Rozwój chwytu dziecka – etapy rozwoju od pierwszych chwytów po pisanie

Warto znać podstawowe informacje na temat rozwoju sprawności ręki, szczególnie w aspekcie rozwoju grafomotorycznego. Zdarza się bowiem, że rodzice, opiekunowie lub nauczyciele, zbyt wcześnie wymagają od dzieci wykazania się określonymi sprawnościami. Innym razem nie dostrzegają pierwszych, istotnych sygnałów nieprawidłowego lub opóźnionego rozwoju kończyny górnej. Zarówno stawianie zbyt wysokich wymagań, jak i brak reakcji na pierwsze symptomy opóźnienia w rozwoju sprawności ręki mogą skutkować trudnościami w nabywaniu jednej z najważniejszych umiejętności szkolnych – pisania. Noworodek ma napięcie mięśniowe skoncentrowane na obwodzie ciała. Oznacza to, że prezentuje niskie napięcie tułowia, ale ma mocno napięte ręce i nogi. Kończyny górne są ugięte w łokciach i blisko tułowia, dłonie zaciśnięte w pięść. Charakterystyczne jest silne zaciskanie dłoni na podanym przedmiocie czy palcu dorosłego. Nie wynika to jednak ze świadomie stosowanej umiejętności, ale z odruchu neurologicznego, nazywanego odruchem chwytnym dłoni. Podejrzewa się, że setki tysięcy lat temu odruch ten był potrzebny do chwytania się futra lub ciała mamy. Już w tak wczesnym okresie rozwoju można zaobserwować wkładanie dłoni do ust. Prawidłowo rozwijające się niemowlę w wieku 3-4 miesięcy poprzez autoeksplorację dłońmi jamy ustnej, stymuluje swoje mięśnie oralne. Dzięki aktywnemu odruchowi gryzienia pobudza ruchy szczęki, które dają początek odruchowi żucia, niezbędnemu podczas jedzenia. Taka stymulacja jamy ustnej przez dziecko określana jest pojęciem mouthing [1]. Dzięki mouthing niemowlę zdobywa ważne informacje o otaczającym je świecie: poznaje faktury, kształty, rozmiary, temperaturę zabawek, dłoni, palców. To fundament dla rozwoju umiejętności związanych z jedzeniem i piciem. Z tej przyczyny nie należy zabraniać dziecku wkładania swoich dłoni do ust.