Reforma26. Kompas Jutra – co zmieni się od 2025 r. w polskiej szkole

Reforma26 to odpowiedź na potrzeby społeczności szkolnej i dynamiczne zmiany cywilizacyjne. Przewiduje m.in.:

• spójną i przejrzystą podstawę programową, z mniejszym naciskiem na zapamiętywanie szczegółów, a większym na rozwijanie kompetencji kluczowych;
• więcej zajęć praktycznych i projektowych, które wzmacniają sprawczość i samodzielność;
• zmiany w systemie oceniania, m.in. większy nacisk na ocenę opisową i informację zwrotną;
• nowe przedmioty, takie jak edukacja obywatelska, edukacja zdrowotna oraz przyroda w nowej formule;
• modyfikację egzaminów zewnętrznych, w tym ósmoklasisty i maturalnych od 2031 r.;
• profil absolwenta i absolwentki, który stanowi drogowskaz dla celów kształcenia;
• więcej równowagi i troski o dobrostan, w tym mniejszą liczbę godzin lekcyjnych w klasach 7–8;
• większą autonomię i wsparcie dla nauczycieli, poprzez dostęp do nowoczesnych materiałów dydaktycznych, bezpłatnych szkoleń i uproszczonego systemu awansu zawodowego.

Prace nad reformą prowadzone są wspólnie z Instytutem Badań Edukacyjnych PIB i Radą do spraw monitorowania wdrażania reformy oświaty. W konsultacjach wzięło udział ponad 700 spotkań w całej Polsce oraz 24 000 nauczycieli, którzy wypełnili ankiety wskazujące kierunek rozwoju edukacji. W prace włączono 22 zespoły robocze, złożone głównie z praktyków – nauczycieli i dyrektorów.

Minister Barbara Nowacka podkreśliła, że edukacja musi być jednocześnie nowoczesna i oparta na wartościach humanistycznych. Ważne są: krytyczne myślenie, współpraca, odpowiedzialność i wsparcie psychologiczne, które sprzyjają dobrostanowi całej społeczności szkolnej.

Reforma będzie wdrażana etapami:

• 2025/2026 – wprowadzenie nowych przedmiotów: edukacja obywatelska, edukacja zdrowotna; zmiana podstawy programowej WF.
• 2026/2027 – nowe podstawy programowe w przedszkolu oraz klasach 1 i 4 szkoły podstawowej.
• 2027/2028 – nowe podstawy programowe w klasach 1 szkół ponadpodstawowych.
• 2031 – pierwsze egzaminy ósmoklasisty i matury w nowej formule (LO).
• 2032 – pierwsze egzaminy w nowej formule dla absolwentów techników.

W centrum reformy znajduje się Profil absolwenta i absolwentki – dokument opracowany przez IBE PIB, który jasno określa, jakie kompetencje, postawy i wiedzę powinien posiadać uczeń po zakończeniu danego etapu edukacji. To narzędzie służące zarówno uczniom, jak i nauczycielom oraz rodzicom, które porządkuje cele kształcenia i czyni je zrozumiałymi.

Reforma zakłada zwiększenie autonomii nauczycieli i nauczycielek oraz uproszczenie systemu awansu zawodowego. Nauczyciele zyskają większą swobodę w doborze metod pracy oraz dostęp do nowoczesnych narzędzi monitorowania postępów uczniów. Wzmacniana będzie również społeczna rola nauczyciela jako eksperta, a prestiż zawodu ma być odbudowywany poprzez realne wsparcie i odciążenie od zbędnej dokumentacji.

W liście otwartym skierowanym do uczniów, rodziców i nauczycieli minister Barbara Nowacka podkreśliła, że szkoła powinna być miejscem, w którym wszyscy czują się dobrze i bezpiecznie – zarówno uczniowie, jak i kadra pedagogiczna. Aby tak się stało, potrzebne są przemyślane i stopniowo wprowadzane zmiany.