ocenianie uczniów

Czym jest trauma oceniania? Jak szkolny system oceniania kształtuje poczucie własnej wartości uczniów?

Ocenianie jest jednym z najbardziej oczywistych, a zarazem najmniej reflektowanych elementów życia szkolnego. Towarzyszy uczniowi od pierwszych dni edukacji, aż po moment opuszczenia systemu. Dla wielu z nich ocena staje się nie tylko informacją zwrotną o wiedzy, czy postępach, lecz przede wszystkim miarą własnej wartości. To, jak szkoła i nauczyciele posługują się oceną, ma bezpośredni wpływ na kształtowanie samooceny, poczucia sprawczości i motywacji ucznia.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Na czym polega „trauma oceniania” i w jaki sposób codzienne szkolne doświadczenia mogą stopniowo podważać poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego uczniów?
Jakie ukryte komunikaty szkoła przekazuje poprzez oceny i dlaczego mogą one negatywnie wpływać na funkcjonowanie psychiczne oraz motywację ucznia?
Dlaczego błąd, zamiast wspierać uczenie się, bywa źródłem lęku i wstydu oraz jak taki mechanizm kształtuje wewnętrzny obraz siebie?
Co mogą zrobić nauczyciele i specjaliści (np. psycholog szkolny), aby przerwać cykl oceniania, które rani, i stworzyć środowisko wspierające zdrowie psychiczne oraz rozwój ucznia?

Julia Przybył
24 listopada 2025 r.
Top tematy

Jak oceniać ucznia słabowidzącego – zasady, dobre praktyki i przykłady dostosowań

Ocenianie ucznia słabowidzącego to jeden z obszarów, w których nauczyciel może realnie wpływać na poczucie bezpieczeństwa, motywację i efektywność nauki dziecka. Wymaga ono nie tyle zmniejszenia wymagań, co przemyślanego dostosowania sposobu ich sprawdzania. Uczeń z niepełnosprawnością wzrokową, nawet przy prawidłowym poziomie intelektualnym, może mieć ograniczoną możliwość czytania z tablicy, rozróżniania drobnych liter czy interpretowania treści graficznych. Ocenianie w takim przypadku powinno pozwalać na rzetelne zbadanie wiedzy i umiejętności ucznia z diagnozą niepełnosprawności wzroku.

Chcesz dowiedzieć się więcej? Dołącz do Akademii ePedagogiki i obejrzyj webinary:

Do webinarów dołączono materiały dodatkowe:

CHECKLISTA – Co musi zawierać WOPFU?
Szablon tabeli do opisu funkcjonowania ucznia
Typowe trudności uczniów z niepełnosprawnością wzroku i sposoby ich niwelowania
Arkusz obserwacji funkcjonalnej ucznia słabowidzącego
Propozycje pomocy dydaktycznych i narzędzi optycznych dla ucznia z niepełnosprawnością wzroku
Przykładowe cele edukacyjne, terapeutyczne i społeczne dla ucznia z niepełnosprawnością wzroku (do wykorzystania w IPET)
Przykładowe dostosowania do lekcji z różnych przedmiotów dla ucznia z niepełnosprawnością wzroku
Schemat tworzenia IPET dla ucznia z niepełnosprawnością wzroku
Tabela do monitorowania i aktualizacji IPET

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Jak dostosować ocenianie ucznia słabowidzącego, by było rzetelne, wspierające i zgodne z jego możliwościami percepcyjnymi?
Jakie formy oceniania najlepiej sprawdzają się w pracy z uczniem z wadą wzroku – kiedy warto wybrać odpowiedź ustną, a kiedy powiększony materiał?
Jak unikać błędów w dokumentach takich jak wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia (WOPFU) i IPET, by zapisy o ocenianiu były praktyczne i konkretne?
W jaki sposób ocenianie wspierające może wpływać na emocje, motywację i poczucie bezpieczeństwa ucznia słabowidzącego?

31 października 2025 r.
Wspomaganie ucznia

Czy nauczyciel współorganizujący kształcenie może ustalać oceny z zajęć edukacyjnych?

Pytanie: Czy nauczyciel wspomagający, bez wykształcenia do nauczania przedszkolnego i wczesnoszkolnego może oceniać sprawdziany ucznia z orzeczeniem? Jak rozumieć w tym kontekście zadanie „prowadzenie wspólnie z innymi nauczycielami zajęć edukacyjnych oraz realizowanie wspólnie wraz z nimi zintegrowanych działań i zajęć określonych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym”?

Wliczanie do średniej ocen z próbnych egzaminów

Szkoły są obowiązane do organizacji i przeprowadzenia egzaminu dla ósmoklasistów, egzaminu maturalnego oraz zawodowego w oparciu o materiały zewnętrzne opracowane przez CKE. Tak zwany „próbny egzamin” nie jest jednak obowiązkowy. Ani od ósmoklasistów, ani od maturzystów nie można egzekwować udziału w nim. W takim razie – czy nauczyciele mogą oceniać prace ósmoklasistów i maturzystów? Czy mogą wpisywać te oceny do dziennika i wliczać je do średniej? Dowiedz się, czy można wystawiać oceny z próbnych matur i innych egzaminów.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Które przepisy regulują kwestie dotyczące oceniania wewnątrzszkolnego i egzaminów zewnętrznych
Jakie dokumenty wewnątrzszkolne wyznaczają zasady oceniania uczniów
Czy wyniki próbnych matur mogą stanowić element bieżącego oceniania maturzystów
Jak traktować wliczanie do średniej ocen z próbnych egzaminów

Przeczytaj również:

Emocje przed egzaminem ósmoklasisty

Opisowa ocena śródroczna uczniów na etapie edukacji wczesnoszkolnej

Pytanie: Czy nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej musi dokonywać śródrocznej oceny opisowej każdego ucznia?

Jacek Miklasiński
21 listopada 2024 r.
Pytanie dnia

Brak promocji ucznia z niepełnosprawnością intelektualną – na jakiej podstawie

Zgodnie przepisami ustawy o systemie oświaty, o promowaniu ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym postanawia rada pedagogiczna. Przepisy nie przewidują odrębnej procedury w przypadku decyzji o niepromowaniu takiego ucznia do następnej klasy. Należy jednak pamiętać, że brak promocji może zostać uznany za niespełnienie obowiązków spoczywających na szkole.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Jakie obowiązki spoczywają na szkole, do której uczęszcza uczeń z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym?
Czy decyzję o niepromowaniu ucznia z niepełnosprawnością wydaje się na wniosek rodziców lub wychowawcy klasy?
W jaki sposób uzasadnić brak promocji ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym?
Jakie inne rozwiązania, oprócz niepromowania do następnej klasy, przewidują przepisy w odniesieniu do ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym?

Osiągnięcia ucznia na świadectwie ukończenia szkoły – co wpisywać

Przepisy nie regulują wprost kwestii związanej z wpisywaniem na świadectwo ucznia kończącego szkołę osiągnięć z poprzednich lat. Z pewnością na świadectwie ukończenia szkoły powinny być wpisane osiągnięcia ucznia zakwalifikowane jako „szczególne", które zostały wpisane uczniowi na świadectwa promocyjne w poszczególnych latach szkolnych. Wydaje się, że niezbędna jest uchwała rady pedagogicznej w tej sprawie. Poznaj szczegóły.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Jakie osiągnięcia ucznia należy wpisywać na świadectwo ukończenia szkoły?
Czy przepisy regulują wpisywanie osiągnięć z poprzednich lat na świadectwie końcowym?
Co dokładnie określa § 25 ust. 8 pkt 2 rozporządzenia MEiN z 7 czerwca 2023 r.?
Jakie są kategorie szczególnych osiągnięć, które należy uwzględnić na świadectwie?
Dlaczego świadectwo końcowe powinno prezentować pełne wyniki nauczania ze wszystkich lat szkolnych?

Ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczniów – nowy tekst jednolity rozporządzenia

10 listopada br. ogłoszono tekst jednolity rozporządzenia MEN w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów. Sprawdź, na jaki Dziennik Ustaw należy się aktualnie powoływać.

Monika Fidler
28 listopada 2023 r.
Aktualności

Pozbawienie władzy rodzicielskiej a udostępnianie ocen

Pytanie: Po rozwodzie rodziców matka została pozbawiona władzy rodzicielskiej. Zwróciła się o udzielenie informacji na temat ocen swojej córki. Czy dopuszczalne jest udostępnianie ocen rodzicowi pozbawionemu władzy rodzicielskiej?

Zmiana wewnątrzszkolnych zasad oceniania uczniów – czy w trakcie roku szkolnego można zmienić statut szkoły?

Na początku każdego roku szkolnego wychowawca i nauczyciele zapoznają uczniów i ich rodziców z zasadami oceniania zachowania i poszczególnych zajęć edukacyjnych. Wydaje się, że zasady te powinny obowiązywać przez cały rok szkolny, a jednak – w niektórych szkołach dochodzi do zmian zasad oceniania w trakcie roku szkolnego. Sprawdź, czy takie postępowanie jest właściwe.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Czy w trakcie roku szkolnego można dokonać zmian w zasadach oceniania uczniów?
Jak rozumieć pojęcie „na początku roku szkolnego” dotyczące terminu, w którym uczniowie powinni poznać zasady oceniania?
Dlaczego niezmienność WSO jest ważna dla uczniów?

Jak nie oceniać – o pułapkach ewaluacji osiągnięć uczniów

Ocenianie to jedno z najtrudniejszych, a zarazem najbardziej kontrowersyjnych zadań szkoły. Czy zawsze udaje nam się wystawiać sprawiedliwe i jednocześnie motywujące do dalszej pracy oceny? Dowiedz się, jakie pułapki czyhają na nauczycieli i jak ich unikać. Sprawdź, czy zdarza Ci się postępować zgodnie z opisanymi schematami.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Jakie są cele oceniania uczniów?
W jaki sposób ewaluować przyjęty sposób oceniania?
Kiedy nauczyciel traci wiarygodność jako oceniający sprawiedliwie?
Co sprawia, że zasady oceniania wiedzy i umiejętności nie są dla uczniów jasne?
Na czym polega ocenianie schematyczne i dlaczego jest niebezpieczne?

Ocenianie praktycznej nauki zawodu

W obszarze oceniania, klasyfikowania i promowania najwięcej wątpliwości i niepewności dotyczy praktycznej nauki zawodu. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż organizacja tych zajęć jest odmienna w stosunku do innych zajęć szkolnych. Nieco inne są też zasady oceniania tych zajęć. Zbieramy problemowe sytuacje, wątpliwości związane z ocenianiem praktycznej nauki zawodu. W publikacji ekspert porządkuje informacje m.in. na temat tego, jak uzupełniać braki, usprawiedliwiać nieobecności, przeprowadzić egzamin poprawkowy, jakie dodatkowe uprawnienia ma uczennica w ciąży.

Małgorzata Celuch
5 kwietnia 2022 r.
Ebooki

Jak oceniać uczniów z Ukrainy? Będzie rozporządzenie MEiN

W czasie porannej rozmowy na antenie Radia Zet, Dariusz Piątkowski – wiceminister edukacji i nauki odpowiadała na pytania dotyczące oceniani i klasyfikowania dzieci i młodzieży z Ukrainy. Czy możemy spodziewać się specjalnego rozporządzenia w tej sprawie?

28 marca 2022 r.
Aktualności

Ocena ze sprawdzianu podsumowującego kilka lat nauki

Uczniowie klas VIII oraz klas maturalnych intensywnie przygotowują się do egzaminów. W związku z tym nauczyciele przedmiotów organizują dla nich tzw. testy sumujące. Test ma sprawdzić wiedzę z ostatnich lat. Wątpliwości budzi jednak to, czy powinna być wystawiana ocena ze sprawdzianu podsumowującego kilka lat nauki. Sprawdź, czy nauczyciel może oceniać za spełnianie wymagań edukacyjnych przewidzianych dla wcześniejszych lat.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Czy w ramach oceniania bieżącego można wystawiać oceny za tzw. testy sumujące
Jak powinna być traktowana ocena ze sprawdzianu podsumowującego kilka lat nauki

Przeczytaj również:

Wliczanie do średniej ocen z próbnych egzaminów

29 grudnia 2021 r.
Kształcenie i wychowanie

Zindywidualizowana ścieżka kształcenia a ocena niedostateczna

Objęcie ucznia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia oznacza, że z jakiegoś powodu wymaga on dostosowania organizacji i procesu nauczania do swoich potrzeb. Czy taka indywidualizacja może mieć wpływ na zasady oceniania ucznia? Sprawdź, czy zindywidualizowana ścieżka kształcenia a ocena niedostateczna pozostają ze sobą w związku.

Z artykułu dowiesz się m.in.:
Czy objęcie ucznia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia oznacza zmianę zasad ocenienia
Jakie zasady oceniania stosować w odniesieniu do ucznia objętego zindywidualizowaną ścieżką kształcenia
Czy ocena niedostateczna dla ucznia objętego zindywidualizowaną ścieżką kształcenia jest zgodna z prawem
W jakim stopniu zindywidualizowana ścieżka kształcenia a ocena niedostateczna zależą od nauczyciela