Praca z uczniem ze spektrum autyzmu na lekcjach języka obcego – porady praktyczne

Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE) to uczniowie, którzy nie potrafią samodzielnie sprostać wymogom obowiązujących programów nauczania. SPE stosuje się przede wszystkim wobec następujących grup uczniów:

• z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na różne niepełnosprawności, w tym autyzm i zespół Aspergera,
• z opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej przykładowo ze względu na choroby przewlekle,
• potrzebujących wsparcia psychologiczno-pedagogicznego, m.in. w przypadku szczególnych uzdolnień.

Uczniowi z SPE wykazują zróżnicowane trudności uczenia się, wymagające dostosowania kształcenia szkolnego do ich indywidualnych potrzeb i rozwoju. Dotyczy to w szczególności dostosowania:

• przestrzeni i infrastruktury szkolnej sprzyjającej uczeniu się,
• tempa pracy, metod, form nauczania i sprawdzania wiedzy, celów i treści merytorycznej,
• współpracy z nauczycielami specjalistami – nauczyciel wspierający, asystent, specjalista
• pracy w społeczności klasowej, przyjmującej i funkcjonującej z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

Należy pamiętać, że zalecenia zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego są dla nauczycieli i szkoły wiążące.

Podejście włączające zakłada skuteczne zarządzanie różnorodną klasą przez nauczyciela. Klasa różnorodna to klasa składająca się z uczniów rozwijających się niejednolicie, z różnorodnymi umiejętnościami i trudnościami edukacyjnymi oraz odmiennymi stylami i tempem przyswajania wiedzy. Nauczanie włączające realizowane przez pedagogów szkolnych zakłada elastyczność i wyrozumiałość wobec heterogeniczności klasy, właściwe wykorzystanie różnych strategii prowadzenia zajęć, uwzględnianie indywidualnych zainteresowań uczniów, dostosowywanie wymagań do możliwości kształcących się, klarowne i życzliwe porozumiewanie się, współpracę z innymi pedagogami oraz postrzeganie dziecka nie w kontekście jego niepełnosprawności, lecz jako osobę integralną o indywidualnym potencjale. Dodatkowo warto pamiętać, że w klasie różnorodnej niezwykle ważne są poczucie bezpieczeństwa, własnej wartości, zapał do pracy i zdrowie psychiczne wszystkich uczestników. Klarowna i powtarzalna struktura pracy, znajomość i przestrzeganie obowiązujących zasad na lekcji, pozytywne nastawienie nauczyciela do uczniów i wykonywanych obowiązków, jego cierpliwość, życzliwość, żelazna konsekwencja i determinacja również decydują o sukcesie indywidualnym i grupowym. W odniesieniu do nauczania języka obcego w klasie różnorodnej przydatną mogą być następujące wytyczne:

• nierozpraszająca aranżacja przestrzeni klasowej, w tym celowe usadzenie uczniów ze SPE,
• praca ciałem, przykładowo wydawanie poleceń za pomocą gestów i mimiki,
• stosowanie systemu pochwał/ostrzeżeń,
• wykorzystywanie multisensorycznych form i metod pracy dostosowanych do różnych stylów uczenia się.