Depresja mojego kolegi. Trening i zajęcia rozwijające umiejętności udzielania grupowego wsparcia emocjonalnego dla klas VI–VIII

Praca z uczniami będzie się toczyć wokół dyskusji. Istotne będzie ustawienie krzeseł w kręgu, wyniesienie lub odsunięcie ławek szkolnych. Istotne jest, by zajęcia poprzedziło jasne ustalenie zasad pracy grupowej, dotyczących:

• poufności: doświadczenia osobiste uczestników, jeśli się nimi podzielą, nie zostaną przekazane nikomu, kto nie uczestniczył w warsztacie;
• unikania oceny: zachęcamy grupę, by potraktowała sytuacje opisywane przez innych jako materiał do wspólnej pracy, nie poddajemy go krytyce;
• unikania agresji, nawet jeśli materiał pracy w scence będzie jej dotyczył;

Prowadzący zaprasza uczniów do wspólnego obejrzenia filmu „Miałem czarnego psa, który wabił się depresja”, który jest elementem kampanii społecznej WHO na temat depresji.

Film pomaga zrozumieć objawy depresji. Pokazuje, jak trudno jest funkcjonować z zaburzeniami nastroju. Po obejrzeniu filmu prowadzący proponuje uczniom zebranie informacji o depresji z filmu.

Warto stworzyć wspólnie mapę myśli powiązanych z hasłem: depresja.

Przydatne mogą być pytania:

• Jakie objawy niesie ze sobą depresja?
• Jakie emocje jej towarzyszą?
• W jaki sposób depresja oddziałuje na codzienne funkcjonowanie?
• W jaki sposób depresja wpływa na relacje z innymi?
• Co może pomóc w poradzeniu sobie z depresją?

Miniwykład:

Zaburzenia depresyjne u młodzieży dotyczą kilku procent z was, nastolatków. Według najnowszych badań dotyczących Polski w ramach projektu EZOP II depresję stwierdzono u 3,7% badanych nastolatków. To znaczy, że prawie cztery osoby na sto cierpią na depresję. O wiele więcej osób zmaga się z kłopotami emocjonalnymi, obniżonym nastrojem, krytycznym myśleniem o samym sobie. Depresja to choroba śmiertelna, niesie ze sobą ogromne ryzyko samobójstwa. Natomiast jest również w pełni wyleczalna, jeśli chorująca na nią osoba dostanie odpowiednią pomoc specjalistów i duże wsparcie społeczne. Rozmawiamy dziś o tym, by spróbować zrozumieć potrzeby osób z depresją i zwiększyć wsparcie, jakie sami możemy im dać.

W załączonej do scenariusza karcie pracy znajduje się 5 krótkich historii dotyczących uczniów klas VI–VIII. W każdej z nich pojawiają się informacje dotyczące objawów depresji. Prowadzący prosi uczniów, by podzielili się na kilkuosobowe zespoły tak, by każdy zespół opracował jeden wybrany przypadek.

Do każdego opisu dołączone są pytania. Prowadzący prosi grupy, by wspólnie na nie odpowiedziały.

1. Jakie objawy zaburzeń depresyjnych zauważyłeś w opisie przypadku?
2. W jaki sposób zmieniły się relacje bohatera opisu?
3. W jaki sposób klasa bohaterki mogłaby go wesprzeć?
4. Jak można by było zacząć rozmowę z bohaterem opisu? Podaj przykładowe wypowiedzi.

Po skończonej pracy grupy prezentują swoje odpowiedzi. Warto jest dopisać na stworzonej w poprzednim zadaniu mapie myśli objawy depresji i zmiany, jakie wnosi, jeśli pojawiły się nowe pomysły.

Celem zadania jest symulacja realnej sytuacji, która mogłaby zaistnieć w życiu uczniów. Prowadzący zaprasza po trzy osoby z każdego ustalonego w poprzednim ćwiczeniu zespołu do pracy na środku. Jedna osoba wciela się w rolę bohatera opisu przypadku, dwie pozostałe w jej znajomych. Zadaniem scenki jest symulacja rozmowy dotyczącej samopoczucia bohatera opisu. Celem dwóch pozostałych znajomych jest zaproszenie do rozmowy, okazanie wsparcia i zrozumienia.

Czas trwania scenek: około 5  minut.

Po pracy na środku prowadzący zaprasza wszystkich do dyskusji.

Pomocne będą pytania:

• Jakie komunikaty otwierały rozmowę, sprawiały, że bohater opisu przypadku opowiadał o sobie, swoich emocjach?
• Co sprawiało, że rozmowa utykała w martwym punkcie?
• Jakie komunikaty mogły wycofać lub wystraszyć rozmówcę?
• Jakie emocje towarzyszyły aktorom w tych scenkach?

Udzielanie wsparcia rówieśnikowi nie jest łatwe. Czasem sami boimy się odrzucenia, krytyki, zaprzeczenia ze strony osoby, której chcemy pomóc. Dlatego często w ogóle nie reagujemy na złe samopoczucie naszych znajomych – choć to tylko utrudnia im sprawę, sprawia, że czują się samotni i niezrozumiani. Nawet drobne, mało sprawne wsparcie daje poczucie, że inni zauważają kłopot i są gotowi pomóc.

Przydatne jest zebranie refleksji uczestników na temat zajęć, ich tematyki, użyteczności ćwiczeń, sposobu prowadzenia warsztatu. Można poprosić o „rundkę’’ w kręgu lub o napisanie kilku słów na małych kartkach, które zbieramy. Pomoże to określić zapotrzebowanie grupy na dalsze oddziaływania.