Przed przystąpieniem do pracy nad programem wychowawczo-profilaktycznym należy przeprowadzić rzetelną diagnozę potrzeb uczniów oraz środowiska szkolnego. W 2025 roku szczególnego znaczenia nabiera powiązanie działań wychowawczych i profilaktycznych z aktualnymi kierunkami polityki oświatowej państwa, ogłoszonymi w maju 2025 r. Wśród priorytetów znalazły się m.in. profilaktyka przemocy rówieśniczej, wspieranie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, promocja zdrowego trybu życia i aktywności fizycznej, rozwijanie postaw obywatelskich, a także higiena cyfrowa i krytyczna analiza informacji. W artykule podpowiadamy, jak zaplanować i opracować szkolny program wychowawczo-profilaktyczny na rok szkolny 2025/2026, aby był spójny z obowiązującymi priorytetami i adekwatny do realnych potrzeb społeczności szkolnej.
Z artykułu dowiesz się m.in.:
Pobierz:
Zakres diagnozy prowadzonej w związku z koniecznością opracowania programu wychowawczo-profilaktycznego powinien wynikać z problemów występujących w danej społeczności szkolnej. Wskazaniem do wyboru obszaru diagnozy mogą być np. wyniki nauczania, analiza zachowań uczniów, sytuacje problemowe, chęć rozpoznania zagrożeń występujących w szkole itp. Program powinien zostać uchwalony do 30 września.
Z artykułu dowiesz się m.in.
Przeczytaj również:
Pobierz przykładowy formularz raportu z ewaluacji programu wychowawczo-profilaktycznego. Dokument został zaprojektowany tak, aby kompleksowo obejmował wszystkie istotne aspekty oceny realizacji programu. Wykorzystanie szablonu ułatwi dokładną analizę skuteczności programu oraz identyfikację obszarów wymagających dalszej pracy i poprawy.
Wykorzystaj również:
Jedną z kompetencji rady rodziców jest uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną programu wychowawczo-profilaktycznego. O ile realizacja tego zadania w szkole publicznej nie budzi wątpliwości, o tyle problem pojawia się w szkołach niepublicznych, w których nie działa rada rodziców. Który organ w takim przypadku odpowiada za uchwalenie programu?
Szkolny program wychowawczo-profilaktyczny określa w szczególności sposób realizacji celów kształcenia oraz zadań wychowawczych zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Pobierz przykładowy program wychowawczo-profilaktyczny, w którym uwzględniono aktualne kierunki polityki oświatowej.
Przeczytaj artykuł:
Ewaluacja programu wychowawczo-profilaktycznego w szkołach jest istotnym elementem zapewniającym skuteczność działań zaplanowanych w ramach realizacji tego programu. Obejmuje ocenę i analizę różnych aspektów programu, takich jak cele, metody realizacji, osiągnięte wyniki oraz efektywność. Program wychowawczo-profilaktyczny powinien być poddawany ewaluacji w każdym roku szkolnym. W artykule wyjaśniamy, czym jest ewaluacja, jakie narzędzia warto wykorzystać oraz jak przeprowadzić ewaluację, aby uzyskać wartościowe informacje zwrotne.
W szkołach publicznych program wychowawczo-profilaktyczny uchwala rada rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną w każdym roku szkolnym. Odrębną kwestią jest to, że może się zdarzyć, że większość treści programu zostanie powtórzona w kolejnym roku szkolnym lub zmodyfikowana, przez organy w nowym składzie, jednak zawsze program wymaga nowej uchwały.
Wzór dokumentu. Szkolny program wychowawczo-profilaktyczny określa sposób realizacji celów kształcenia oraz zadań wychowawczych zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego, uwzględniając kierunki i formy oddziaływań wychowawczych, których uzupełnieniem są działania profilaktyczne skierowane do uczniów, rodziców i nauczycieli. Proponowany program profilaktyczno-wychowawczy na rok szkolny 2024/2025 stawia na profilaktykę i działania pomocowe na rzecz wsparcia psychicznego uczniów oraz wzmacniania poczucia własnej wartości i sprawczości wśród uczniów. Uwzględnia również podstawowe kierunki polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2024/2025, stąd odniesienie do potrzeby rozwijania kompetencji cyfrowych wśród uczniów i nauczycieli, w tym kształtowania umiejętności weryfikowania prawdziwości informacji czy korzystania ze sztucznej inteligencji. W programie uwzględniono także zadania dotyczące wdrażania standardów ochrony małoletnich.
Wykorzystaj:
Samo sformułowanie strategicznych działań szkoły w programie wychowawczo-profilaktycznym nie gwarantuje ich skuteczności. Podobnie jak wyniki nauczania, efekty procesu wychowania i podejmowanych działań profilaktycznych muszą być poddawane ocenie oraz, w miarę potrzeby, modyfikacji – tak, by odpowiadały na rzeczywiste potrzeby osób, do których są kierowane. Ewaluacja programu wychowawczo-profilaktycznego powinna być prowadzona z uwzględnieniem specyfiki zdiagnozowanych problemów, wcześniejszych doświadczeń oraz zasobów konkretnej szkoły. Ważne jest, aby była to praca zespołowa, angażująca wszystkich nauczycieli i innych pracowników szkoły, a także w miarę możliwości rodziców i uczniów. Tylko wtedy można uzyskać pełen obraz funkcjonowania programu i jego rzeczywistego wpływu na społeczność szkolną.
Sierpień i początek września to czas na przejrzenie programu wychowawczo-profilaktycznego i podjęcie decyzji, czy wymaga on modyfikacji, uzupełnienia lub czasem całkowitej zmiany. Każda zmiana powinna być jednak poprzedzona analizą potrzeb i diagnozą sytuacji szkolnej. Jak pracować, by proces diagnostyczny był nie tylko efektywny i rzetelny, ale także, by stał się ciekawą częścią szkolnego harmonogramu?
Pobierz przykładowy:
Czy nauczyciel działający w pojedynkę jest w stanie przygotować program wychowawczo-profilaktyczny? Jaką rolę w tym procesie odgrywają szkolni specjaliści? Działanie zespołowe nauczycieli, szczególnie w kontekście formułowania działań wychowawczo-profilaktycznych, wydaje się być koniecznością. Dowiedz się, jak powinno wyglądać konstruowanie szkolnego programu wychowawczo-profilaktycznego i kto odpowiada za jego opracowanie.
Program wychowawczo-profilaktyczny na rok szkolny 2022/2023 musi uwzględniać okoliczności związane z przyjęciem do szkoły uczniów z Ukrainy. W wielu szkołach modyfikacje wprowadzono już do programów realizowanych w roku 2021/2022. Teraz należy zastanowić się, które z przyjętych rozwiązań powinny znaleźć się w programie na kolejny rok. Sprawdź, jak opracować program wychowawczo-profilaktyczny na rok szkolny 2022/2023 z uwzględnieniem przyjęcia uczniów z Ukrainy.
Poznanie potrzeb uczniów oraz rodziców/opiekunów uczniów z Ukrainy jest niezbędne w zapewnieniu optymalnego wsparcia oraz opracowania programu wychowawczo-profilaktycznego na rok szkolny 2022/2013. Pobierz przykładową ankietę pozwalającą na przeprowadzenie diagnozy potrzeb w szkole. Ankieta została opracowana w dwóch wersjach językowych – polskiej i ukraińskiej.
W większości szkół corocznie przeprowadzano ewaluację programu wychowawczo-profilaktycznego. W związku ze zmianą przepisów o nadzorze pedagogicznym oraz dążeniem do odbiurokratyzowania pracy nauczycieli, pojawiają się pytania, czy można zrezygnować z takich czynności. Czy nauczyciele mogą odmówić sporządzenia informacji o realizacji programu wychowawczo-profilaktycznego?
Mimo że nie jest to obowiązkowe, w większości szkół wychowawcy klas opracowują sprawozdania z realizacji programu wychowawczo-profilaktycznego. Pobierz przykładowe sprawozdanie wychowawcy z realizacji programu wychowawczo-profilaktycznego. Dokument opracowano z myślą o pracy wychowawczej w szkole artystycznej, może jednak stanowić inspirację dla wychowawców we wszystkich typach szkół ponadpodstawowych.
© ePedagogika.pl - Portal dla pedagogów i wychowawców z pasją.
