Kwalifikacje nauczyciela wspomagającego dla dziecka z niepełnosprawnością ruchową

Kwalifikacje nauczycieli dodatkowo zatrudnianych w szkole w celu współorganizowania kształcenia specjalnego wynikają z zapisów rozporządzenia MEiN z 14 września 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

Od nauczycieli wspomagających,  nie wymaga się przygotowania w zakresie pedagogiki specjalnej odpowiednio do niepełnosprawności dzieci, a jedynie przygotowania w zakresie pedagogiki specjalnej. Przepisy nie wskazują przy tym specjalności, jaką powinien ukończyć nauczyciel, na kierunku pedagogika specjalna.

W przepisach prawa oświatowego wskazano jedynie, że w przypadku tzw. nauczycieli wspomagających, nauczyciele ci muszą legitymować się kwalifikacjami  z zakresu pedagogiki specjalnej. W poprzednim stanie prawnym specjalności na tym kierunku określone w standardach kształcenia nauczycieli obejmowały kształcenie w zakresie:

• edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością słuchową (surdopedagogiki)
• edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością wzrokową (tyflopedagogiki)
• edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną,
• pedagogiki leczniczo-terapeutycznej
• edukacji i terapii osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu,
• edukacji włączającej
• pedagogiki resocjalizacyjnej
• logopedii
• pedagogiki korekcyjnej (terapii pedagogicznej)
• wczesnego wspomagania rozwoju dziecka. 

Aktualnie są to: 

• edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością słuchową (surdopedagogika),
• edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością wzrokową (tyflopedagogika),
• edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną,
• pedagogika leczniczo-terapeutyczna,
• edukacja i terapia osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu,
• edukacja włączająca,
• pedagogika resocjalizacyjna,
• logopedia,
• pedagogika korekcyjna (terapia pedagogiczna),
• wczesne wspomaganie rozwoju dziecka.

Z formalnego punktu widzenia nie ma więc kryteriów decydujących o specjalności ukończonej na kierunku pedagogika specjalna. Jednak należy podkreślić, że jednym z zadań tzw. nauczycieli wspomagających jest prowadzenie innych zajęć odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, w szczególności zajęć rewalidacyjnych. 

W związku z powyższym, do prowadzenia zajęć rewalidacyjnych z dzieckiem optymalne byłoby  zatrudnienie nauczyciela z kwalifikacjami w zakresie przygotowującym do prowadzenia zajęć rewalidacyjnych z dzieckiem. Specjalnością, która zawiera treści kształcenia dotyczące pracy z dziećmi z niepełnosprawnością ruchową jest pedagogika lecznicza i pedagogika leczniczo-terapeutyczna.

Dyrektor podejmuje decyzję czy ukończona specjalność pozwala na merytoryczne wypełnienie zadań przez nauczyciela oraz decyduje w sprawie szczegółowych zadań nauczyciela tzw. wspomagającego. Z punktu widzenia formalnego do zatrudnienia na stanowisku tzw. nauczyciela wspomagającego wymagane jest jedynie przygotowanie w zakresie pedagogiki specjalnej, w związku z tym ze względów merytorycznych dyrektor musi ocenić, czy przygotowanie nauczyciela jest wystarczające, by odpowiednio zorganizować  warunki pracy z dzieckiem i zapewnić mu odpowiednie wsparcie na podstawie analizy przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji, oceny jego kompetencji i analizy potrzeb dziecka w zakresie niezbędnego wsparcia, jakie powinno mu być zapewnione przez nauczyciela wspomagającego.