profilaktyka w szkole

Profilaktyka przemocy rówieśniczej – jak zapobiegać przemocy w szkole

Istotną rolę w zjawisku przemocy rówieśniczej odgrywają mechanizmy społeczne, które wzmacniają jej przejawy i utrudniają reakcję na problem. Dlaczego uczniowie, którzy na co dzień wydają się wrażliwi i odpowiedzialni, mogą stać się sprawcami przemocy lub biernymi świadkami, wspierającymi agresora swoim milczeniem czy aprobatą? W artykule przyglądamy się mechanizmom społecznym, które wpływają na takie zachowania, oraz pokazujemy, jak skutecznie im zapobiegać w codziennej pracy z uczniami. Dowiedz się, jakie działania profilaktyczne mogą pomóc w budowaniu atmosfery bezpieczeństwa i wzajemnego szacunku w grupie.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

Jakie mechanizmy społeczne wzmacniają przemoc rówieśniczą?
Jak działa mechanizm stygmatyzacji w grupie rówieśniczej?
Czym jest strategia konfirmacji i efekt fałszywej powszechności?
Jak działa mechanizm samospełniającej się przepowiedni?
Dlaczego świadkowie przemocy często nie reagują?
Co można zrobić, aby skutecznie reagować na przemoc rówieśniczą?
Dlaczego diagnoza w początkowej fazie przemocy jest kluczowa?
Jakie działania profilaktyczne mogą zapobiegać przemocy?
Jak skutecznie współpracować z rodzicami w zapobieganiu przemocy?
Czy jednorazowe programy „Zero przemocy” naprawdę działają?
Jak nauczyciele mogą efektywnie obserwować relacje między uczniami?
Jakie są najczęstsze błędy w reagowaniu na przemoc rówieśniczą?
W jaki sposób uczniowie mogą się nauczyć rozpoznawania mechanizmów przemocy?

Wykorzystaj scenariusz zajęć:

Przemoc psychiczna i odpowiedzialność w sieci – dlaczego trzeba reagować? Scenariusz zajęć dla uczniów

Danuta Pyrdoł
20 stycznia 2025 r.
Top tematy

Praca zespołu przy ewaluacji programu wychowawczo-profilaktycznego

Samo sformułowanie strategicznych działań szkoły w programie wychowawczo-profilaktycznym nie gwarantuje ich skuteczności. Podobnie jak wyniki nauczania, efekty procesu wychowania i podejmowanych działań profilaktycznych muszą być poddawane ocenie oraz, w miarę potrzeby, modyfikacji – tak, by odpowiadały na rzeczywiste potrzeby osób, do których są kierowane. Ewaluacja programu wychowawczo-profilaktycznego powinna być prowadzona z uwzględnieniem specyfiki zdiagnozowanych problemów, wcześniejszych doświadczeń oraz zasobów konkretnej szkoły. Ważne jest, aby była to praca zespołowa, angażująca wszystkich nauczycieli i innych pracowników szkoły, a także w miarę możliwości rodziców i uczniów. Tylko wtedy można uzyskać pełen obraz funkcjonowania programu i jego rzeczywistego wpływu na społeczność szkolną.

Strategię ewaluacji programu powinno się uwzględniać już na etapie konstruowania programu, planowania w związku z przyjętymi celami, projektowanymi działaniami i okresem realizacji programu. Ewaluacja nie może być działaniem izolowanym od ogólnej koncepcji pracy wychowawczej i profilaktycznej szkoły. Powinna być procesem spójnym z rzeczywistym kierunkiem podnoszenia jakości pracy szkoły w zakresie zakładanych celów. To proces zorientowany na realne problemy wynikające z przeprowadzonej diagnozy, integrujący całą społeczność szkolną wokół tych problemów i angażującym ich w rozwiązywanie, w poczuciu współodpowiedzialności za skuteczność działania.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Jakie są najważniejsze elementy skutecznej ewaluacji programu wychowawczo-profilaktycznego w szkole?
W jaki sposób ewaluacja może przyczynić się do podnoszenia jakości pracy szkoły?
Jakie korzyści płyną z zespołowego podejścia do planowania i przeprowadzania ewaluacji?
Jakie są najważniejsze zadania zespołu ewaluacyjnego i jak powinien on funkcjonować?
Jakie role i obowiązki powinien mieć dyrektor w procesie ewaluacji programu wychowawczo-profilaktycznego?
Jak skutecznie zaplanować i przeprowadzić ewaluację programu?
Jak wykorzystać wyniki ewaluacji do doskonalenia działań wychowawczo-profilaktycznych?
Jakie są najlepsze praktyki w zakresie angażowania różnych pracowników szkoły w proces ewaluacji?
Jaką rolę mogą odgrywać osoby zewnętrzne, takie jak konsultanci, w procesie ewaluacji?
Jakie są kluczowe aspekty dobrej organizacji pracy zespołu ewaluacyjnego?

Marzenna Czarnocka
8 sierpnia 2024 r.
Top tematy

Scenariusz zajęć profilaktycznych: E-papierosy – niezdrowy dym bezogniowy

Uczestnicy	uczniowie klas VII-VIII oraz szkół ponadpodstawowych
Cele zajęć	omówienie skutków zdrowotnych związanych z używaniem e-papierosów. zaprezentowanie aktualnych danych i badań dotyczących używania e-papierosów wśród młodzieży. rozwój umiejętności krytycznego myślenia w kontekście reklam i dostępności produktów nikotynowych. promowanie zdrowego stylu życia bez uzależnień.
Metody pracy	dyskusja kierowana praca w grupach
Potrzebne materiały	arkusze papieru (najlepiej format A3) różnokolorowe markery zestaw kolorowych kredek nożyczki i klej kolorowe papiery, gazety, broszury edukacyjne, zdjęcia itp.
Czas trwania zajęć	45-60 minut

Wykorzystaj również:

Puść nałóg z dymem! Warsztat profilaktyczny dla klas VII–VII

Przeczytaj artykuł:

Dym w siódmej klasie, czyli o papierosach w szkole podstawowej

Uczeń na wagarach. Dlaczego uczniowie uciekają ze szkoły?

Dla części uczennic i uczniów, którzy spróbowali wagarów, kończy się na pojedynczych przypadkach samowolnej nieobecności. Jednak są także osoby, dla których wagarowanie staje się jednym ze sposobów funkcjonowania w szkolnej rzeczywistości. Jeśli w ich przypadku wagary raz pozwolą im osiągnąć cel (np. uniknąć złej oceny), jest duże prawdopodobieństwo, że spróbują ich znowu i że tendencja do wagarowania będzie się pogłębiać. Konsekwencje mogą być poważne. Dlatego warto zdecydowanie reagować już na pierwsze, nawet pozornie niewinne przypadki wagarowania.

Zgodnie z definicją zamieszczoną w słowniku języka polskiego PWN, wagary to samowolne przebywanie ucznia poza szkołą [1]. Wagary to zjawisko polegające na nieusprawiedliwionej absencji ucznia z zajęć szkolnych. Mimo że może być postrzegane jako typowe zachowanie młodzieżowe, opuszczanie lekcji stanowi poważny problem społeczny i edukacyjny. Co oczywiste, częste nieobecności w szkole ciągłość nauki, co może prowadzić do braków w wiedzy i umiejętnościach, a w konsekwencji do niższych wyników w nauce. Oprócz tego trzeba pamiętać, że szkoła to nie tylko miejsce nauki, ale także ważne środowisko społeczne. To w szkole uczniowie uczą się interakcji, pracy zespołowej i rozwiązywania konfliktów. Wagary pozbawiają ucznia możliwości rozwoju tych umiejętności.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Jakie są główne przyczyny uczniowskich wagarów?
Jakie rodzaje wagarów można wyróżnić??
Czy opuszczanie lekcji być sygnałem głębszych problemów?
Jakie działania profilaktyczne mogą pomóc zapobiegać wagarowaniu
W jaki sposób szkoła i rodzice mogą współpracować, aby skutecznie reagować na samowolne nieobecności?
Jakie są prawne konsekwencje nieusprawiedliwionych nieobecności w szkole?
W jaki sposób identyfikować uczniów zagrożonych chronicznym wagarowaniem?
Które metody motywowania uczniów do regularnego uczęszczania na zajęcia są najbardziej skuteczne?
Czy wychowawca powinien informować rodziców o wagarach pełnoletniego ucznia?

Magdalena Goetz
6 listopada 2023 r.
Top tematy

Dorośli uczniowie i alkohol. Scenariusz warsztatów dla uczniów szkół ponadpodstawowych

Rozważania o rozsądnym piciu alkoholu przez (prawie) dorosłych uczniów szkół ponadpodstawowych bywają burzliwe. Z jednej strony wydaje się, że są dorośli i mogą sami decydować o sobie. Z drugiej jednak wiadomo, że właśnie tym okresie życia łatwo puścić hamulce. Zachęcam do przeprowadzenia zajęć o tym, że pełnoletność nie zawsze idzie w parze z dojrzałością i nie zawsze chroni przed negatywnymi następstwami spożywania alkoholu.

Uczestnicy	uczniowie szkół ponadpodstawowych
Cel ogólny	kształtowanie odpowiedzialnego podejścia do picia alkoholu
Cele szczegółowe	uczeń: wie, jak alkohol wpływa na organizm człowieka zna negatywne skutki spożywania alkoholu przez młodych ludzi unika zachowań ryzykownych ogranicza picie alkoholu
	tablica, duże arkusze papieru, karteczki samoprzylepne, długopisy flamastry lub markery w kolorze zielonym i czerwonym duży arkusz papieru załącznik nr 1. Alkohol wśród młodych załącznik nr 2. Negatywne skutki picia alkoholu załącznik nr 3. Alkohol odpowiedzialnie
Czas trwania:	45 minut
Liczba uczestników:	oddział klasowy

Samoregulacja – propozycje ćwiczeń wspierających proces samoregulacji

Przedstawiamy kilka pomysłów na realizację ćwiczeń wspierających samoregulację uczniów na różnych etapach edukacji. Konsekwentne podejmowani przez nauczycieli działań ukierunkowanych na kontrolę własnego zachowania z czasem powinno przełożyć się na zmianę zachowania. Zaproponowane ćwiczenia mogą być wykorzystane przede wszystkim przez wychowawcę klasy, część z nich doskonale sprawdzi się jednak również w pracy tzw. nauczycieli przedmiotowców.

Zaproponowane ćwiczenia wspierające proces samoregulacji

klasy I-III szkoły podstawowej: tydzień tematyczny, cisza, zabawa z emotikonami
klasy IV-VI szkoły podstawowej: punktualność, zyski i straty, scenki
klasy VII-VIII szkoły podstawowej oraz uczniowie szkół ponadpodstawowych: samoregulacja w kręgu, po drugiej stronie, samoregulacja, przyczyna i skutek

Przeczytaj również:

Wady punktowego systemu oceny zachowania – dlaczego kary nie działają na uczniów?

Program profilaktyczno-wychowaczy podstawowe informacje

Program wychowawczo-profilaktyczny część 1

Opracowanie zawiera najważniejsze informacje i podstawy prawne dotyczące programu wychowawczo-profilaktycznego oraz określa rolę wychowawcy klasy w jego tworzeniu i realizacji.

Wzmacnianie odporności psychicznej uczniów jako forma profilaktyki

Odporność psychiczna pomaga przetrwać nawet najtrudniejsze sytuacje. Niestety, obecnie dzieci i młodzież często są jej pozbawione. Jak szkoła może im pomóc?

Anna Kiełczewska
13 lipca 2020 r.
Top tematy

Kiedy uczeń staje przed sądem. O środkach wychowawczych i poprawczych

Uczniowie, którzy nie ukończyli 18 roku życia często nie zdają sobie sprawy z odpowiedzialności prawnej, jaka na nich ciąży w związku z popełnianymi czynami zabronionymi. Niestety, zdarza się, że rodzice uczniów również nie mają wiedzy na temat konsekwencji prawnych, jakie mogą ponieść ich dzieci. Dlatego szkoła stanowi istotny element w procesie uświadamiania uczniów i rodziców w zakresie odpowiedzialności prawnej nieletnich. Zwłaszcza, że często pierwsze symptomy zagrożenia demoralizacją pojawiają się w środowisku szkolnym. Jakimi środkami dysponuje sąd rodzinny? Na czym polegają? Za jakie czyny są sądzeni nieletni?

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Za jakie czyny sąd rodzinny może orzec środki wychowawcze lub poprawcze?
Co grozi uczniowi za popełnienie czynu karalnego?

Przeczytaj również:

Sprawca czynu karalnego zostanie ukarany przez dyrektora – ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich

Nauczycielu, zadbaj o siebie! Kilka słów o profilaktyce wypalenia zawodowego

Nauczyciele to jedna z profesji najbardziej zagrożonych ryzykiem wypalenia zawodowego. Biurokracja, presja wynikające ze zmieniających się często przepisów prawnych, oczekiwania rodziców i niestety coraz częściej, bardzo trudne zespoły klasowe. Co robić, żeby praca, którą większość osób wykonuje z prawdziwej pasji nie stała się powodem złego samopoczucia czy problemów zdrowotnych?

Nauczycielu, zadbaj o siebie! Kilka słów o profilaktyce wypalenia zawodowego

Katarzyna Topolska
24 lutego 2020 r.
Top tematy

Narkotyki w szkole. Zajęcia profilaktyczne o narkotykach

Narkotyki wśród uczniów? Jak rozmawiać o substancjach psychoaktywnych w szkole

Jedną z największych obaw nauczycieli i rodziców współczesnych nastolatków jest możliwość ich kontaktu z narkotykami. Odkąd w 2008 roku pojawiły się w Polsce dopalacze lęk się jedynie wzmógł – nikt nie wie, o jakie właściwie dokładnie substancje chodzi, lekarze i rodzice czują się bezradni nie mając narzędzi, by wykryć w badaniu obecność mało znanego narkotyku. Jak rozmawiać z młodzieżą o narkotykach, aby nie była to kolejna nudna pogadanka, ale faktyczne okazanie zainteresowania?

Natalia Perek
27 stycznia 2020 r.
Top tematy

Puść nałóg z dymem! Warsztat profilaktyczny dla klas VII–VII

Proponowany warsztat ma na celu wsparcie młodzieży w rozumieniu własnych wyborów, uświadomienie motywów, które pchają ich w szpony nałogu – często po okresie dojrzewania już na tyle utrwalonego, że nawet w dorosłości trudno z niego zrezygnować.

Uczestnicy	Uczniowie klas VII-VIII
Cel ogólny	Profilaktyka uzależnień – palenia tytoniu i innych wyrobów przez uczniów szkół podstawowych
Cele szczegółowe	psychoedukacja w zakresie mechanizmów uzależnienia trening wyrażania własnych przekonań na forum w sposób asertywny i konstruktywny wzrost samoświadomości młodzieży, rozwój umiejętności rozumienia motywów działania innych, mechanizmów społecznych
Czas trwania	90 minut
Potrzebne materiały	karty pracy dołączone do scenariusza, kartony dużego formatu, mazaki i kredki, flipchart lub tablica, długopisy, małe karteczki samoprzylepne, nożyczki, klej, stare gazety
Liczba uczestników	20-30 osób

21 stycznia 2020 r.
Warsztaty psychoedukacyjne

Dym w siódmej klasie, czyli o papierosach w szkole podstawowej

Świat nastolatka jest przepełniony pokusami – pojawiają się zachęty ze strony otoczenia, by spróbować wielu ,,dorosłych” sposobów na obniżenie napięcia, rozluźnienie. W ręku kilkunastoletnich uczniów pojawiają się papierosy – w formie ,,analogowej” lub elektronicznej. Jak zabrać się za ten społeczny problem? Jak rozmawiać z młodymi ludźmi, by wesprzeć ich w trudnej sytuacji, gdy staną przed rówieśnikiem proponującym ,,bucha”?

Natalia Perek
20 stycznia 2020 r.
Top tematy

Kto się z nami nie napije… czyli alkohol w rękach nastolatków

Wydawać by się mogło, że pierwsze przygody z alkoholem to domena licealistów –prawie – dorosłych, eksperymentujących na ,,osiemnastkach”. Niestety wyniki badań Fundacji Centrum Badania Opinii Społecznej wskazują na zdecydowanie młodszą grupę – 13 lat i 2 miesiące to wiek przeciętnej inicjacji alkoholowej. Pierwszy rausz ma więc za sobą już większość trzynastolatków. Dlaczego młodzież tak wcześnie sięga po alkohol i jak nauczyciel powinien rozmawiać z uczniami na ten temat?