Przynależność do grupy rówieśniczej jest ważnym elementem rozwoju społecznego dziecka. Wykluczenie w środowisku rówieśniczym (szkolnym i pozaszkolnym) wywołuje trudne dla dziecka emocje. W efekcie może prowadzić do jego społecznego wycofania. Można jednak temu zaradzić stosując oddziaływania profilaktyczne. Ich istotą jest uświadomienie uczniom konsekwencji wykluczenia społecznego.
Wykorzystaj również:
Wykluczenie społeczne stanowi poważne zagrożenie dla dzieci i młodzieży. Obejmuje ono wiele aspektów, takich jak brak dostępu do edukacji, ubóstwo, niskie kwalifikacje zawodowe i marginalizacja społeczna. Z powodu takiego wykluczenia młodzi ludzie często mają utrudniony start w życiu, co może prowadzić do dalszych problemów, takich jak bezrobocie, uzależnienia, przestępczość i depresja. W artykule tym omówimy główne przyczyny wykluczenia społecznego wśród dzieci i młodzieży oraz działania nauczycieli w zakresie przeciwdziałania zagrożeniu wykluczeniem.
Z artykułu dowiesz się m.in.:
Każda grupa ma swoja dynamikę i swoje podziały. Jeśli procesy, które dzieją się w grupie są wspierające wobec wszystkich jej członków, sprawiają, że uczniowie pozytywnie podchodzą do uczestnictwa w tym procesie – mamy sytuację idealną. Niestety, nie zawsze się tak dzieje. Coraz częściej spotykamy się z procesami wykluczającymi, nastawionymi na negatywne zachowania wobec jednego ucznia lub mniejszej grupy. Jako wychowawcy, pedagodzy czy psychologowie mamy obowiązek reagowania w takich sytuacjach. Tylko jak to zrobić, by usprawnić proces, a nie pogorszyć sytuację?
Warsztat zaprojektowany jest dla zespołów klasowych, w których obserwuje się trudności w zakresie relacji, proces izolowania jednego lub grupy uczniów od reszty klasy. Oparty jest na prostej grze symulacyjnej, która w zabawny sposób pokaże dzieciom, na czym polega zjawisko wykluczenia i jakie są jego mechanizmy.
Wszyscy jesteśmy zamknięci, ciągle ktoś komuś przeszkadza w nauce lub pracy – opowiadają w czasie terapii online dzieci i nastolatki, które od tygodni uczą się zdalnie. Niektórzy mają przywilej posiadania własnego pokoju, szybkiego łącza i wspierającego otoczenia, które rozumie, że siedzenie z rówieśnikami na komunikatorze lub połączeniu video to kontakt cenniejszy niż złoto. Ale niestety domy, bloki, kamienice są pełne młodych ludzi, którzy tak luksusowej sytuacji nie zaznają. Jak im pomóc?
W każdym zespole klasowym może znaleźć się dziecko, które zostanie zepchnięte do roli kozła ofiarnego. Takie, na którym skumuluje się napięcie panujące w klasie – będzie odbiorcą złości, niezadowolenia innych, zostanie oskarżone o to, do czego reszta nie chce się przyznać. Zagrożone wykluczeniem są różne grupy uczniów – odmienni etnicznie, niepełnosprawni, o niższym statusie materialnym, dzieci słabiej funkcjonujące poznawczo, z problemami psychicznymi. Czasem do odrzucenia sprowokuje jakaś niefortunna cecha charakteru – nieśmiałość, wycofanie, gadatliwość, ruchliwość… Długo by wymieniać. Co w takiej sytuacji powinien zrobić wychowawca?
Tolerancja często wydaje się pojęciem oczywistym, ale w codziennych szkolnych relacjach dzieci dopiero zaczynają ją rozumieć i przeżywać. Uczniowie młodszych klas obserwują różnice między rówieśnikami: w wyglądzie, zachowaniu, możliwościach czy upodobaniach, lecz nie zawsze potrafią je akceptować. Zdarza się, że niechcący reagują śmiechem, komentarzem lub odrzuceniem, bo nie wiedzą jeszcze, czym właściwie jest tolerancja i jak ją okazywać. Skorzystanie ze scenariusza lekcji ma wesprzeć nauczyciela w wyjaśnieniu dzieciom, że tolerancja to nie tylko „bycie miłym”, ale umiejętność dostrzegania różnic, szacunku dla innych oraz reagowania, gdy ktoś jest traktowany niesprawiedliwie. Podczas lekcji uczniowie wysłuchają opowiadania z morałem, odwołają się do własnych doświadczeń, porównają przykłady zachowań i wspólnie stworzą pierwszą definicję tolerancji dostosowaną do swojego wieku. Zajęcia sprzyjają budowaniu atmosfery akceptacji, empatii i bezpieczeństwa w klasie.
Warsztat może posłużyć pracy z grupami, w których obserwuje się liczne konflikty, trudności w komunikacji, niewystarczające do efektywnej współpracy poczucie tożsamości z grupą. Może być pomocny również w integracji zespołów klasowych, do których dochodzą nowi uczniowie lub gdzie zmienia się prowadzący wychowawca. Może być przydatny również w profilaktyce wykluczenia, jeśli zjawisko to dotyka uczniów z klasy.
© ePedagogika.pl - Portal dla pedagogów i wychowawców z pasją.
