Nauczanie domowe na nowych zasadach. Zmiany w przepisach dotyczących edukacji domowej
W opublikowanym 20 października 2022 r. projekcie nowelizacji ustawy Prawo oświatowe znalazły się zapisy dotyczące edukacji domowej. Jeżeli ustawa zwana Lex Czarnek 2.0 wejdzie w życie, uzyskanie zgody na realizowanie obowiązków edukacyjnych poza przedszkolem i szkołą będzie trudniejsze. Sprawdź, jakie zmiany w nauczaniu domowy przewiduje poselski projekt nowelizacji prawa oświatowego. Czy wirtualne szkoły prowadzące wyłącznie nauczanie domowe znikną z mapy Polski?
Z artykułu dowiesz się m.in.:
- Jakie zmiany w nauczaniu domowym przewiduje projekt nowelizacji prawa oświatowego?
- Jakie wymagania będą musiały spełniać szkoły wydające zezwolenia na edukację domową?
- Czy wróci obowiązek przedstawiania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej?
- Kiedy przepisy Lex Czarnek 2.0 mają wejść w życie?
Zmienią się przepisy związane z edukacją domową
Rodzice dzieci i młodzieży zobowiązanych do:
- odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego,
- obowiązku szkolnego,
- obowiązku nauki
mogą wystąpić do dyrektora przedszkola lub szkoły z wnioskiem o wyrażenie zgody na to, aby dziecko spełniało ten obowiązek poza przedszkolem lub szkołą. Ta forma spełniania obowiązków edukacyjnych, nazywana potocznie edukacją domową i nauczaniem domowym, staje się coraz popularniejsza. Obecnie planowane są istotne zmiany w nauczaniu domowym.
Wniosek o zgodę na nauczanie domowe od 1 lipca do 21 września danego roku
Obecnie wniosek o udzielenie zgody na realizowanie obowiązku edukacyjnego poza szkołą można złożyć w dowolnym momencie. Jeżeli projekt nowelizacji zostanie uchwalony i podpisany przez Prezydenta – wniosek będzie można złożyć tylko w okresie od 1 lipca do 21 września. Dyrektor przedszkola lub szkoły będzie miał 7 dni na wydanie decyzji w sprawie zgody lub braku zgody na edukację domową.
W uzasadnieniu do projektu wskazuje się, że takie rozwiązanie zapewni, że dane gromadzone w SIO na dzień 30 września będą odzwierciedlały faktyczną liczbę dzieci i młodzieży realizujących obowiązek edukacyjny w domu. Ma to pozwolić optymalnie gospodarować środkami publicznymi w zakresie podziału części oświatowej subwencji ogólnej.
Nauczania domowe w województwie zamieszkania ucznia lub sąsiednim
Realizacja obowiązku edukacyjnego poza przedszkolem lub szkołą nie oznacza, że dziecko nie jest uczniem. Zezwolenia na nauczanie domowe udziela dyrektor przedszkola lub szkoły, do której przyjęto ucznia. Obecnie takiej zgody może udzielić dyrektor każdej szkoły, która przyjmie ucznia. W projekcie nowelizacji ustawy zaproponowano, aby prawo wydania zezwolenia na nauczanie domowe miał tylko dyrektor placówki znajdującej się na terenie województwa, w którym mieszka dziecko lub województwa sąsiadującego.
Warto zauważyć, że rozwiązanie pozwalającego przyjąć na nauczanie domowe ucznia z danego województwa funkcjonowało przed 1 lipca 2021 r. Jego przywrócenie uzasadnia się potrzebą faktycznego umożliwienia uczniom korzystania ze wsparcia szkoły. Chodzi m.in. o:
- udział w niektórych zajęciach,
- korzystanie z pomocy dydaktycznej,
- odbywanie konsultacji z nauczycielami.
Limit uczniów – edukacja poza szkołą dla maksymalnie 50% uczniów
Ważną zmianą ma być wprowadzenie limitu liczby dzieci lub uczniów danego przedszkola lub szkoły, która może w danym momencie realizować edukację domową. Projektowany przepis art. 37 ust. 2 pkt 1c ustawy Prawo oświatowe ma stanowić, że liczba uczniów, którym udzielono zezwolenia na spełnianie obowiązku edukacyjnego poza przedszkolem lub szkołą w chwili wydania tego zezwolenia nie może przekraczać 50% liczby przyjętych uczniów.
Innymi słowy – nie będą mogły istnieć tzw. wirtualne szkoły, które w ogóle nie prowadzą stacjonarnej nauki dzieci i młodzieży. Przynajmniej połowa uczniów musi spełniać obowiązek edukacyjny w standardowy sposób. To jednak nie wszystko.
Nowy przepis art. 37 ust. 2 pkt 1a ustawy Prawo oświatowe ma mówić, że przedszkola i szkoły, których dyrektorzy zgodzili się na edukację domową, muszą mieć warunki lokalowe do zapewnienia realizacji obowiązku edukacyjnego w razie cofnięcia zezwolenia.
Dyrektor przedszkola lub szkoły nie będzie mógł wydać zezwolenia, jeżeli w danej placówce limit uczniów w edukacji domowej przekracza już 50%
Roczne egzaminy klasyfikacyjne – tylko stacjonarnie
Kolejną zmianą w realizacji spełniania obowiązku:
- szkolnego
- nauki
poza przedszkolem i poza szkołą ma być zobowiązanie szkół do przeprowadzania egzaminów klasyfikacyjnych w formie stacjonarnej. Egzaminy mają odbywać się w szkole, zaś egzaminy z zakresu praktycznej nauki zawodu będą odbywały się w szkole lub w innym miejscu wskazanym przez dyrektora tej szkoły.
Dyrektor szkoły będzie poinformować organ sprawujący nadzór pedagogiczny o terminie i miejscu przeprowadzania egzaminów klasyfikacyjnych na co najmniej 14 dni przed terminem ich przeprowadzenia.
Kiedy przepisy Lex Czarnek 2.0 dotyczące edukacji domowej mają wejść w życie?
Planowany termin wejścia w życie przepisów nowelizujących zasady udzielania zgody i organizacji nauczani mają wchodzić w życie w dwóch etapach. Co do zasady, nowe regulacje zaczną obowiązywać po 14 dniach od dnia ogłoszenia ustawy. Jednak dopiero od 1 września 2023 r. w życie wejdą przepisy wskazujące na:
- obowiązek posiadania warunków do zapewnienia realizacji obowiązku edukacyjnego w przedszkolu lub szkole w razie cofnięcia zezwolenia
- możliwość realizacji edukacji domowej przez maksymalnie 50% uczniów danego przedszkola lub szkoły.
Nie wróci ani wymóg przedstawiania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej ani dotacja dla przedszkoli
Na zakończenie warto dodać, że w projekcie nie przewidziano przywrócenia wymogu dołączenia do wniosku opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Co równie ważne – po ewentualnej nowelizacji w mocy pozostanie przepis mówiący, że przedszkole nie otrzymuje dotacji na dziecko objęte edukacją domową.
Planowana zmiana przepisów dotyczących edukacji domowej dzieci i młodzieży – porównanie aktualnych i projektowanych regulacji zawartych w art. 37 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe
|
Przepis |
art. 37 ustawy Prawo oświatowe aktualny stan prawny |
art. 37 ustawy Prawo oświatowe projektowane brzmienie przepisu |
|
ust. 1 |
Na wniosek rodziców dyrektor odpowiednio publicznego lub niepublicznego przedszkola, szkoły podstawowej i szkoły ponadpodstawowej, do której dziecko zostało przyjęte, może zezwolić, w drodze decyzji, na spełnianie przez dziecko odpowiednio obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, poza przedszkolem, oddziałem przedszkolnym w szkole podstawowej lub inną formą wychowania przedszkolnego i obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą. |
Dyrektor publicznego lub niepublicznego przedszkola, publicznej lub niepublicznej szkoły, do której dziecko zostało przyjęte, a w przypadku publicznej innej formy wychowania przedszkolnego prowadzonej przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną oraz niepublicznej innej formy wychowania przedszkolnego – osoba kierująca tą inną formą wychowania przedszkolnego, do której dziecko zostało przyjęte, na wniosek rodziców, może zezwolić, w drodze decyzji, na spełnianie przez dziecko obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązku szkolnego albo obowiązku nauki odpowiednio poza przedszkolem, oddziałem przedszkolnym w szkole podstawowej, inną formą wychowania przedszkolnego lub szkołą. |
|
ust. 1a |
brak |
Wniosek, o którym mowa w ust. 1, składa się w terminie od dnia 1 września do dnia 21 września roku szkolnego, w którym dziecko ma rozpocząć spełnianie obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązku szkolnego albo obowiązku nauki odpowiednio poza przedszkolem, oddziałem przedszkolnym w szkole podstawowej, inną formą wychowania przedszkolnego lub szkołą. |
|
ust. 2 pkt 1a-1c |
brak |
Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, może być wydane, jeżeli: 1a) przedszkole, inna forma wychowania przedszkolnego lub szkoła, do której dziecko zostało przyjęte, posiada warunki lokalowe zapewniające możliwość prowadzenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych dla wszystkich uczniów, w tym uczniów spełniających obowiązek, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązek szkolny albo obowiązek nauki odpowiednio poza przedszkolem, oddziałem przedszkolnym w szkole podstawowej, inną formą wychowania przedszkolnego lub szkołą, w przypadku cofnięcia im zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, 1b) przedszkole, inna forma wychowania przedszkolnego lub szkoła, do której dziecko zostało przyjęte, znajduje się na terenie województwa, w którym zamieszkuje dziecko, 1c) liczba uczniów, którym udzielono zezwolenia na spełnianie obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązku szkolnego albo obowiązku nauki odpowiednio poza danym przedszkolem, oddziałem przedszkolnym w szkole podstawowej, daną inną formą wychowania przedszkolnego lub szkołą w chwili wydania tego zezwolenia nie przekracza 50% liczby uczniów danego przedszkola, danej innej formy wychowania przedszkolnego lub szkoły, Poprawka z 26.10.2022 r.: wykreślono |
|
ust. 3a |
brak |
Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, wydaje się w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku, o którym mowa w ust. 1. |
|
ust. 4 zdanie 2 |
Egzaminy klasyfikacyjne są przeprowadzane przez szkołę, której dyrektor zezwolił na spełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą. Uczniowi takiemu nie ustala się oceny zachowania. |
Egzaminy klasyfikacyjne są przeprowadzane w szkole, której dyrektor zezwolił na spełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą, a w przypadku egzaminów klasyfikacyjnych z zajęć z zakresu praktycznej nauki zawodu – w szkole, której dyrektor zezwolił na spełnianie obowiązku nauki poza szkołą, lub innym miejscu wskazanym przez dyrektora tej szkoły |
|
ust. 4a |
brak |
4a. Dyrektor szkoły informuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny o terminie i miejscu przeprowadzania egzaminów klasyfikacyjnych, o których mowa w ust. 4, co najmniej 14 dni przed terminem przeprowadzenia tych egzaminów. |
|
ust. 5 |
Przepisu ust. 4. |
Przepisu ust. 4 i 4a. |
|
ust. 9 |
brak |
W przypadku cofnięcia zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, przedszkole lub szkoła, której dyrektor wydał zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, a w przypadku publicznej innej formy wychowania przedszkolnego prowadzonej przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną oraz niepublicznej innej formy wychowania przedszkolnego – osoba kierująca tą inną formą wychowania przedszkolnego, zapewnia dziecku możliwość spełniania obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązku szkolnego albo obowiązku nauki odpowiednio w tym przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego lub szkole. Poprawka z 26.10.2022 r.: wykreślono |
Przeczytaj również:
Źródło: Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt z 20 października 2022 r.)
Opracowanie: Marta Wysocka
