jak skonstruować wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego z programem dla szkoły podstawowej. Skorzystaj również z przykładowych programów doradztwa zawodowego.

Uczeń z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego a sposoby realizacji doradztwa zawodowego w IPET

Tworząc indywidualny program edukacyjno-terapeutycznego (IPET) dla ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego należy pamiętać o doradztwie zawodowym. Jak wprowadzić młodego ucznia na ścieżkę odkrywania swoich zainteresowań i planowania przyszłości zawodowej? Jak zindywidualizować podejście, by zaspokoić jego unikalne potrzeby i wyzwania? W artykule wyjaśniamy, jak skutecznie uwzględnić doradztwo zawodowe w IPET.

Czy w szkole specjalnej muszą być prowadzone zajęcia z doradztwa zawodowego

Doradztwo zawodowe w szkołach dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym powinno być realizowane, ponieważ przepisy nie wykluczają w tym zakresie szkół specjalnych. Natomiast w szkole specjalnej nie prowadzi się tych zajęć w formie zajęć doradztwa zawodowego, o którym mowa w art. 109 ust. 6 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Działania w zakresie doradztwa zawodowego muszą być dostosowane do specyfiki działalności szkoły i funkcjonowania uczniów. Sprawdź, jak prowadzić zajęcia doradztwa zawodowego w szkole specjalnej.

Cringe, bambik, aura i brainrot – jak rozumieć język młodzieży i jak rozmawiać o młodzieżowych słowach w szkole?

„Bambik”, „brainrot”, „czemó” – dla jednych brzmią jak przypadkowy zlepek sylab, dla innych są kluczem do zrozumienia świata współczesnej młodzieży. Język, którym posługują się nastolatkowie, zmienia się dziś szybciej niż kiedykolwiek wcześniej, a jego znaczenie wykracza daleko poza modę czy internetowe memy. To nie tylko narzędzie komunikacji wśród młodzieży, ale także sposób budowania tożsamości, przynależności do grupy i wyrażania emocji. Jak na te zmiany powinna reagować szkoła? Zamiast walczyć z nowymi słowami, warto spróbować je zrozumieć – bo to właśnie w nich ukryta jest mapa do młodzieżowego świata.

Efekt października – dlaczego w październiku nasilają się problemy wychowawcze?

Każdy nauczyciel, wychowawca czy specjalista szkolny zna to z własnego doświadczenia: wrzesień mija stosunkowo spokojnie, a już w październiku pojawia się wzrost trudnych zachowań wśród uczniów. Wydaje się, że szkoła, która jeszcze niedawno tętniła świeżością i ciekawością, nagle staje się areną wyzwań wychowawczych, o których wcześniej nie myśleliśmy. Dlaczego tak się dzieje? Czy to tylko przypadek, czy kryje się za tym głębsza psychologia rozwoju i mechanizmy funkcjonowania szkoły? Przyjrzyjmy się temu bliżej.

Kontrakt klasowy jako narzędzie wzmacniania odpowiedzialności uczniów

W pracy wychowawczej jednym z największych wyzwań jest budowanie odpowiedzialności uczniów za własne zachowanie i za atmosferę panującą w klasie. Tradycyjne podejścia oparte na regulaminach narzuconych „z góry” mogą prowadzić do oporu, poczucia niesprawiedliwości lub braku identyfikacji z zasadami. W tym kontekście kontrakt klasowy może stać się narzędziem, które wesprze proces wychowawczy, zaangażuje uczniów i wzmocni ich poczucie wpływu oraz współodpowiedzialności.

Demoralizacja ucznia – rozpoznawanie i przeciwdziałanie demoralizacji nieletnich. Obowiązki prawne i wychowawcze szkoły

Demoralizacja to pojęcie, które w szkolnej rzeczywistości pojawia się rzadko – często kojarzone z poważnymi problemami wychowawczymi, interwencją sądu rodzinnego czy Policji. A przecież każdy nauczyciel może być pierwszą osobą, która dostrzeże sygnały zagrożenia. Każda szkoła ma też obowiązki wynikające wprost z przepisów prawa – zarówno w zakresie przeciwdziałania demoralizacji, jak i podejmowania konkretnych działań, gdy do niej dochodzi. 

Podejrzenie molestowania uczniów przez nauczyciela – jakie działania musi podjąć szkoła?

W przypadku podejrzenia, że nauczyciel mógł popełnić czyn na tle seksualnym wobec uczniów, jednostka systemu oświaty zobowiązana jest do niezwłocznego wdrożenia odpowiednich procedur. Dyrektor szkoły powinien wszcząć działania zgodne z przepisami prawa, zapewnić uczniom bezpieczeństwo oraz powiadomić właściwe instytucje, w tym prokuratora lub policję. W artykule przedstawiamy, jakie obowiązki ciążą na szkole i jakie kroki formalno-prawne należy podjąć natychmiast po uzyskaniu informacji o zdarzeniu.

Uczeń samowolnie wychodzi z lekcji – jak powinien zareagować nauczyciel?

Samowolne opuszczenie sali lekcyjnej przez ucznia to sytuacja, która budzi wątpliwości dotyczących bezpieczeństwa i odpowiedzialności nauczyciela. Przepisy określają zasady nadzoru oraz obowiązki nauczyciela w takich okolicznościach. W artykule wyjaśniamy, jak postępować, gdy uczeń samowolnie wychodzi z lekcji oraz jakie rozwiązania warto wdrożyć, aby zapobiegać podobnym zdarzeniom w przyszłości.