
Przemoc rówieśnicza to poważne zjawisko, które w ostatnich latach niezwykle martwi środowiska szkolne. W wielu polskich szkołach trwa proces edukowania kadry pedagogicznej, rodziców i uczniów w zakresie wychwytywania zachowań przemocowych i skutecznego reagowania na nie. Skuteczna interwencja i zahamowanie agresji to jednak nie koniec. To dopiero początek pracy na rzecz przywrócenia poczucia bezpieczeństwa skrzywdzonych uczniów. W jaki sposób wspierać dzieci w procesie odbudowy relacji?

Uczniowie zagrożeni niedostosowaniem społecznym często przejawiają zachowania, które są dla nauczycieli szczególnie trudne: agresję wobec rówieśników lub dorosłych, niszczenie mienia, wagary czy nagłe wychodzenie z lekcji. Takie reakcje bywają formą buntu, sposobem na zwrócenie na siebie uwagi, a czasem także sygnałem, że uczeń nie radzi sobie z emocjami i sytuacją, w której się znalazł. To, jak na te zachowania odpowiada nauczyciel może rozstrzygnąć o dalszym przebiegu sytuacji. Niewłaściwa reakcja może utrwalić w uczniu przekonanie, że jest „złym” i „niepotrzebnym” członkiem społeczności szkolnej. Z kolei spokojne i stanowcze działanie otwiera szansę na zmianę i budowanie lepszych relacji. Sprawdź, jak radzić sobie z uczniem zagrożonym niedostosowaniem społecznym w sytuacjach, gdy okazuje agresję, opuszcza lekcje, wdaje się w konflikty lub prowokuje zachowaniami buntowniczymi.

Dlaczego ten uczeń nic nie robi, mimo że mógłby? Dlaczego nie reaguje na prośby, pochwały, a nawet groźby? Co sprawia, że dziecko, które kiedyś z entuzjazmem brało udział w zajęciach, dziś siedzi nieruchomo przy ławce i nie potrafi podjąć żadnego działania? W szkolnej codzienności łatwo przypisać takie zachowanie lenistwu lub brakowi motywacji. Jednak czasem za pozorną biernością kryje się coś znacznie głębszego – abulia, zaburzenie woli, które może całkowicie sparaliżować aktywność dziecka. I choć niełatwo ją odróżnić od oporu czy apatii, to wczesne rozpoznanie i odpowiednie wsparcie psychologiczne mogą zapobiec pogłębianiu się trudności i wystąpieniu poważniejszych konsekwencji emocjonalnych. W artykule przyglądamy się bliżej zjawisku abulii u dzieci i młodzieży – wyjaśniamy, czym się objawia, jakie zagrożenia się z nią wiążą oraz, jak skutecznie wspierać ucznia, który nie może działać, choć bardzo by chciał.

Demoralizacja to pojęcie, które w szkolnej rzeczywistości pojawia się rzadko – często kojarzone z poważnymi problemami wychowawczymi, interwencją sądu rodzinnego czy Policji. A przecież każdy nauczyciel może być pierwszą osobą, która dostrzeże sygnały zagrożenia. Każda szkoła ma też obowiązki wynikające wprost z przepisów prawa – zarówno w zakresie przeciwdziałania demoralizacji, jak i podejmowania konkretnych działań, gdy do niej dochodzi.

W przypadku podejrzenia, że nauczyciel mógł popełnić czyn na tle seksualnym wobec uczniów, jednostka systemu oświaty zobowiązana jest do niezwłocznego wdrożenia odpowiednich procedur. Dyrektor szkoły powinien wszcząć działania zgodne z przepisami prawa, zapewnić uczniom bezpieczeństwo oraz powiadomić właściwe instytucje, w tym prokuratora lub policję. W artykule przedstawiamy, jakie obowiązki ciążą na szkole i jakie kroki formalno-prawne należy podjąć natychmiast po uzyskaniu informacji o zdarzeniu.

Samowolne opuszczenie sali lekcyjnej przez ucznia to sytuacja, która budzi wątpliwości dotyczących bezpieczeństwa i odpowiedzialności nauczyciela. Przepisy określają zasady nadzoru oraz obowiązki nauczyciela w takich okolicznościach. W artykule wyjaśniamy, jak postępować, gdy uczeń samowolnie wychodzi z lekcji oraz jakie rozwiązania warto wdrożyć, aby zapobiegać podobnym zdarzeniom w przyszłości.

Użycie siły fizycznej wobec ucznia to rozwiązanie ostateczne, które może być zastosowane tylko w wyjątkowych sytuacjach zagrożenia zdrowia lub życia. W przypadku agresywnego zachowania nauczyciel lub inny pracownik szkoły może być zmuszony do przytrzymania dziecka lub ucznia i nie potrzebuje zgody rodziców na takie działanie. Dowiedz się, w jakich sytuacjach dopuszczalny jest kontakt fizyczny z agresywnym uczniem.

Według aktualnych koncepcji psychologicznych kryzys emocjonalny to przejściowy stan nierównowagi wewnętrznej, wywołany przez krytyczne wydarzenie lub sytuację życiową, która wymaga istotnych zmian i rozstrzygnięć. Jakie wydarzenia mogą sprawić, że w stanie kryzysu znajdzie się dziecko lub nastolatek? Na jakie sygnały zwracać uwagę? W jaki sposób wesprzeć ucznia w drodze do odzyskania równowagi? Jakie kroki warto podjąć? W artykule udzielamy praktycznych wskazówek, jak pomóc dziecku w kryzysie psychicznym.

Problem zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży wciąż bywa niedostrzegany lub bagatelizowany, mimo że jego konsekwencje mogą być tragiczne. Samobójstwo to druga – po wypadkach i nagłych urazach – najczęstsza przyczyna zgonów wśród młodych ludzi. W obliczu tych niepokojących statystyk konieczne jest podejmowanie systematycznych działań profilaktycznych i prewencyjnych przez cały rok – zarówno w szkole, jak i w środowisku domowym. Warto zadać sobie pytanie: jakie sygnały mogą świadczyć o kryzysie psychicznym u dziecka lub nastolatka? Jakie działania można podjąć, aby próby samobójcze nie były wynikiem zaniedbań ze strony dorosłych?

Nie chcę już czuć tego wszystkiego, wszystkim byłoby beze mnie lepiej, nikomu nie jestem potrzebny – aż strach pomyśleć, ile takich myśli kłębi się w nastoletnich głowach. Statystyki pokazują, że kilkanaście procent osób wśród młodzieży w wieku nastoletnim wyraża niezadowolenie ze swojego życia*. Wielomiesięczne oczekiwanie w kolejce do psychologa dziecięcego pokazuje, jak wiele z nich potrzebuje wsparcia i zatroszczenia się o zdrowie psychiczne. Niestety, liczba prób samobójczych pokazuje, że w wielu przypadkach zaburzenia psychiczne zaczyna się leczyć za późno. Każdy dorosły mający pod opieką dzieci i nastolatków powinien wiedzieć, jak zareagować, gdy dziecko ujawnia myśli rezygnacyjne lub samobójcze. Dobrze jest również umieć je rozróżnić. Co na temat myśli samobójczych oraz myśli rezygnacyjnych u dzieci i młodzieży powinien wiedzieć każdy nauczyciel? Jak reagować na wyraźnie artykułowane myśli rezygnacyjne i myśli samobójcze u nastolatków i jak rozmawiać o problemach?