próba samobójcza

Próby samobójcze u dzieci i młodzieży – Epedagogika.pl

Próby samobójcze u dzieci i młodzieży. Przyczyny, symptomy, zapobieganie

Problem zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży wciąż bywa niedostrzegany lub bagatelizowany, mimo że jego konsekwencje mogą być tragiczne. Samobójstwo to druga – po wypadkach i nagłych urazach – najczęstsza przyczyna zgonów wśród młodych ludzi. W obliczu tych niepokojących statystyk konieczne jest podejmowanie systematycznych działań profilaktycznych i prewencyjnych przez cały rok – zarówno w szkole, jak i w środowisku domowym. Warto zadać sobie pytanie: jakie sygnały mogą świadczyć o kryzysie psychicznym u dziecka lub nastolatka? Jakie działania można podjąć, aby próby samobójcze nie były wynikiem zaniedbań ze strony dorosłych?

Zachowania samobójcze wśród dzieci i młodzieży to poważny problem społeczny, który wymaga stałej uwagi i systemowych działań.  W 2023 roku Komenda Główna Policji odnotowała aż 1 994 próby samobójcze w grupie wiekowej 7–18 lat. Spośród nich 78 dotyczyło dzieci w wieku 7–12 lat, a aż 1 916 młodzieży w wieku 13–18 lat. Chociaż w porównaniu do roku 2022 wzrost ten wyniósł „tylko” 2,9%, to wciąż utrzymuje się niepokojąco wysoki poziom tego zjawiska.  Warto również podkreślić, że w 2023 roku odnotowano 145 zgonów samobójczych wśród dzieci i nastolatków – to pierwszy od 2018 roku spadek ich liczby, jednak nadal stanowią one dramatyczny sygnał alarmowy.  W obliczu tych danych kluczowe staje się rozpoznawanie sygnałów ostrzegawczych i podejmowanie działań wspierających dzieci i młodzież zarówno w domu, jak i w szkole – aby próby samobójcze nie były skutkiem niedostrzeżonych kryzysów i zaniedbań ze strony dorosłych.
Myśli rezygnacyjne i myśli samobójcze u nastolatków. Jak reagować, gdy uczeń mówi, że nie chce żyć?

Myśli rezygnacyjne i myśli samobójcze u nastolatków. Jak reagować, gdy uczeń mówi, że nie chce żyć?

Nie chcę już czuć tego wszystkiego, wszystkim byłoby beze mnie lepiej, nikomu nie jestem potrzebny – aż strach pomyśleć, ile takich myśli kłębi się w nastoletnich głowach. Statystyki pokazują, że kilkanaście procent osób wśród młodzieży w wieku nastoletnim wyraża niezadowolenie ze swojego życia*. Wielomiesięczne oczekiwanie w kolejce do psychologa dziecięcego pokazuje, jak wiele z nich potrzebuje wsparcia i zatroszczenia się o zdrowie psychiczne. Niestety, liczba prób samobójczych pokazuje, że w wielu przypadkach zaburzenia psychiczne zaczyna się leczyć za późno. Każdy dorosły mający pod opieką dzieci i nastolatków powinien wiedzieć, jak zareagować, gdy dziecko ujawnia myśli rezygnacyjne lub samobójcze. Dobrze jest również umieć je rozróżnić. Co na temat myśli samobójczych oraz myśli rezygnacyjnych u dzieci i młodzieży powinien wiedzieć każdy nauczyciel? Jak reagować na wyraźnie artykułowane myśli rezygnacyjne i myśli samobójcze u nastolatków i jak rozmawiać o problemach?

Z artykułu dowiesz się m.in.:

  • Czym są myśli rezygnacyjne oraz myśli samobójcze i jak je odróżnić?
  • Czy internet i gry komputerowe faktycznie są źródłem myśli samobójczych wśród nastolatków?
  • Z jakimi problemami borykają się polskie dzieci i młodzież?
  • Jakie są najczęstsze przyczyny występowania myśli samobójczych i rezygnacyjnych?
  • Co zrobić w przypadku ujawnienia myśli rezygnacyjnych lub samobójczych przez ucznia?
  • Kiedy wezwać rodziców ucznia, a kiedy karetkę?
Co wiemy o zachowaniach samobójczych wśród dzieci i młodzieży

Co wiemy o zachowaniach samobójczych wśród dzieci i młodzieży?

W ostatnich latach w Polsce coraz głośniej mówi się o kryzysie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży oraz o drastycznie rosnącej liczbie prób samobójczych podejmowanych przez osoby poniżej 18 roku życia. Powszechnie uważa się, że większość aktów samobójczych dokonywana jest w stanie depresyjnym, którego objawy można rozpoznać stosunkowo wcześnie i podjąć działania pomocowe. Czy faktycznie tak jest?

W trakcie dyskusji przeprowadzonej w ramach e-koferencji „Lepszy klimat szkoły” szukaliśmy odpowiedzi na pytania:

  • Czym jest kryzys zdrowia psychicznego i czy ma związek z byciem ofiarą i sprawcą przemocy?
  • Jak doświadczanie przemocy wpływa na zwiększenie ryzyka samobójczego?
  • Czy nauczyciele dysponują narzędziami pozwalającymi na wczesne wykrywanie ryzyka samobójczego?
  • Jakie kroki musi podjąć szkoła w sytuacji stwierdzenia ryzyka?
  • Jakie działania postwencyjne należy podejmować w szkole?
Udział w dyskusji wzięli:
  • dr Halszka Witkowska – Suicydolog. Pomysłodawczyni i koordynatorka platformy edukacyjno-pomocowej „Życie warte jest rozmowy” (www.zwjr.pl). Jest autorką książki „Samobójstwo w kulturze dzisiejszej. W Polskim Towarzystwie Suicydologicznym pełni rolę sekretarza Zarządu Głównego, jest także członkiem Prezydium.
  • Joanna Sass-Gust – Psycholożka i psychoterapeutka. Ukończyła psychologię na Uniwersytecie Łódzkim, studia podyplomowe z zakresu pomocy psychologicznej w dziedzinie seksuologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, całościowe szkolenie z zakresu terapii systemowej rodzin atestowane przez Polski Związek Psychiatryczny.
  • dr Szymon Wójcik – Koordynator Działu Badawczego w Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę. Pracuje również na Uniwersytecie Warszawskim w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych. Zaangażowany w szereg projektów badawczych odnoszących się do dobrostanu i bezpieczeństwa dzieci i młodzieży.
Działania postwencyjne w szkole po śmierci samobójczej ucznia

Działania postwencyjne w szkole po śmierci samobójczej ucznia

Samobójstwo to ogromny szok dla całej społeczności. To ogromny cios nie tylko dla najbliższych osoby, która targnęła się na życie. Gdy samobójstwo popełnia uczeń, dziecko czy nastolatek, całe środowisko przeżywa załamanie. W tym kryzysowym stanie pojawia się bezradność, szok, chęć zaprzeczenia temu, co się stało, silna złość, poczucie winy. W przestrzeni szkolnej rozbrzmiewają pytania. Czy ktoś wiedział o zamiarze? Gdzie byli rodzice? Dlaczego szkoła temu nie zapobiegła? Zachowanie samobójcze zachowanie samobójcze nie jest jednak wynikiem wyizolowanego zdarzenia, a całej konstelacji czynników, którym nie zawsze da się skutecznie zapobiec. Jak należy wspierać środowisko szkolne po tak trudnej sytuacji? W artykule wyjaśniamy, czym są działania postwencyjne w szkole po samobójczej śmierci ucznia.

Działania postwencyjne to kryzysowa interwencja środowiskowa, która ma na celu zmniejszyć negatywne skutki tragedii, wesprzeć otoczenie w rozwoju wartościowej, wspierającej komunikacji. To również działania, których celem jest pomóc otoczeniu (osobom bliskim i po prostu znającym zmarłego) wyjść z pozycji szukania winnego i przejść do udzielania sobie wsparcia. Wiele czynników wpływa na to, jak otoczenie reaguje na informację o samobójstwie. Im bardziej nagła jest śmierć samobójcza, im mniej środowisko było świadome trudności zmarłego, tym większy może być szok otoczenia. Samobójstwo to wydarzenie, które niesie ze sobą ogromne ryzyko doświadczenia traumatycznego. Ktoś znajduje ciało, ktoś inny może wiedzieć o zamiarze i mu niestety nie zapobiec. Nigdy nie ma jasnej odpowiedzi na pytanie, dlaczego tak się stało. Samobójstwo dziecka czy nastolatka to zdarzenie wstrząsające. W żałobie i kryzysie pozostają rodzice, opiekunowie, wychowawcy, szkolni koledzy, przyjaciele i cały szereg innych osób. Dorośli w szkole mają przed sobą trudne zadanie – przekazanie informacji kolegom i przyjaciołom zmarłego ucznia, opiekowanie się ich przeżyciami, wspieranie rodziców w żałobie oraz poradzenie sobie z własnymi, równie silnymi uczuciami.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

  • Czym są działania postwencyjne?
  • Jakie są cele działań postwencyjnych po samobójstwie ucznia w szkole?
  • Dlaczego ważna jest kryzysowa interwencja środowiskowa?
  • Jakie emocje mogą towarzyszyć środowisku szkolnemu po samobójstwie ucznia?
  • Na czym polega praca ze środowiskiem szkolnym po samobójstwie ucznia?
  • Jakie są kluczowe elementy skutecznych działań postwencyjnych w szkole?
  • Kto powinien zająć się organizacją działań postwencyjnych w szkole?
  • Czym jest zespół kryzysowy i jakie ma zadania w kontekście samobójstwa ucznia?
  • Jakie wsparcie mogą zapewnić nauczyciele, pedagog i psycholog szkolny w takiej sytuacji?
  • Jak działania postwencyjne mogą pomóc w normalizacji uczuć i zmniejszeniu ryzyka zachowań naśladowczych?
  • Jakie są rekomendacje dotyczące komunikacji i wsparcia w szkole po samobójstwie ucznia?
Samookaleczenia wśród uczniów – jak reagować samookaleczenia dzieci i młodzieży?

Samookaleczenia wśród uczniów – jak reagować na samookaleczenia dzieci i młodzieży?

Od kilku lat skala problem samookaleczeń wśród młodzieży w Polsce rośnie w piorunującym tempie. Obserwujemy silny kryzys zdrowia psychicznego i społecznego. Samookaleczenia wśród coraz młodszych nastolatków budzą silne emocje. W dorosłych rośnie lęk, bezradność, poczucie winy, żal, ale i złość. Wielu nauczycieli i rodziców po prostu nie wie, co robić. Dowiedz się, jak przeciwdziałać i jak reagować na zachowania autoagresywne wśród uczniów.

Czym są samookaleczenia? Przede wszystkim wynikają z trudności w zakresie regulacji emocji. Są często dążeniem do choć chwilowej ulgi w przedłużającym się cierpieniu. Mogą być wyrazem poczucia braku kontroli, przeciążenia, silnego napięcia, ale i złości. Przybierają różne postaci, choć zazwyczaj wiążemy je z nacięciami na przedramionach. Jak im przeciwdziałać?
Nacięcia, mocne zadrapania, otarcia, rozbite kostki u rąk, przypalanie papierosem, strzelanie z gumek recepturek – to tylko część czynności, które można nazwać samouszkodzeniem. Bywają nimi ugryzienia, rozdrapywanie ran i skórek wokół paznokci. Czasem to wyrywanie włosów i rzęs, nakłuwanie skóry. Dziecko może ranić się dyskretnie, w sposób praktycznie niezauważalny – nie zawsze jest to pocięty nadgarstek czy okolice ud.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

  • Czym jest samookaleczanie?
  • Jak samookaleczają się dzieci i młodzież?
  • Objawem jakich problemów jest samookaleczanie się dzieci i młodzieży?
  • Na jakie bodźce młodzież reaguje samookaleczaniem się?
  • Gdzie może leżeć przyczyna zadawania sobie bólu fizycznego?
  • Jak rozmawiać z uczniem, który się okalecza?
  • Na co zwracać uwagę we współpracy z rodzicami?
  • Jak prowadzić działania profilaktyczne w szkole?

Przeczytaj również:

  • Samookaleczanie – co może szkoła?
Sprawdź inne serwisy