Który uczeń w klasie ma predyspozycje do bycia liderem? Jak to sprawdzić? Jaką rolę przydzielić liderowi, aby mógł wykorzystać swój potencjał? Cykl artykułów to próba odpowiedzi na postawione pytania. Do pierwszego z nich załączono scenariusz godziny do dyspozycji wychowawcy z różnorodnymi ćwiczeniami oraz narzędzia przydatne do rozpoznania układu sił w grupie.
Lekcja stanowi kontynuację zajęć „Klasa na wyspie” i refleksji na temat organizacji życia grupy. Dzieci zastanawiają się nad tym, w jaki sposób mogą pomagać i przyczyniać się do dobrego funkcjonowania zespołu. Uczą się mówić o własnych potrzebach i prosić o pomoc w obszarach, w których jej potrzebują.
W scenariuszu znajdują się propozycje ćwiczeń, które kształtują umiejętność współpracy w grupie oraz pomagają wychowawcy wyłonić lidera grupy. Przy okazji stanowią świetną okazję do integracji klasy, rozwoju umiejętności miękkich oraz zmniejszenia stresu i napięć między uczniami.
Lekcja jest pierwszym spotkaniem uczniów klasy III z nowym wychowawcą. Powinna odbyć się w ostatnich tygodniach nauki w klasie III. Służy zbudowaniu poczucia bezpieczeństwa i pozytywnego nastawienia dzieci do nadchodzącego etapu edukacji. Dla nowego wychowawcy jest ważnym elementem przygotowania się do pracy z grupą.
Peder Haug w swoich rozważaniach teoretycznych słusznie podkreśla, że koncepcja edukacji włączającej to „retoryczne arcydzieło ale brak konsensusu”. Jej założenia są łatwe do zaakceptowania i trudne do sprzeciwiania się, a nawet krytykowania ponieważ są silnie oparte na wartościach i ideologiach takich jak demokracja i sprawiedliwość społeczna. Trudne są natomiast do realizacji w działaniach praktycznych.
Zmieniający się w bardzo szybkim tempie świat coraz bardziej wymusza zmiany w edukacji. Pojęcia takie jak globalizacja, wielokulturowość, integracja społeczna coraz częściej wyznaczają nowe spojrzenie na problemy kształcenia tak w obrębie pojedynczych społeczeństw, jak i w kontekście całej ludzkości. Pojawiają się nowe wyzwania, dotąd nie występujące lub – częściej! – dotąd niedostrzegane. „Otwarcie” się świata wymusza nowe spojrzenie na ludzi w odniesieniu do ich różnych potrzeb, możliwości i oczekiwań. Tej różnorodności doświadczają także nauczyciele i jest ona dla nich wyzwaniem w codzienne pracy.
Co czujesz, kiedy widzisz ucznia sprawiającego przykrość koledze z klasy i wiesz, że jest to działanie celowe? Widzisz, że uczeń uznaje to zachowanie za właściwe, nie rozumie, że zrobił źle i odczuwa satysfakcję, że odegrał się na koledze. Z pewnością, oprócz innych emocji, czujesz współczucie i żal. Oznacza to, że odczuwasz emocje, które bardziej pasują do sytuacji krzywdzonego ucznia, niż do twojej. Tym samym zachowujesz się empatycznie, co pozwala ci odpowiednio zareagować.
Wielu badaczy zajmowało się opisem procesu grupowego, który dzieje się również w klasach szkolnych. Okazało się, że część z ich wniosków nie znalazła potwierdzenia w dalszych badaniach, jednak… to, co obserwujemy w naszych klasach szkolnych często jest zbieżne z wnioskami badaczy. Rola i zadania wychowawcy zmieniają się zależnie od obserwowanych zachowań uczniów w grupie, a zatem potrzeb grupy. W artykule znajdziesz wskazówki dotyczące działań wychowawcy dopasowanych odpowiednio do fazy rozwoju grupy.
Próg edukacyjny, przełom klas III i IV, powoduje istotne zmiany w procesie edukacyjnym. W drugiej części artykułu poświęconego charakterystyce czwartoklasisty zajmujemy się zagadnieniem typowych procesów poznawczych.