spektrum autyzmu

Od mowy do rozmowy. Uczeń z zaburzeniami mowy wynikającymi ze spektrum autyzmu

Od mowy do rozmowy. Uczeń z zaburzeniami mowy wynikającymi ze spektrum autyzmu

Przekazane informacje pozwolą zrozumieć przyczyny zachowań komunikacyjnych uczniów z ASD. Stanowią wartościową podpowiedź, jak trafnie zindywidualizować proces nauczania i dostosować go do potrzeb uczniów z zaburzeniem komunikacji wynikającym z zaburzeń ze spektrum autyzmu. 

Październik 2025 r.  „Od mowy do rozmowy. Uczeń z zaburzeniami mowy wynikającymi ze spektrum autyzmu” to szkolenie adresowane do nauczycieli i specjalistów pracujących w szkołach. Podczas webinaru uczestnicy dowiedzą się, czym jest rozmowa oraz dlaczego wysoka ocena samej mowy, w tym liczby znanych uczniowi słów, nie jest wystarczająca, by uznać, że mówi on w ujęciu pragmalingwistycznym. Ekspertka dzieli się ze słuchaczami swoją wiedzą i bogatym doświadczeniem w pracy dydaktycznej i terapeutycznej z uczniami z ASD. Poddaje analizie przykładowe rozmowy z dziećmi ze spektrum autyzmu. Wskazuje typowe cechy komunikowania się osób z tym zaburzeniem. Wyjaśnia przyczyny określonych zachowań komunikacyjnych, proponuje działania ułatwiające skuteczną komunikację podczas zajęć lekcyjnych. Tłumaczy, jakie cechy ma pełnowartościowa rozmowa i które jej elementy najczęściej są zaburzone u uczniów ze spektrum autyzmu.  Korzyści dla uczestnika: 
  • dowiesz się, jakie są cechy pełnowartościowej rozmowy, 
  • poznasz typowe cechy komunikowania się uczniów z zaburzeniem ze spektrum autyzmu, 
  • zdobędziesz wiedzę na temat skutecznych form przekazywania komunikatów uczniom z ASD, 
  • poznasz odpowiedź na pytanie, czy obraz zaburzeń, w tym zaburzenia komunikowania się, u osób ze spektrum autyzmu różni się ze względu na płeć, 
  • zdobędziesz wiedzę na temat elementów niezbędnych do skutecznej komunikacji, 
  • otrzymasz wskazówki do pracy z uczniem z ASD, pomocne zarówno w nauczaniu, jak i terapii.  
Maskowanie objawów autyzmu. Na czym polega kamuflaż uczniów z zaburzeniami w spektrum autyzmu?

Maskowanie objawów autyzmu. Na czym polega kamuflaż uczniów z zaburzeniami w spektrum autyzmu? 

Coraz częściej słyszy się o późnych diagnozach spektrum autyzmu. Wielu specjalistów szuka odpowiedzi, jak to się stało, że dziecko nie zostało skierowane do poradni wcześniej. Jak radziło sobie bez wsparcia w przedszkolu i w szkole, że nie rozważano nawet skierowania na proces diagnostyczny, bo uczeń spełniał większość oczekiwań społecznych? W jaki sposób uśpiło czujność otoczenia i wydawało się, że nie potrzebuje pomocy? Często zdarza się, że dzieci długo i skutecznie maskują objawy. Robią wszystko, by dostosować się do oczekiwań innych i dopiero, gdy już nie są w stanie ujawniają prawdziwe kłopoty.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Dołącz do Akademii ePedagogiki i obejrzyj szkolenie: Zaburzenia sensoryczne u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu  
Do webinaru dołączono materiały specjalne:  
  • Dieta sensoryczna. Propozycje aktywności dla osób z ASD 
  • Karta oceny sensoryczengo funkcjonowania dziecka z ASD 
  • Przybornik otwartego na sensoryczne potrzeby dzieci nauczyciela wychowania przedszkolnego 
  • Zaburzenia sensoryczne u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Skrypt 

Z artykułu dowiesz się m.in.:

  • Na czym dokładnie polega maskowanie objawów autyzmu u uczniów?
  • Dlaczego niektóre dzieci w spektrum latami pozostają niezdiagnozowane?
  • Jakie sygnały mogą świadczyć o tym, że uczeń ukrywa swoje trudności?
  • Jakie są psychiczne i fizyczne skutki długotrwałego maskowania objawów?
  • Co może zrobić szkoła, by uczeń nie musiał ukrywać swojego prawdziwego funkcjonowania?

Do artykułu dołączono zestaw praktycznych checklist, które pomogą nauczycielom rozpoznawać subtelne sygnały maskowania oraz dostosowywać środowisko edukacyjne tak, by uczeń nie musiał ukrywać swoich trudności.

Jak wspierać umiejętności społeczne i współpracę ucznia w spektrum autyzmu w szkole i przedszkolu?

Jak wspierać umiejętności społeczne i współpracę ucznia w spektrum autyzmu w szkole i przedszkolu?

Trudno wyobrazić sobie życie bez nawiązywania współpracy z innymi. Podejmujemy ją często zupełnie nieświadomie. Bez większego zastanowienia pełnimy przeróżne role społeczne, korzystamy z usług innych i oferujemy własne. Umiejętność współpracy to tak naprawdę cały zestaw kompetencji społecznych, które kształtujemy od najmłodszych lat. W procesie edukacyjnym warto już od wczesnych lat kształcić te kompetencje z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka. Dzieci w spektrum autyzmu często wymagają troskliwego i uważnego wsparcia otoczenia w rozwoju tej sfery. 

Z artykułu dowiesz się m.in.:

  • Jakie trudności w zakresie współpracy i umiejętności społecznych mogą mieć uczniowie w spektrum autyzmu?
  • Dlaczego swobodna zabawa nie zawsze wspiera rozwój współpracy u dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu?
  • W jaki sposób nauczyciel może wspierać ucznia ze spektrum w pracy grupowej?
  • Jakie aktywności edukacyjne pomagają rozwijać współpracę u dzieci i młodzieży ze spektrum autyzmu?
  • Jak rozpoznać, że zadania zespołowe są dla ucznia z zaburzeniami ze spektrum zbyt trudne?
  • Jak wspierać rozwój umiejętności społecznych dziecka z ASD w różnych etapach edukacyjnych?
Czy uczeń z zaburzeniami ze spektrum autyzmu może otrzymać w szkole karę statutową?

Czy uczeń z autyzmem może otrzymać karę statutową w szkole?

Tak, uczeń z zaburzeniami ze spektrum autyzmu może otrzymać w szkole karę statutową – pod warunkiem, że zachowanie nie wynikało bezpośrednio z jego niepełnosprawności, a decyzja szkoły została oparta na statucie i poprzedzona analizą indywidualnej sytuacji ucznia.

W artykule wyjaśniamy:

  • kiedy kara statutowa wobec ucznia z autyzmem jest legalna,
  • jakie obowiązki ma szkoła przed jej zastosowaniem,
  • jak uwzględnić wpływ niepełnosprawności na zachowanie,
  • w jaki sposób prowadzić dokumentację i współpracę z rodzicami.
Czym jest teoria umysłu? Rozwój teorii umysłu u osób w spektrum autyzmu

Czym jest teoria umysłu? Rozwój teorii umysłu u osób w spektrum autyzmu

W codziennej pracy nauczyciela nieustannie spotykamy się z wyzwaniami związanymi z relacjami międzyludzkimi – zarówno między uczniami, jak i w kontaktach z samym nauczycielem. Kluczem do zrozumienia wielu zachowań dzieci i młodzieży jest znajomość pojęcia teorii umysłu. To zagadnienie nabiera szczególnego znaczenia w pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, zwłaszcza z tymi, którzy zmagają się z trudnościami charakterystycznymi dla zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD). W och przypadku często obserwuje się bowiem deficyt teorii umysłu.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

  • Czym jest teoria umysłu i jakie ma znaczenie w codziennym funkcjonowaniu uczniów?
  • Jakie trudności w zakresie teorii umysłu mogą występować u uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu?
  • Po czym rozpoznać, że uczeń ma problemy z rozumieniem intencji i emocji rówieśników?
  • Jak nauczyciel może wspierać rozwój teorii umysłu u swoich uczniów, szczególnie tych ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi?
Przewidywanie emocji i samopoczucia_page-0001

Przewidywanie emocji i samopoczucia

Ćwiczenie przeznaczone dla uczniów klas IV-VI w tym dla uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W zadaniu uczniowie wybierają z krótkiej listy emocje i uczucia adekwatne w opisanej sytuacji. Druga część polega na samodzielnym określeniu odpowiednich stanów, bez posiłkowania się listą.

Wykorzystaj również:

Twórz własne karty pracy i w kreatywny sposób rozwijaj umiejętności swoich uczniów! Za pomocą kreatora kart pracy z łatwością przygotujesz ciekawe materiały ćwiczeniowe odpowiednie dla Twoich uczniów. PRZETESTUJ!

Rozwój kompetencji komunikacyjnych u uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Umiejętność rozumienia perspektywy innych osób

Rozwój kompetencji komunikacyjnych u uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Umiejętność rozumienia perspektywy innych osób

Trudności komunikacyjne dzieci i młodzieży w spektrum to osiowy objaw tego zaburzenia i poważny kłopot. Dzieci z ASD często komunikują swoje potrzeby w sposób odmienny od rówieśników, co prowadzi do nieporozumień w codziennych sytuacjach. Często powoduje ogromne poczucie bezradności u obu stron dialogu. Zarówno dziecko w spektrum autyzmu, jak i jego rozmówca czują się bezsilni wobec nawarstwiających się nieporozumień i trudności. W jaki sposób wspierać rozwój umiejętności aktywnego słuchania u uczniów w spektrum autyzmu?

Z artykułu dowiesz się m.in.: 

  • Jak wspierać rozwój kompetencji komunikacyjnych u uczniów w spektrum autyzmu na co dzień?
  • Dlaczego dzieci w spektrum autyzmu mają trudności z rozumieniem perspektywy innych osób?
  • Czym jest teoria umysłu i mentalizacja w kontekście wspierania komunikacji u dzieci z autyzmem?
  • Jakie metody i narzędzia pomagają uczniom w spektrum autyzmu rozwijać umiejętność aktywnego słuchania i rozumienia emocji?
  • Po czym rozpoznać, że uczeń w spektrum autyzmu ma trudności z interpretacją zachowań i emocji innych ludzi?
Planuję, działam, kończę – uczę się organizacji zadań. Scenariusz zajęć indywidualnych z uczniem ze spektrum autyzmu

Planuję, działam, kończę – uczę się organizacji zadań. Scenariusz zajęć indywidualnych z uczniem ze spektrum autyzmu

Umiejętność planowania i porządkowania działań to jedno z kluczowych wyzwań dla wielu uczniów ze spektrum autyzmu. Scenariusz zajęć indywidualnych „Planuję, działam, kończę” wspiera rozwój tych kompetencji poprzez proste, ale skuteczne ćwiczenia oparte na wizualizacji, sekwencjonowaniu czynności i pracy z planem działania. Zajęcia są ukierunkowane na kształtowanie samodzielności, koncentracji oraz doskonalenie pamięci roboczej. Proponowane aktywności można elastycznie dostosować do poziomu funkcjonowania ucznia, jego zainteresowań oraz warunków pracy w szkole, dzięki czemu scenariusz stanowi praktyczne narzędzie w codziennej pracy nauczyciela wspierającego lub terapeuty.

Uczestnicy uczeń (7–10 lat) ze spektrum autyzmu, wymagający wsparcia w zakresie planowania, organizacji czynności i rozwijania samodzielności
Cel główny: rozwijanie umiejętności planowania, porządkowania czynności oraz doskonalenie pamięci roboczej u ucznia ze spektrum autyzmu.
Cele szczegółowe Uczeń:
  • ćwiczy tworzenie prostych planów i harmonogramów,
  • porządkuje czynności w logiczne sekwencje,
  • odtwarza kolejność kroków w zadaniu,
  • rozwija koncentrację uwagi i pamięć roboczą,
  • uczy się kończenia rozpoczętych działań.
Metody
  • metoda strukturalna
  • metoda wizualnego wspomagania
  • elementy treningu umiejętności wykonawczych
  • zabawy wspierające pamięć roboczą
Formy pracy
  • praca indywidualna
  • instruktaż bezpośredni
  • wspólne planowanie i omawianie działań
Potrzebne materiały
  • załącznik nr 1. Plan działania
  • Załącznik nr 2. Po kolei
  • kartka, długopis (do zapisania planu)
  • zegar lub minutnik
Czas trwania 60 minut
Liczba uczestników 1 (zajęcia indywidualne)

Karta ucznia – profil sensoryczny i komunikacyjny

Dokument przeznaczony dla nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem w spektrum autyzmu. Zawiera kluczowe informacje ułatwiające codzienną pracę z dzieckiem – zwięzłe i praktyczne zestawienie najważniejszych potrzeb oraz sygnałów ostrzegawczych.

Przeczytaj: 

Pobierz:

  • Indywidualny plan reagowania kryzysowego dla ucznia w spektrum autyzmu
  • Karta dokumentowania sytuacji kryzysowej (zeszyt incydentów)

Karta dokumentowania sytuacji kryzysowej (zeszyt incydentów)

Dokument umożliwia systematyczne rejestrowanie i analizowanie trudnych sytuacji z udziałem uczniów w spektrum autyzmu. Może być prowadzony przez wychowawcę, nauczyciela wspomagającego, pedagoga, psychologa lub innego nauczyciela pracującego z uczniem.

Przeczytaj również:

Pobierz:

  • Indywidualny plan reagowania kryzysowego dla ucznia w spektrum autyzmu
Widzę – czuję – reaguję. Karty pracy rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne

Widzę – czuję – reaguję. Karty pracy rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne

Zestaw „widzę – czuję – reaguję” to komplet kart pracy, które wspierają rozwój emocjonalny i społeczny dzieci i młodzieży, w szczególności z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Materiały pomagają uczniowi lepiej rozumieć własne emocje, komunikować potrzeby w sposób asertywny oraz radzić sobie w sytuacjach konfliktowych. Zadania zawarte w pakiecie zostały przygotowane przez pedagoga z myślą o praktycznym zastosowaniu – rozwijają umiejętności niezbędne do budowania relacji, lepszego funkcjonowania w grupie rówieśniczej oraz wzmacniania poczucia sprawczości.

Wykorzystaj również:

Twórz własne karty pracy i w kreatywny sposób rozwijaj umiejętności swoich uczniów! Za pomocą kreatora kart pracy z łatwością przygotujesz ciekawe materiały ćwiczeniowe odpowiednie dla Twoich uczniów. PRZETESTUJ!

Indywidualny plan reagowania kryzysowego dla ucznia w spektrum autyzmu

Indywidualny plan reagowania kryzysowego to praktyczne narzędzie dla nauczycieli i specjalistów, które pomaga szybko, spokojnie i skutecznie reagować na trudne sytuacje z udziałem ucznia w spektrum autyzmu – zarówno w momencie kryzysu, jak i w działaniach profilaktycznych.

Przeczytaj również: 

Kontrakt behawioralny uczeń – nauczyciel

Dokument zawiera ustalone wspólnie z uczniem zasady reagowania w trudnych sytuacjach emocjonalnych i sposoby radzenia sobie z napięciem. Jego celem jest zwiększenie poczucia bezpieczeństwa i sprawczości ucznia oraz ułatwienie nauczycielowi wspomagania dziecka w sytuacjach kryzysowych.

Przeczytaj: 

Radzenie sobie z kryzysami i sytuacjami trudnymi w pracy z uczniem w spektrum autyzmu

Radzenie sobie z kryzysami i sytuacjami trudnymi w pracy z uczniem w spektrum autyzmu

Uczniowie w spektrum autyzmu mogą doświadczać sytuacji, które dla nauczycieli i specjalistów stanowią poważne wyzwanie – od nagłych wybuchów emocjonalnych, przez wycofanie, po zachowania zagrażające bezpieczeństwu [1]. Wzrost liczby takich uczniów w szkołach ogólnodostępnych pociąga za sobą rosnące wymagania wobec nauczycieli, którzy oprócz realizacji podstawy programowej muszą zapewniać wsparcie adekwatne do potrzeb neuroatypowych uczniów [2]. Dlatego niezbędne staje się wyposażenie kadry pedagogicznej nie tylko w wiedzę o spektrum autyzmu, ale również w praktyczne narzędzia do działania w sytuacjach kryzysowych – zarówno indywidualnie, jak i zespołowo. Artykuł porządkuje najważniejsze informacje oraz prezentuje sprawdzone sposoby interwencji i profilaktyki w pracy z uczniem z ASD.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

  • Jak rozpoznać, że u ucznia doszło do kryzysu emocjonalnego, sensorycznego lub poznawczego?
  • Jakie są najczęstsze przyczyny trudnych zachowań u uczniów z ASD i jak skutecznie je diagnozować?
  • Co robić „tu i teraz”, gdy dochodzi do sytuacji kryzysowej – jakie techniki interwencji naprawdę działają?
  • W jaki sposób można zapobiegać wybuchom emocji i trudnym reakcjom poprzez działania wyprzedzające i strukturyzujące dzień?
  • Jak zespół nauczycieli i specjalistów może efektywnie współpracować z rodziną dziecka, by wspólnie wspierać ucznia?
  • Dlaczego warto dokumentować sytuacje kryzysowe i jak wykorzystać te dane do dalszego wsparcia?

Pobierz przydatne dokumenty:

Niebieski 2 kwietnia – artykuły i materiały dotyczące spektrum autyzmu

2 kwietnia Dzień Świadomości Autyzmu – artykuły i materiały dotyczące spektrum autyzmu

Światowy Dzień świadomości Autyzmu, obchodzony corocznie 2 kwietnia, został ustanowiony przez Organizację Narodów Zjednoczonych w celu zwiększenia świadomości na temat spektrum autyzmu oraz propagowania zrozumienia i akceptacji dla osób neuroróżnorodnych.

Portal rekomendowany przez
Sprawdź inne serwisy
Portal Oswiatowy Poradnik Dyrektora Szkoły Strefa Logopedy Kwadrans dla dyrektora szkoły Zarządzanie przedszkolem Kadry i finanse RESQL

© ePedagogika.pl - Portal dla pedagogów i wychowawców z pasją.