Projekt ustawy o wsparciu dzieci, uczniów i rodzin

Zdaniem resortu edukacji, w celu podniesienie jakości kształcenia dla wszystkich dzieci i uczniów, konieczne jest wprowadzenie do porządku prawnego nowych, kompleksowych rozwiązań prawnych, korygujących i uzupełniających istniejący system wspierania rozwoju dzieci i uczniów.

Rozwiązania te powinny być ukierunkowane na:

• podnoszenie jakości kształcenia wszystkich uczniów,
• wspieranie rozwoju osobowego każdego dziecka,
• wzmacnianie potencjału rodziny oraz
• uruchamianie zasobów w środowisku pozarodzinnym dziecka lub ucznia (żłobku, przedszkolu, poradni psychologiczno-pedagogicznej i innych instytucjach i podmiotach działających lokalnie).

Aby system wsparcia był skuteczny, musi uwzględniać działania na poziomie centralnym, lokalnym oraz rodziny i samego dziecka lub ucznia. Konieczne jest również zapewnienie współpracy sektorów oświaty, zdrowia, wspierania rodziny oraz zabezpieczenia społecznego.

Sformułowano osiem celów zmian legislacyjnych, których wprowadzenie jest konieczne dla podniesienia jakości kształcenia dzieci i uczniów ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi. Zakłada się, że w efekcie zmian sytuacja będzie wyglądała następująco:

1. świadomość społeczna na temat praw osób z niepełnosprawnością jest wysoka, a terminologia w przepisach oparta na tych prawach jest zrozumiała i stanowi podstawę wspólnego rozumienia założeń edukacji włączającej i sposobu jej realizacji w praktyce;
2. szkoły wspierają wszystkich uczniów w przechodzeniu wspólnie z rówieśnikami na kolejne etapy kształcenia oraz w wejściu w dorosłe życie, stając się dzięki temu katalizatorami włączenia społecznego;
3. mechanizmy finansowania wspierają podział zasobów w sposób zgodny z potrzebami uczniów bez potrzeby ich etykietowania i koncentrują się na zwiększaniu zdolności szkół do odpowiadania na zróżnicowane potrzeby i włączenie społeczne wszystkich uczniów;
4. kształcenie, doskonalenie i rozwój zawodowy nauczycieli (w tym w zakresie postaw, wiedzy, kompetencji i umiejętności) umożliwiają stosowanie w praktyce spersonalizowanego podejścia w nauczaniu oraz zapewnienie wsparcia wszystkim uczniom w celu podniesienia poziomu ich osiągnięć, zarówno w realizacji wymagań edukacyjnych, jak i w innych obszarach rozwoju osobowego uczniów;
5. system oceniania wspiera wszystkich uczniów w uczeniu się; dostrzegane są zarówno postępy w realizacji wymagań edukacyjnych, jak i inne osiągnięcia ucznia; nauczyciele rozpoznają bariery w uczeniu się i zapewniają uczniom wsparcie, realizując w sposób elastyczny programy nauczania; udzielenie wsparcia nie jest uwarunkowane posiadaniem przez ucznia formalnego dokumentu (zaświadczenia lekarskiego, opinii lub orzeczenia);
6. szkoły wykorzystują elastyczne podejście w realizacji programów nauczania, aby zapewnić uczniom spersonalizowaną naukę i wsparcie. Uczniowie, rodzice, specjaliści z różnych dziedzin oraz lokalne instytucje i organizacje współpracują ze szkołą w celu zaplanowania i realizacji odpowiedniego wsparcia potrzebnego do osiągania postępów;
7. placówki specjalne, dzięki wykorzystaniu swoich doświadczeń i wiedzy w zakresie pracy z uczniami z niepełnosprawnościami i posiadającymi inne złożone potrzeby pełnią dodatkowo nową rolę, wspierając przedszkola i szkoły ogólnodostępne i integracyjne w sposób, który zwiększy możliwości szkół ogólnodostępnych w zakresie włączania wszystkich osób uczących się;
8. realizacja zadań w zakresie zapewniania wsparcia i jego efektywność jest monitorowana, zgodnie z przyjętymi standardami i wskaźnikami uzgodnionymi z zainteresowanymi.

Jak wyjaśnia MEiN, nowe rozwiązania mają służyć podnoszeniu jakości kształcenia uwzględniającego zróżnicowanie potrzeb rozwojowych i edukacyjnych na kolejnych etapach edukacyjnych. Przygotowywane rozwiązania uwzględnią również postulaty związane z poprawą sytuacji dzieci i młodzieży doświadczających problemów psychicznych i objętych opieką psychiatryczną.

Źródła:

• Strona internetowa Kancelarii Radu Ministrów: Projekt ustawy o wsparciu dzieci, uczniów i rodzin
• Odpowiedź na interpelację nr 40342 w sprawie jak najszybszego przygotowania i wdrożenia programu zapobiegania przemocy w polskich szkołach. Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Marzena Machałek.

Opracowanie: Marta Wysocka