Praca zdalna i kontrola trzeźwości – nowelizacja Kodeksu pracy podpisana przez Prezydenta

W piątek 27 stycznia 2022 r. prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Oznacza to m.in., że na stałe do porządku prawnego wejdą regulacje dotyczące pracy zdalnej. Oprócz tego, od dnia wejścia w życie nowych przepisów, pracodawcy będą mogli przeprowadzać w miejscu prace kontrole trzeźwości. W tym zakresie nowe przepisy będą obowiązywały również w przedszkolach, szkołach i placówkach oświatowych.

Czego dotyczy najnowsza nowelizacja przepisów prawa pracy?

Ustawa z 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw dotyczy przede wszystkim dwóch podstawowych zagadnień prawnych:

umożliwienia pracodawcom prowadzenia w miejscu pracy kontroli pracowników na obecność w ich organizmach alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu;
wprowadzenia pracy zdalnej jako stałej formy świadczenia pracy umocowanej w Kodeksie pracy, (przy jednoczesnym uchyleniu regulacji pracy zdalnej w ustawie z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych) oraz uchylenia dotychczasowej regulacji dotyczącej telepracy.

Kontrola trzeźwości w pracy

Zgodnie z nowymi przepisami (art. 22^1c-22^1h Kodeksu pracy), jeżeli będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia, pracodawca wprowadzi kontrolę trzeźwości pracowników. Kontrola trzeźwości nie może naruszać godności oraz innych dóbr osobistych pracownika i obejmuje badanie przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego za pomocą urządzenia posiadającego ważny dokument potwierdzający jego kalibrację lub wzorcowanie.

Analogiczne regulacje wprowadzono w przypadku kontroli pracowników na obecność środków działających podobnie do alkoholu.

Praca zdalna – nie dla nauczycieli

Praca zdalna została uregulowana w rozdziale IIc dodanym do działu drugiego Kodeksu pracy. Praca zdalna może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Uzgodnienie między stronami umowy o pracę dotyczące wykonywania pracy zdalnej przez pracownika może nastąpić przy zawieraniu umowy o pracę albo w trakcie zatrudnienia. Uzgodnienie może być dokonane z inicjatywy pracodawcy albo na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej. Praca zdalna może być również wykonywana na polecenie pracodawcy:

w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub
w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej

– jeżeli pracownik złoży bezpośrednio przed wydaniem polecenia oświadczenie w postaci papierowej lub elektronicznej, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.

Należy zauważyć, że polecenie nauczycielom pracy zdalnej nie będzie możliwe, jeżeli zajęcia w przedszkolu, szkole lub placówce odbywają się stacjonarnie. Nie będzie natomiast przeszkód, aby zajęcia zdalne (np. nauczanie indywidualne) nauczyciel prowadził z miejsca zamieszkania,

Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia z wyjątkiem przepisów dotyczących pracy zdalnej i uchylanej telepracy – przepisy te wejdą w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Które ustawy zmienia nowelizacja Kodeksu pracy?

Uchwalona w dniu 1 grudnia 2022 r. ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw zmienia:

ustawę z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy,
ustawę z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi,
ustawę z 6 kwietnia 1990 r. o Policji,
ustawę z 12 października 1990 r. o Straży Granicznej,
ustawę z 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej,
ustawę z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
ustawę z 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu,
ustawę z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
ustawę z 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym,
ustawę z 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej,
ustawę z 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze,
ustawę 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej,
ustawę z grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa,
ustawę z 26 stycznia 2018 r. o Straży Marszałkowskiej
ustawę z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.