integracja sensoryczna

Mimo dynamicznego rozwoju w ostatnich latach obiektywnych metod diagnostycznych (RM, fRM, TC, USG, EEG) oraz różnorodnych metod terapeutycznych określenie rodzaju i jakości zaburzeń oraz deficytów neurorozwojowych jest zadaniem trudnym. Wieloaspektowo złożona jest także interpretacja obserwowanych u dziecka objawów. Składają się na nią czynniki wrodzone, rozwojowe i środowiskowe. Dziecko przechodzi przy tym przez poszczególne fazy rozwoju odruchowego, które są ściśle powiązane z procesami dojrzewania w ośrodkowym układzie nerwowym (o.u.n.). W diagnostyce SI ocenie, głównie jakościowej, podlegają tylko te reakcje, które mają istotną wartość diagnostyczną w aspekcie dojrzałości kontroli posturalnej i równoważnej. W artykule omówiono znaczenie odruchów neurologicznych w integracji sensorycznej w kontekście zarówno normatywnego, jak i zaburzonego ich rozwoju.

Dzieci poznają świat poprzez doświadczanie go wszystkimi zmysłami. Rozwijający się układ nerwowy nie zawsze jednak jest w stanie przetworzyć dowolną ilość informacji sensorycznych. Siedmiolatek, który zbyt długo przebywa w hałasie i tłoku, może rozpłakać się nie tylko z powodu odczuwania smutku. Przyczyną może być przebodźcowanie i wynikające z niego rozdrażnienie. Istnieje związek pomiędzy zaburzeniami integracji sensorycznej a emocjami. Emocje wpływają też na nasz sposób odbierania bodźców. Zaburzenia integracji sensorycznej mają silny wpływ na rozwój emocjonalny dzieci i młodzieży.

Stopy pełnią w naszym organizmie przede wszystkim funkcje statycz­ną i dynamiczną. Utrzymują cały ciężar ciała i dzięki nim jesteśmy w stanie chodzić. Stopy to także ważny narząd czucia, odgrywający znaczącą rolę w mechanizmie kontroli posturalnej. Utrzymywanie równowagi i kontrola prawidłowej postawy to złożona czynność sensoryczno-motoryczna, oparta na współdziałaniu systemów zmysłowych, bazowych dla procesów integracji sensorycznej. Wady stóp, z których najczęstszą jest płaskostopie, mogą prowadzić do różnorodnych problemów zdrowotnych, wpływających na codzienne aktywności i jakość funkcjonowania dziecka. Adekwatne oddziaływania profilaktyczno-terapeutyczne mogą pomóc w zapobieganiu i leczeniu wad stóp oraz przyczyniać się do lepszego, bardziej zintegrowanego sensorycznie i motorycznie funkcjonowania dziecka.

Historia badań nad dysleksją sięga drugiej połowy XIX wieku, natomiast pierwsze tezy dotyczące zaburzeń integracji sensorycznej zostały sformułowane przez J. Ayres pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku. Czy możemy zatem mówić o korelacji tych dwóch trudności? Niewątpliwie tak. Już sama twórczyni teorii SI wysnuła hipotezy wskazujące na zależność pomiędzy procesami integracji sensorycznej a uczeniem się. By procesy myślowe odpowiedzialne za naukę funkcjonowały prawidłowo, muszą mieć zapewnioną właściwą integrację informacji pochodzących z bazowych systemów sensorycznych. W myśl za Ayres, inni badacze również zwracali uwagę na to, że uczenie się możliwe jest za sprawą informacji docierających do naszego układu nerwowego poprzez narządy zmysłów [1].