Szczególną rolę w procesie wychowania młodego pokolenia odgrywa wychowawca klasy. Zostaje mu powierzona konkretna grupa dzieci lub młodzieży. Jego zadaniem jest rozpoznanie problemów oraz monitorowanie poziomu realizacji celów wychowawczych. Następnie, zgodnie z wnioskami, planowanie lub modyfikowanie działań wychowawczych. Na co należy zwracać szczególną uwagę?
Dobry nauczyciel potrafi określić swoje mocne i słabe strony, wskazując co, kiedy i w jaki sposób będzie doskonalił, aby podejmowane działania podnosiły jakość jego pracy wychowawczo-dydaktycznej. Niniejszy materiał jest nie tyle przewodnikiem o standardach profesjonalnych kompetencji zawodowych wychowawców, co inspiracją edukacyjną wykorzystywaną przez wykładowców i trenerów przygotowujących pedagogów do samokształcenia i doskonalenia zawodowego. Każdy belfer czytający ten tekst będzie miał okazję do refleksji nad swoimi kompetencjami, zmagając się z dołączoną do tekstu ankietą.
Dokonując doboru tematów godzin do dyspozycji wychowawcy należy uwzględniać kilka bardzo ważnych czynników. Przede wszystkim tematy godzin wychowawczych powinny być spójne z założeniami programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły, a także odpowiadać potrzebom i oczekiwaniom uczniów. Istotne jest dostosowanie tematyki pracy wychowawczej do specyfiki klasy, z jaką w danym roku pracujemy. Dobrze dobrany temat zajęć, dopasowany do tej konkretnej grupy, wieku, potrzeb, zróżnicowania, z pewnością zainteresuje uczestników.
Próg edukacyjny, przełom klas III i IV, powoduje istotne zmiany w procesie edukacyjnym. Z nauczania zintegrowanego przechodzi się do nauczania wielu przedmiotów, uczniowie spotykają znacznie więcej nauczycieli, każdy z nich ma inne wymagania i oczekiwania. Nagle okazuje się, że dla wielu czwartoklasistów jest to trudność. Zdarza się, że dzieci jeszcze nie dojrzały do „nowego” sposobu uczenia i wymagań! Dlaczego tak się dzieje i jak można im pomóc?
Kiedy należy rozpocząć myślenie o zmianach czekających uczniów kończących III klasę? Jak zaplanować działania? Co mogą zrobić nauczyciele, a co uczniowie? Świadome i spokojne zapanowanie zmiany nie jest rzeczą niemożliwą, jeśli każda ze stron poświęci temu wyzwaniu nieco refleksji oraz zastosuje kilka dobrych pomysłów. Dowiedz się, jak ułatwić uczniom adaptację w IV klasie.
Zbliża się rozpoczęcie roku szkolnego, dzieci spędzają ostatnie dni na szalonej zabawie, a nauczyciele już w szkole. Zaczyna się okres przygotowywania planów, projektów. Jeśli dotyczą one klas, z którymi już pracowaliśmy, mamy konkretną wiedzę w zakresie edukacyjnym i wychowawczym. Trudniej z klasami, które obejmujemy na skutek zmian – nagłych i systemowych jak klasy IV. Co zatem można zrobić, zaplanować, aby ułatwić sobie początek roku szkolnego?
Pierwszy miesiąc nauki to najtrudniejszy moment dla uczniów klas IV. Bardzo ważne jest stworzenie przyjaznego klimatu w szkole, na który składają się m. in. relacje uczeń – nauczyciel. Uczniowie wymagają wtedy szczególnej opieki ze strony dorosłych (w tym również rodziców), otwartej i opiekuńczej postawy, większej cierpliwości, uwagi i poświęcanego czasu. Tekst porusza najważniejsze kwestie, które warto wziąć pod uwagę, aby pomóc uczniom w spokojnym i łagodnym przejściu z III do IV klasy.
Decyzja to wybór jednej możliwości spośród co najmniej dwóch opcji. Odkładamy decyzje, ponieważ wybory nas „kosztują”, obawiamy się ich. Zdarza się, że unikamy podejmowania decyzji, starając się, w miarę możliwości zrzucić ten ciężar i przerzucić odpowiedzialność za wybór na kogoś innego. Lekcja Czy to moja decyzja? opiera się na analizie przypadku Pawła, który zastanawia się, czy iść na klasówkę z matematyki. Może ona stanowić wstęp do cyklu zajęć z zakresu profilaktyki.
Lekcja Gdy czegoś chcę… to zajęcia przede wszystkim o stosowaniu komunikatów „Ja”. Jest to sposób wyrażania swoich uczuć i chęci tak, aby akcent położony był na mówiącego, aby mówił on o swoich potrzebach, uczuciach, refleksjach. Lekcja ma na celu pokazanie skuteczności formuły komunikatu typu „Ja” w codziennym życiu.
Dzieci potrzebują przyjaciół. Chcą się komuś zwierzyć, kto jest w jakimś sensie podobny do nich, ma podobne przeżycia, kłopoty, radości, najlepiej więc, gdy jest rówieśnikiem. Wówczas ma się wspólne zainteresowania, doświadczenia, a może nawet i hobby. W trakcie lekcji Jak znaleźć przyjaciela? dzieci mają możliwość dokonania autodiagnozy swojego poziomu „przyjacielskości”. Umożliwia im to psychozabawa Czy jesteś dobrym przyjacielem? Mają także możliwość wypracowania sposobów zachowania, które zwiększą ich szanse na znalezienie przyjaciela.