Lex Czarnek wraca do Sejmu. Znamy nowy projekt poselski ustawy zmieniającej Prawo oświatowe

Opublikowany projekt nowelizacji prawa oświatowego jest obszerny i przewiduje zmiany w następujących ustawach:

• ustawie 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe
• ustawie z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela
• ustawie z 5 sierpnia 2022 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw
• ustawie z 7 września 1991 r. o systemie oświaty
• ustawie z 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej
• ustawie z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

Poniżej przedstawiam wykaz obszarów, które mają zostać zmienione.

1. Powierzanie stanowiska dyrektora szkoły lub placówki oraz powoływanie na ww. stanowisko.
2. Odwoływanie nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły lub placówki oraz z innego stanowiska kierowniczego w szkole lub placówce.
3. Działanie w szkole lub placówce stowarzyszeń i innych organizacji, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły lub placówki.
4. Likwidacja szkół.
5. Tworzenie zespołów szkół lub placówek.
6. Opiniowanie arkuszy organizacji publicznych przedszkoli, publicznych szkół i publicznych placówek artystycznych.
7. Wzmocnienie nadzoru nad szkołami i placówkami niepublicznymi.
8. Zawieszanie dyrektora szkoły w pełnieniu obowiązków, w sprawach niecierpiących zwłoki związanych z zagrożeniem bezpieczeństwa uczniów w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.
9. Ujednolicenie zasad zatrudniania osób niebędących nauczycielami w przedszkolach i szkołach.
10. Działalność oddziałów przygotowania wojskowego oraz rekrutacja do ww. oddziałów i szkół prowadzonych przez Ministra Obrony Narodowej.
11. Realizacja obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i nauki poza przedszkolem, inną formą wychowania przedszkolnego i szkołą.
12. Dowożenie uczniów do szkół i placówek.
13. Uporządkowanie zadań kuratora oświaty poprzez uchylenie przepisu zobowiązującego kuratora oświaty do opracowywania programów wykorzystania środków na dofinansowanie doskonalenia nauczycieli, wyodrębnionych w budżecie wojewody.
14. Powierzanie stanowiska dyrektora szkoły lub placówki, w przypadku, gdy do konkursu nie zgłosił się żaden kandydat albo w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata.
15. Skład komisji konkursowej w przypadku konkursu na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki (zespołu szkół lub placówek) oraz terminy ogłaszania konkursów na stanowiska dyrektorów szkół lub placówek.
16. Odwoływanie nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły lub placówki oraz z innego stanowiska kierowniczego.
17. Tworzenie szkół filialnych podporządkowanych szkołom artystycznym.
18. Rekrutacja uczniów będących młodocianymi pracownikami do niepublicznych branżowych szkół I stopnia oraz kierowanie ich na dokształcanie teoretyczne w niepublicznej branżowej szkole I stopnia.
19. Zmiana dotycząca okresu za jaki jest dokonywana ocena pracy nauczycieli.
20. Rozwiązania o charakterze przejściowym w zakresie dokonywania oceny pracy nauczycieli.
21. Rozwiązania o charakterze przejściowym dotyczące skrócenia stażu na stopień nauczyciela mianowanego dla nauczycieli z dziesięcioletnim okresem pracy w szkole.
22. Poszerzenie rozwiązań o charakterze przejściowym w zakresie ubiegania się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego
23. Objęcie nauczycieli zatrudnionych w okręgowych ośrodkach wychowawczych przepisami rozporządzenia wydawanego przez Ministra Sprawiedliwości na podstawie art. 6a ust. 12 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela.
24. Doprecyzowanie kwestii odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela przez osoby rozpoczynające pracę w szkole nieposiadające przygotowania pedagogicznego.
25. Uelastycznienie ustalania dostępności nauczyciela w szkole dla niektórych grup nauczycieli.
26. Zwolnienie nauczycieli języka obcego zawodowego z obowiązku realizacji szkoleń branżowych u pracodawców.
27. Zmiany w zakresie wymogów dotyczących dopuszczania do użytku szkolnego podręczników z zakresu kształcenia ogólnego.
28. Zmiany w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej mające charakter porządkujący i doprecyzowujący.
29. 29.  Ustalanie wskaźnika zwiększającego, służącego do obliczania wysokości dotacji dla publicznych szkół prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego, na podstawie wydatków bieżących z lat, w których szkoły samorządowe uczestniczyły w programie Laboratoria przyszłości.

Z projektu wynika, że planowane jest wprowadzenie – proponowanego już przez Lex Czarnek – szerszych uprawnień dla kuratorów oświaty. W szczególności w odniesieniu do powierzania i odwoływania ze stanowiska dyrektora oraz dopuszczania stowarzyszeń i innych organizacji na terenie szkoły.

Nowością jest dążenie do ujednolicenie przepisów dotyczących prowadzenia zajęć przez osoby niebędące nauczycielami w przedszkolach i szkołach. Planowana jest zmiana przepisów, dzięki której osoba niebędąca nauczycielem będzie mogła prowadzić wszystkie rodzaje zajęć w przedszkolach. Obecnie taka możliwość dotyczy wyłącznie zajęć rozwijających zainteresowania.

Prawdziwej rewolucji można spodziewać się również w nauczaniu domowym, tj. w odniesieniu do dzieci i młodzieży, które obowiązek edukacyjny realizują poza przedszkolem lub szkołą. Projektodawca planuje przywrócenie rozwiązania dotyczącego możliwości wydawania zezwolenia na realizację obowiązków edukacyjnych poza przedszkolem, inną formą wychowania przedszkolnego, oddziałem przedszkolnym lub szkołą pod warunkiem, że przedszkole, inna forma wychowania przedszkolnego lub szkoła, do której dziecko zostało przyjęte, znajduje się na terenie województwa, w którym mieszka dziecko. Oprócz tego ma obowiązywać ustawowy termin na złożenie przez rodziców dziecka wniosku o udzielenie zezwolenia na spełnianie obowiązku w formie edukacji domowej – wniosek będzie mógł być złożony od d1 września do dnia 21 września roku szkolnego.

Przewiduje się również dodanie limitu 50% liczby uczniów korzystających w danej chwili z możliwości realizacji obowiązków w nauczaniu domowym. Zgodnie z projektowaną regulacją dyrektor nie będzie mógł wydać uczniowi zezwolenia, jeżeli w danym przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego lub szkole ww. limit będzie przekroczony w chwili podejmowania rozstrzygnięcia.

Ważne będzie także doprecyzowanie przepisów dotyczących oceny pracy nauczycieli oraz awansu. Okazało się bowiem, że po nowelizacji Karty Nauczyciela obowiązującej od 1 września 2022 r. wiele kwestii budzi wątpliwości i konieczne jest ich uszczegółowienie.

Uwadze ustawodawcy nie umknęły również problemy z realizacją tzw. godzin dostępności. Zaproponowano, aby to dyrektor szkoły ustalał wymiar dostępności nauczyciela, który prowadzi zajęcia z uczniami lub wychowankami w wymiarze niższym niż 6 godzin tygodniowo. Wymiar ten nie będzie mógł być wyższy niż 1 godzina co dwa tygodnie, zaś dostępność nauczyciela w szkole oraz inne zajęcia i czynności realizowane w ramach stosunku pracy nie mogą przekraczać tygodniowego wymiaru czasu pracy.

Takie same zasady ustalania wymiaru dostępności zaproponowano dla nauczyciela, który w ramach stosunku pracy prowadzi wyłącznie zajęcia w formach pozaszkolnych lub zajęcia w szkole dla dorosłych, branżowej szkole II stopnia lub szkole policealnej, bez względu na wymiar zatrudnienia.

Źródło: projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt z dnia 20 października 2022 r.)

Opracowanie: Marta Wysocka