„Nie stój, nie siedź, nie zasłaniaj...” – jak rozmawiać z nastolatkami o zakazach

Wszyscy pamiętamy nasze nastoletnie lata, a jednak trudno nam czasem porozumieć się z własnymi dziećmi. To dlatego, że patrzymy na nie z innej perspektywy – z perspektywy dorosłego, który jest bogatszy o doświadczenia, błędy i rozczarowania. Dorosłego, który o życiu swoich dzieci myśli w kontekście ich przyszłości. A także troszczy się o ich bezpieczeństwo i zdrowie. Tymczasem nastolatek żyje w świecie zupełnie odmiennym. Inaczej czuje i odbiera otoczenie, bo w okresie dojrzewania rządzą nim hormony. Często jest zmęczony i rozkojarzony. Dużo intensywniej przeżywa emocje. Kształtuje się jego tożsamość, więc ma silną potrzebę bycia odrębną i wyraźną jednostką. Znajduje się w swoistej próżni – już nie jest dzieckiem, a jeszcze nie jest dorosły. Dodajmy do tego grupę rówieśniczą, pierwsze miłości (i związki) oraz szkołę. Dużo tego, prawda? A my oczekujemy tak wiele: posłuszeństwa, dobrych manier, schludnego wyglądu, przyzwoitych ocen, pomocy w domu, ambicji, myślenia o przyszłości. Stawiamy zakazy i nakazy, zdenerwowani tym, że młody człowiek sprzeciwia się ich przestrzeganiu. Warto też wspomnieć o wpływie mózgu nastolatka na jego funkcjonowanie. Jest on bowiem w ciągłej przebudowie. Kora podczołowa, odpowiedzialna za planowanie, syntezę informacji i racjonalne myślenie, jeszcze się rozwija – w pełni dojrzewa dopiero po 20-tym roku życia. Trudno zatem oczekiwać, że dziecko będzie trzymało się ustalonego planu działania i zawsze wywiązywało z zawartych umów. Naturalny stan w tym wieku to chaos i niekonsekwencja oraz skłonność do podejmowania ryzyka (w tym buntu i przesuwania granic).