edukacja outdoorowa

Leśne zmysły i „zanurzenie się” w naturze. Scenariusz zajęć dla uczniów klas I-III szkoły podstawowej

Współczesny świat jest pełen bodźców, pośpiechu i napięcia, które mogą wpływać na samopoczucie dzieci – zarówno emocjonalne, jak i fizyczne. Coraz częściej potrzebujemy chwil wyciszenia, uważności i kontaktu z naturą, która może stać się sprzymierzeńcem w dbaniu o zdrowie psychiczne i emocjonalne. Kąpiele leśne (z jap. shinrin-yoku) to sposób na budowanie uważności, regulację emocji oraz głębsze poznanie siebie i świata przez doświadczanie go wszystkimi zmysłami. Jak las może pomóc nam się wyciszyć, odzyskać równowagę i poczuć się dobrze ze sobą? Jak możemy wspólnie przeżywać ten czas, wspierając swoje emocje i relacje z rówieśnikami?

Shinrin-yoku. Czym są kąpiele leśne i jak wykorzystać terapię lasem w edukacji?

Współczesna szkoła stawia przed uczniami wiele wyzwań. Presja wyników, intensywny program nauczania oraz nadmiar bodźców cyfrowych mogą prowadzić do stresu, zmęczenia i obniżonej motywacji do nauki. Jako psycholog szkolny, zajmujący się również prozdrowotną praktyką kontaktu z naturą, wiem, jak ważne jest wspieranie zdrowia psychicznego i fizycznego uczniów. W tym kontekście coraz częściej mówi się o kąpielach leśnych i ich korzystnym wpływie na rozwój młodych ludzi. Wpisuje się to także w podejście systemowe określone w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, które podkreśla znaczenie wspierania dobrostanu dzieci poprzez działania profilaktyczne i środowiskowe. Jednym z narzędzi, które warto rozważyć w procesie edukacji, są kąpiele leśne – praktyka inspirowana japońskim shinrin-yoku, polegająca na świadomym obcowaniu z naturą.

Kąpiele leśne (z jap. shinrin-yoku) to praktyka zanurzenia się w atmosferze lasu w celu poprawy zdrowia i samopoczucia. Pojęcie to pojawiło się w Japonii w latach 80. XX wieku jako odpowiedź na rosnące problemy związane ze stresem i oderwaniem człowieka od natury (dr Qing Li, Sztuka i teoria kąpieli leśnych. Jak dzięki drzewom stać się szczęśliwszym i zdrowszym. 2018). Kąpiele leśne nie wymagają wysiłku fizycznego – najważniejsze jest świadome przebywanie w lesie, skupienie się na zmysłach i otaczającym nas środowisku. Podczas leśnych spacerów organizm reaguje na kontakt ze środowiskiem leśnym obniżeniem ciśnienia krwi i spowolnieniem pracy serca, co świadczy o aktywizacji układu przywspółczulnego odpowiedzialnego za regenerację i wyciszenie. Ta praktyka zdobywa coraz większą popularność na całym świecie, również w kontekście edukacji.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Czym są kąpiele leśne i na czym polega praktyka zanurzania się w atmosferze lasu wszystkimi zmysłami?
W jaki sposób kontakt z lasem aktywizuje układ przywspółczulny i obniża poziom kortyzolu u uczniów?
Jakie elementy edukacji można wzbogacić dzięki włączeniu leśnej terapii do podstawy programowej?
W jaki sposób kąpiele leśne wspierają rozwój zmysłów i ćwiczenie uważności wśród uczniów?
Jak nauczyciel może bezpiecznie i skutecznie zorganizować praktykę kąpieli leśnych w szkole?

Edukacja outdoorowa: terapia pedagogiczna na świeżym powietrzu

Współczesne wyzwania edukacyjne wymagają poszukiwania nowych, skutecznych form wsparcia dzieci w ich rozwoju. Jednym z coraz bardziej popularnych i efektywnych podejść jest terapia pedagogiczna prowadzona w naturalnym środowisku – na świeżym powietrzu. Taka forma działań nie tylko wspiera rozwój poznawczy, społeczny i emocjonalny, ale również odpowiada na naturalne potrzeby dzieci, łącząc edukację z aktywnością fizyczną. Czy ruch na świeżym powietrzu może skutecznie poprawić motorykę, koncentrację i integrację sensoryczną? Jakie korzyści dla uczniów przynosi terapia w plenerze? Z artykułu dowiesz się, jak za pomocą prostych metod wprowadzić elementy edukacji outdoorowej do pracy z dziećmi i młodzieżą. Poznaj innowacyjne podejście, które nie tylko wspiera rozwój, ale również buduje zdrowe relacje z otaczającym światem.

Przez terapię pedagogiczną rozumiemy różnorodne działania ukierunkowane na wsparcie dziecka w jego rozwoju. Jej głównym celem jest wszechstronne wspieranie zdolności poznawczych i percepcyjno-motorycznych dziecka, dostosowane do jego indywidualnych możliwości psychofizycznych oraz uwarunkowań środowiskowych. Kluczowym zadaniem terapeuty jest zdiagnozowanie i zaspokojenie potrzeb edukacyjnych dziecka w sposób umożliwiający mu przezwyciężanie trudności szkolnych. Często trudności te prowadzą do obniżenia motywacji i niechęci do nauki. Dlatego istotnym elementem terapii jest wzmacnianie wiary dziecka w swoje możliwości.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

Czym jest terapia pedagogiczna i jakie są jej główne cele?
Jakie trudności edukacyjne dzieci mogą być skutecznie przezwyciężane dzięki terapii pedagogicznej?
Na czym polegają zajęcia korekcyjno-kompensacyjne i w jaki sposób wspierają rozwój dziecka?
Dlaczego edukacja outdoorowa jest istotnym elementem terapii pedagogicznej?
Jakie formy pracy w plenerze można stosować podczas terapii pedagogicznej?
Jakie korzyści przynoszą zajęcia na świeżym powietrzu?
W jaki sposób terapia na świeżym powietrzu wspiera integrację sensoryczną i rozwój motoryki?
Jakie przykładowe aktywności terapeutyczne można realizować na świeżym powietrzu?
Dlaczego terapia pedagogiczna w plenerze odpowiada na potrzeby współczesnych dzieci?

Wykorzystaj również:

Podwórkowe odkrycia – zajęcia terapeutyczne poza budynkiem szkolnym

Zajęcia terapeutyczne nie muszą być prowadzone w szkolnej sali. Doskonałym pomysłem na wspieranie rozwoju percepcyjno-motorycznego oraz budowanie umiejętności współpracy w grupie jest przeprowadzenie ich poza budynkiem. Dzięki zadaniom wykonywanym naturalnym środowisku uczniowie rozwijają koncentrację, orientację przestrzenną oraz umiejętności ruchowe. Aktywności te sprzyjają integracji sensorycznej i wzmacniają więź z naturą, a to pozytywnie wpływa na samopoczucie i motywację do nauki. Scenariusz przewiduje zadania indywidualne i grupowe.

Grupa docelowa:	uczniowie klas I-VIII szkoły podstawowej
Cel ogólny	rozwijanie umiejętności percepcyjno-motorycznych, koncentracji uwagi oraz współpracy w grupie poprzez aktywności w naturalnym środowisku
Cele szczegółowe	rozwijanie percepcji wzrokowej, słuchowej i dotykowej doskonalenie orientacji przestrzennej i umiejętności ruchowych kształtowanie umiejętności językowych (m.in. literowanie, podział na sylaby) wzmacnianie umiejętności pracy w grupie i samodzielnego rozwiązywania zadań
Miejsce zajęć	teren zielony w pobliżu szkoły (np. park)
Potrzebne materiały	załącznik nr 1. Kart podwórkowe woreczki na znalezione obiekty np. liście, szyszki) – można wykorzystać popularne torebki strunowe
Czas trwania zajęć	45 minut
Liczba uczniów	maksymalnie 10 osób