zaburzenia zachowania

Jak pracować z uczniami z zaburzeniami zachowania? Diagnoza i strategie postępowania

Jak pracować z uczniami z zaburzeniami zachowania? Diagnoza i strategie postępowania

Trudne dziecko, nic na niego nie działa, ona manipuluje innymi, robi co chce, zasady dla niego nie istnieją – podobne określenia mogą paść z ust nauczycieli, którzy mają pod opieką uczniów z zaburzeniami zachowania. Dorośli w kontakcie z dziećmi z tego rodzaju kłopotami czują się najczęściej bezradni. Stosowane na co dzień narzędzia zdają się nie działać. Młody człowiek wyraża niechęć, buntuje się, łamie szkolne zasady i lekceważy konsekwencje. Czym są tego rodzaju trudności? Jak je rozumieć i w jaki sposób wspierać ucznia z zaburzeniami zachowania?

Zaburzenia zachowania u dzieci i młodzieży należą do grupy zaburzeń eksternalizacyjnych. Oznacza to, że u ich podłoża leżą trudności związane z samokontrolą emocjonalną i znacznym nasileniem negatywnego afektu. Cechuje je przede wszystkim wysoka impulsywność. Pojawiają się również trudności w regulacji emocji i dostosowaniu własnego zachowania do sytuacji. Dzieci i młodzież z zaburzeniami zachowania mają tendencje do poważnego naruszania norm społecznych i prawnych. Dla otoczenia szczególnie trudne są najczęściej zachowania agresywne i ryzykowne, które trudno jest powstrzymać w codziennej pracy z młodym człowiekiem.
Przeczytaj również: 

Z artykułu dowiesz się m.in.:

  • Czym są zaburzenia zachowania u dzieci i młodzieży?
  • Dlaczego dzieci z zaburzeniami zachowania często łamią zasady i normy społeczne?
  • Jakie czynniki ryzyka wpływają na rozwój zaburzeń zachowania u młodych ludzi?
  • W jaki sposób środowisko i doświadczenia życiowe kształtują zachowania antyspołeczne?
  • Jak planować interwencje i oddziaływania dla ucznia z zaburzeniami zachowania?
  • Jakie wsparcie może zaoferować szkoła uczniowi z zaburzeniami zachowania?
  • Jakie doświadczenia korekcyjne mogą pomóc dziecku zbudować pozytywny obraz siebie?
  • Jakie działania warto podjąć, aby wspierać ucznia w regulacji emocji i rozwijaniu umiejętności społecznych?
  • Gdzie skierować ucznia z zaburzeniami zachowania, aby uzyskał specjalistyczną pomoc?
  • Jaką rolę odgrywa współpraca szkoły ze specjalistami i rodziną w przypadku uczniów z zaburzeniami zachowania?
Chwiejny nastrój i bunt nastolatka a czynniki ryzyka i symptomy rozwijających zaburzeń osobowości

Chwiejny nastrój i bunt nastolatka a czynniki ryzyka i symptomy rozwijających zaburzeń osobowości

Okres dorastania to czas wielu przemian i wyzwań. To moment silnych emocji. Czasami jednak natężenie doznań nastolatka wydaje się wykraczać poza to, co naturalne dla wieku. Pojawiają się silne emocje, trudne reakcje i sztywne zachowania, które utrudniają zarówno bycie w grupie rówieśniczej, jak i w rodzinie. Budująca się osobowość wydaje się sztywna i krucha jednocześnie, pełna sprzeczności. Jak rozpoznać rozwijające się zaburzenia osobowości u nastolatka?

Dorastanie to czas osiągania niezależności, podejmowania ryzyka, eksplorowania własnego charakteru. Szukanie siebie i swojego miejsca w świecie nie zawsze jest pełne sukcesów. Często badający teren nastolatek zalicza szereg porażek. Rozpadają się związki, w przyjaźniach pojawiają konflikty i trudno jest pozbierać to, co się rozsypało. Jeśli gdzieś w pobliżu jest empatyczny, rozumiejący i słuchający dorosły, młody człowiek może skorzystać z jego wsparcia i spróbować naprawić to, co się nie udało. Nie zawsze musi być to terapeuta, nastolatek może skorzystać z wsparcia najbliższych mu osób dorosłych. Trzeba jednak mieć na uwadze, że w niektórych sytuacjach niezbędne będzie wsparcie specjalisty. 

Z artykułu dowiesz się m.in.:

  • Jakie zachowania i emocje w okresie dojrzewania mogą wskazywać na rozwijające się zaburzenia osobowości u nastolatka?
  • Co charakteryzuje trzy najczęściej rozpoznawane u dzieci i młodzieży typy zaburzeń osobowości?
  • Dlaczego okres dorastania jest kluczowy dla rozwoju zaburzeń osobowości?
  • Jakie trudności i zachowania w okresie wczesnego dzieciństwa mogą zapowiadać późniejsze problemy z osobowością?
  • Jakie wczesne objawy zaburzeń osobowości mogą pojawić się już w młodszym wieku?
  • Jakie działania profilaktyczne i terapeutyczne mogą zapobiec rozwojowi zaburzeń osobowości u dzieci i młodzieży?
  • W jaki sposób szkoły mogą wspierać dzieci i młodzież z nieprawidłowo kształtującą się osobowością?
  • Jakie znaczenie ma wczesna interwencja i wsparcie specjalistów w przypadku podejrzenia zaburzeń osobowości?
Jak nawiązać relację z dzieckiem, które zachowuje się agresywnie? Zaburzenia zachowania pod lupą

Jak nawiązać relację z dzieckiem, które zachowuje się agresywnie? Zaburzenia zachowania pod lupą

Czym właściwie są zaburzenia zachowania? Czy każde dziecko, które zachowuje się agresywnie ma kłopoty z zachowaniem? W jaki sposób reagować na agresywne reakcje młodego człowieka i kiedy właściwie można o nich tak mówić? Hasło „agresja” przysparza wiele kłopotów. Pojawia się często w narracji dorosłych w odniesieniu do złości, stawiania granic, odmowy, oporu lub niechęci. Nie zawsze opisywane zachowanie rzeczywiście jest agresywne. Co zrobić, gdy jednak rzeczywiście pojawiają się reakcje tego typu?

Zachowania trudne to często te, które przysparzają kłopotów otoczeniu. Łatka „trudnego” przykleja się łatwo do tych dzieci, które głośno wyrażają swoje uczucia i myśli. Nazywane są tak czasem te, które protestują, gdy czegoś nie chcą. Albo te, które z chęcią wygłaszają swoje zdanie i nie pozwalają na presję ze strony innych. Są to często również dzieci, które szukają własnych sposobów spędzania czasu, nie realizują dokładnie poleceń dorosłych, odmawiają im bez trudu. Czy tego rodzaju zachowania są zaburzeniem? Nie, w zaburzeniach zachowania nie chodzi o to, że dziecko zaznacza swoje granice i nie pozwala się do czegoś przekonać. Nie nazwałabym również tego typu zachowań agresją. Choć zniecierpliwiony i sfrustrowany dorosły może tak to odczuć.
Uczeń z nieprawidłowo kształtującą się osobowością. Wskazówki dla nauczycieli w szkole ponadpodstawowej

Uczeń z nieprawidłowo kształtującą się osobowością. Wskazówki dla nauczycieli w szkole ponadpodstawowej

Rozpoznanie nieprawidłowo kształtującej się osobowości u nastolatka może budzić niepokój w otoczeniu. Jednocześnie jednak, wiele trudności psychicznych społeczeństwo rozumie już lepiej i powoli zdejmuje z nich ciężar tabu. Jeśli chodzi o trudności w zakresie kształtowania się osobowości, nadal często nie do końca wiadomo o co chodzi. Jak się zachować? Jak wesprzeć nastolatka, który przejawia takie cechy?

Na początek warto rozjaśnić samo pojęcie osobowości. Potocznym rozumieniem tego słowa jest po prostu zbiór cech jednostki. Czy to jednak wszystko? Nie do końca. W rozumieniu psychologicznym osobowość człowieka to wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację i wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania w określonym środowisku w wymiarze czasowym (M. Nowak, J. Hyrnik, M. Janas-Kozik). To zarówno cechy, jak i postawy, sposoby reagowania, budowania relacji, adaptacji do zmian.
Proces kształtowania się osobowości sięga czasów dzieciństwa, trwa przez okres nastoletni, aż po osiągnięcie dojrzałości. Psychologia wiąże przebieg tego procesu z wychowaniem, socjalizacją, stylem przywiązania i doświadczeniami, jakie spotykają dziecko i nastolatka.
Trudno mówić o tym, jaką osobowość ma nastolatek, ponieważ nadal się zmienia. Samo określenie, czy ma trudności w tym zakresie jest niezwykle trudne. Dorastanie to czas ogromnych zmian wewnętrznych, pełny sprzecznych emocji i impulsywnych reakcji. Trudne jest samo określenie, co jest normą rozwojową dla tak buntowniczego momentu w życiu, a co wymaga dodatkowej opieki i rozumienia. Dlatego same zaburzenia osobowości (ang. personality disorder) u młodzieży diagnozuje się niezwykle rzadko i nigdy przed szesnastym rokiem życia. Diagnoza zaburzeń osobowości dotyczy co do zasady osób dorosłych.
Bywa jednak, że funkcjonowanie nastolatka budzi wątpliwość i zostaje rozpoznana nieprawidłowo kształtująca się osobowość. I chociaż na tym etapie nie ma jeszcze miejsca leczenie zaburzeń osobowości, to z całą pewnością konieczne jest wsparcie, a przede wszystkim – próba zrozumienia, z czym zmaga się uczeń.
Jakie realne trudności mogą mieć nastolatki z takim rozpoznaniem? Co obserwuje otoczenie? Przede wszystkim jest to niska elastyczność w sytuacji zmian i uporczywe powtarzanie schematów działania i myślenia. Nastolatek przeżywa swoje emocje według wzorca, który trudno zmienić. Opowiada o swoich doświadczeniach i trudno mu je zobaczyć z innej perspektywy. Swoje emocje wyraża bardzo intensywnie, jego reakcje mogą być nagłe, trudne dla rozmówcy. Łatwiej będzie wytłumaczyć te zjawiska na przykładach,
Sprawdź inne serwisy