Dokument archiwalny

Niezależnie od trwającego strajku rozpoczął się okres ruchu kadrowego nauczycieli. Z uwagi na wygaszanie klas gimnazjalnych należy spodziewać się, że będzie on bardziej intensywny niż w poprzednich latach szkolnych. Jakie kroki mogą być podjęte względem nauczyciela? Jak na nie zareagować? Z jakich rozwiązań warto skorzystać w tym trudnym okresie? Jakie kwestie podnosić w przypadku skierowania sprawy do sądu pracy? Sprawdzamy w artykule.

1) Arkusz organizacyjny – możesz poznać jego treść

Pierwszym etapem ruchu kadrowego jest przygotowywanie i konsultowanie projektu arkusza organizacyjnego. Na podstawie arkusza podejmowane są poszczególne czynności kadrowe względem nauczycieli, dlatego to właśnie z tego dokumentu nauczyciel może wywnioskować, czego spodziewać się przed nadchodzącym nowym rokiem szkolnym. Niekiedy warto więc odpowiednio wcześnie poznać jego treść.

Wprawdzie dyrektorzy nie mają obowiązku informować nauczycieli o treści arkusza organizacyjnego ani tym bardziej przekazywać im tego dokumentu (np. na posiedzeniach rady pedagogicznej), niemniej jednak nie oznacza to, że nauczyciel nie ma dostępu do tego dokumentu. Jest on możliwy, ponieważ arkusz organizacyjny zawiera informację publiczną. Innymi słowy zarówno sam projekt arkusza organizacyjnego sporządzony przez dyrektora szkoły, jak i arkusz zatwierdzony przez organ prowadzący szkołę jest dokumentem urzędowym, który zawiera dane o działalności szkoły, a zatem dane publiczne (art. 6 ustawy o dostępie do informacji publicznej, wyrok WSA w Krakowie z 8 października 2013 r. II SAB/Kr 156/13, wyrok WSA w Szczecinie z 30 listopada 2016 r. II SAB/Sz 90/16, wyrok WSA w Krakowie z 30 stycznia 2017 r. II SAB/Kr 207/16).

Wystarczy więc wystąpić z wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej w postaci tego arkusza. Powinien być on wówczas udostępniony zgodnie z żądaniem wraz z danymi nauczycieli szkoły. Wniosek o udostępnienie informacji publicznej nie musi być sformalizowany. Wystarczy wysłać wiadomość e-mail wraz z żądaniem udostępnienia informacji publicznej w postaci skanu arkusza organizacyjnego, który ma być przesłany na e-mail nadawcy. Co ciekawe, takie zapytanie nie musi być nawet podpisane.

2) Możesz kwestionować kryteria doboru przed sądem pracy…

Nim dyrektor wręczy wypowiedzenia lub podejmie inne czynności kadrowe, musi jeszcze wytypować, względem których nauczycieli te czynności będzie wykonywał. Wybór nauczyciela do wypowiedzenia, ale też do ograniczenia zatrudnienia czy przeniesienia w stan nieczynny nie jest całkowicie dowolny.

Jeżeli w szkole dochodzi do zmian organizacyjnych, które wykluczają utrzymanie dotychczasowego stan zatrudnienia, wówczas dyrektor musi wytypować, którym nauczycielom wypowie stosunek pracy, ewentualnie podejmie wobec nich inne czynności kadrowe, takie jak propozycja ograniczenia zatrudnienia lub informacja o przeniesieniu w stan nieczynny.

Typowanie to nie może być bowiem całkowicie dowolne ani dyskryminujące (tak m.in. wyrok SN z 7 kwietnia 1999 r., I PKN 652/98, wyrok SN z 8 marca 2012 r. III PK 52/11, wyrok SN z 26 marca 2002 r. I PKN 98/01).

Kryteria doboru mogą być opracowane w dokumencie wewnątrzszkolnym. Jeżeli taki dokument w szkole został utworzony, wówczas należy kierować się jego treścią. Natomiast w razie jego braku dobór powinien być zgodny z usprawiedliwionymi i obiektywnymi kryteriami, przytaczanymi w orzecznictwie sądowym:

forma zatrudnienia (mianowanie czy umowa o pracę) - wyrok SN z 11 stycznia 2005 r. I PK 159/04,
stopień awansu zawodowego,
staż pracy pedagogicznej, a w szczególności w nauczaniu danego przedmiotu (wyrok SN z 10 stycznia 2002 r. I PKN 771/00),
jakość wykonywanej pracy (wyrok SN z 11 września 2001 r. I PKN 610/00),
poziom kwalifikacji zawodowych (wyrok SN z 5 lipca 2002 r. I PKN 301/01),
spektrum przydatnych kwalifikacji zawodowych (wyrok SN z 22 stycznia 2015 r. III PK 56/14),
dyscyplina pracy (wyrok SN z 19 lutego 2000 r. II PK 156/08),
nieobecności w pracy dezorganizujące pracę szkoły (wyrok SN z 22 września 2000 r. I PKN 29/00). Kryteria te należy uwypuklić, wskazując, że przesądziły one o wyborze nauczyciela do zwolnienia,
fakt posiadania potencjalnego dodatkowego źródła utrzymania w postaci uprawnień emerytalnych (wyrok SN z 18 września 2003 r. I PK 286/02).

Nie można natomiast stosować kryteriów dyskryminujących, takich jak przynależność do organizacji związkowej czy też np. kryterium relacji personalnych z dyrektorem.

Przykład 1. Czy w przypadku szkół z klasami gimnazjalnymi kryterium doboru może stanowić staż pracy w gimnazjum lub miejsce pracy w klasach gimnazjalnych? Nie. Takie kryterium nauczyciel może kwestionować. W konsekwencji jego zastosowania nauczyciele pracujący w klasach gimnazjalnych w kontekście doboru do zwolnienia byliby w znacznie gorszej sytuacji niż pozostali nauczyciele szkoły. Byłoby to niesprawiedliwe, gdyż nie świadczyłoby o wyższych kwalifikacjach nauczycieli spoza oddziałów gimnazjalnych lub o ich większym doświadczeniu zawodowym – przecież praca w szkole podstawowej i w gimnazjum nie cechuje się znaczącymi różnicami.

Kwestie zastosowania kryteriów doboru mogą być przedmiotem zarzutów przed sądem pracy w odwołaniu od wypowiedzenia. Nauczyciel może podnieść, że:

nie został zapoznany z kryteriami doboru (dyrektor ma obowiązek wytłumaczyć nauczycielowi, dlaczego został wytypowany do wypowiedzenia, najpóźniej w momencie dokonania tego wypowiedzenia (wyrok SN z 13 września 2016 r. I PK 30/16),
kryteria doboru zastosowano wobec niego wybiórczo (np. ograniczając się jedynie do kryterium uprawnień emerytalnych),
zastosowano względem niego kryteria nieobiektywne, nieusprawiedliwione (zob. wyżej).

3) … jak również treść samego wypowiedzenia

Drugi etap ruchu kadrowego wiąże się z podejmowaniem konkretnych czynności kadrowych względem nauczycieli, determinowanych treścią przyjętego arkusza organizacyjnego. Każdy nauczyciel obawia się najgorszego, czyli wypowiedzenia stosunku pracy. Oświadczenie o wypowiedzeniu stosunku pracy nauczyciela powinno być wręczone w terminie do końca maja. Powinno w szczególności wskazywać przyczyny tego wypowiedzenia. Przyczyny te powinny odpowiadać ustawowym, ale jednocześnie powinny być rzeczywiste, zrozumiałe i skonkretyzowane w odniesieniu do danego stanu faktycznego.

Przyczyną wypowiedzenia stosunku pracy nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania może być wyłącznie całkowita likwidacja szkoły lub brak możliwości dalszego zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć z powodu:

częściowej likwidacji szkoły,
zmian w planie nauczania,
zmian organizacyjnych skutkujących zmniejszeniem liczby oddziałów (art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela).

W przypadku szkół z klasami gimnazjalnymi przyczyną wypowiedzenia może być brak możliwości dalszego zatrudnienia spowodowany wygaszaniem tych klas i odmową wyrażenia zgody na przeniesienie w stan nieczynny (art. 225 Przepisów wprowadzających ustawę – Prawo oświatowe).
Z kolei w przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony przyczyną wypowiedzenia może być każda okoliczność uzasadniająca jego zwolnienie (art. 27 ust. 1 Karty Nauczyciela).

Wprawdzie odmowa odbioru wypowiedzenia przez nauczyciela jest właściwie bezcelowa (pracodawca może bowiem z łatwością udowodnić, że nauczyciel miał możliwość zapoznania się z wypowiedzeniem, a to w zupełności wystarczy do uznania, że to wypowiedzenie jest skuteczne). Zamiast kwestionować skuteczność wypowiedzenia, nauczyciel może jednak zarzucać jego bezprawność lub niezasadność, składając pozew do sądu pracy.

Na złożenie pozwu do sądu pracy nauczyciel ma 21 od dnia otrzymania wypowiedzenia. W pozwie może żądać:

uznania wypowiedzenia za bezskuteczne, a po upływie okresu wypowiedzenia – przywrócenia do pracy wraz z wynagrodzeniem za okres pozostawania bez pracy (co do zasady – 1-miesięcznym) albo
odszkodowania w wysokości 3-miesięcznego wynagrodzenia.

Żądań tych nie można łączyć.

Jakie argumenty dotyczące samego wypowiedzenia można podnieść w pozwie? Przykładowo może być to zarzut:

braku wskazania lub zbyt lakonicznego wskazania przyczyn wypowiedzenia,
nierzeczywistości przyczyn wypowiedzenia (w tym przypadku należy odnieść się do treści arkusza organizacyjnego, wykazując, że liczba godzin w arkuszu pozwala na dalsze zatrudnienie zgodnie z kwalifikacjami).

4) Nie zawsze otrzymasz od razu wypowiedzenie

Nie w każdym przypadku nauczyciel otrzyma od razu wypowiedzenie stosunku pracy. Otóż nauczyciela szkoły podstawowej z klasami dotychczasowego gimnazjum, którego dalsze zatrudnienie w pełnym wymiarze zajęć nie jest możliwe ze względu na zmiany organizacyjne powodujące wygaszanie kształcenia w klasach gimnazjalnych, dyrektor szkoły w terminie do 15 maja 2019 r. informuje o przeniesieniu w stan nieczynny. Dopiero wtedy, gdy nauczyciel odmówi przejścia w stan nieczynny, dyrektor może wręczyć temu nauczycielowi wypowiedzenie stosunku pracy (art. 225 ust. 1, 6 i 12 Przepisów wprowadzających ustawę - Prawo oświatowe).

Tzw. odwrócona procedura kadrowa jest stosowana tylko wówczas, gdy brak możliwości dalszego zatrudnienia w szkole z klasami dotychczasowego gimnazjum wynika z wygaszenia tych klas. Nie dotyczy ona jednak zespołów szkół.

Jeśli zaś brak możliwości dalszego zatrudnienia nauczyciela w szkole z klasami dotychczasowego gimnazjum jest wynikiem innych okoliczności organizacyjnych niezwiązanych z wygaszaniem kształcenia gimnazjum, wówczas nauczyciel, zamiast informacji o przeniesieniu w stan nieczynny, otrzyma od razu wypowiedzenie stosunku pracy.

Co istotne, nauczyciel nie może odwołać się do sądu pracy od przeniesienia w stan nieczynny. Jeśli więc chce skierować sprawę na drogę sądową, to powinien w ciągu 7 dni od dnia otrzymania informacji o przeniesieniu w stan nieczynny oświadczyć (dla celów dowodowych – na piśmie), że nie zgadza się na to przeniesienie. Wtedy kolejnym krokiem dyrektora będzie wręczenie wypowiedzenia. Wybór nauczyciela ma też znaczenie w kontekście płacowym (o tym w dalszej części artykułu).

W przypadku zwykłej procedury kadrowej stan nieczynny nie poprzedza wypowiedzenia. Nie oznacza to jednak, że nie można z niego skorzystać. Nauczyciel może bowiem w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia złożyć wniosek o przejście w stan nieczynny. Samo złożenie takiego wniosku w terminie powoduje bezskuteczność wcześniej dokonanego wypowiedzenia (art. 20 ust. 7 Karty Nauczyciela).

5) Redukcja wymiaru zajęć nie jest możliwa bez zgody …

Zamiast od razu wręczać wypowiedzenie, dyrektor może (choć nie musi) zaproponować nauczycielowi, dla którego brakuje godzin, ograniczenie zatrudnienia w kolejnym roku szkolnym. Ograniczenie zatrudnienia może nastąpić maksymalnie do połowy obowiązkowego wymiaru zajęć. Co istotne, redukcja wymiaru zajęć nie jest możliwa bez zgody nauczyciela (art. 22 ust. 2 Karty Nauczyciela, art. 225 ust. 2 Przepisów wprowadzających ustawę – Prawo oświatowe). Dlatego w terminie wyznaczonym przez dyrektora nauczyciel powinien ustosunkować się do propozycji. Wyrażenie zgody na ograniczenie zatrudnienia spowoduje, że od 1 września 2019 r. nauczyciel będzie pozostawał w zatrudnieniu w niepełnym wymiarze z odpowiednio zmniejszonym wynagrodzeniem. W konsekwencji nie będzie mógł skorzystać z uprawnień wiążących się z zatrudnieniem pełnowymiarowym np. z urlopu dla poratowania zdrowia (art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela). Co więcej, w praktyce nie będzie mógł skutecznie kwestionować ograniczenia zatrudnienia przed sądem.

Zgodą na ograniczenie zatrudnienia jest jedynie oświadczenie nauczyciela. Milczenie nie może być utożsamiane z taką zgodą. Jeśli więc nauczyciel nie zareaguje na propozycję ograniczenia zatrudnienia i upłynie termin na jego odpowiedź, wówczas dyrektor potraktuje to milczenie jako odmowę przyjęcia propozycji ograniczenia.

Natomiast odmowa przyjęcia propozycji ograniczenia zatrudnienia spowoduje, że dyrektor będzie musiał podjąć kolejne kroki kadrowe tj. wręczyć wypowiedzenie (a w przypadku, gdy brak możliwości dalszego zatrudnienia wynika z wygaszania klas gimnazjalnych – poinformować nauczyciela o przeniesieniu w stan nieczynny.

Propozycja ograniczenia zatrudnienia może być wręczona wyłącznie nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania (wyjątkowo, jeśli brak godzin wynika z wygaszania klas gimnazjalnych – nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze zajęć). Zmiana wymiaru zajęć pozostałych nauczycieli wymaga zastosowania wypowiedzenia zmieniającego z art. 42 Kodeksu pracy. Istotą tego rozwiązania jest automatyczne ustanie zatrudnienia po upływie okresu wypowiedzenia, jeżeli nauczyciel nie przyjmie nowych warunków pracy przedstawionych w wypowiedzeniu. Jest to podstawowa różnica pomiędzy ograniczeniem zatrudnienia a wypowiedzeniem zmieniającym.

6) … podobnie jak przeniesienie służbowe

Kolejną alternatywą, która może zostać zaproponowana nauczycielowi, nim dojdzie do wypowiedzenia, jest przeniesienie służbowe. Może być to zarówno przeniesienie wewnętrzne, jak i zewnętrzne.

Przeniesienie wewnętrzne jest niczym innym jak przydzieleniem nauczycielowi innego stanowiska pracy. Taki przydział nie może nastąpić bez zgody nauczyciela (art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela). Innymi słowy, nauczyciel powinien otrzymać pisemną propozycję nowego przydziału zajęć i ustosunkować się do niej w terminie wyznaczonym bez zgody nauczyciela.

Czym jest przydział nowego stanowiska pracy? Może polegać on na:

dodaniu nowego stanowiska pracy z pozostawieniem dotychczasowych stanowisk,
ujęciu nowego stanowiska pracy bez dodania nowego stanowiska pracy,
dodaniu nowego stanowiska wraz z ujęciem dotychczasowego.

Oceny, czy doszło do zmiany stanowiska, należy dokonać w oparciu o art. 42 ust. 3 i ust. 7 pkt 3 Karty Nauczyciela, który zawiera kategorie stanowisk pracy nauczycieli. Transfer z jednej kategorii do innej jest tożsamy z przeniesieniem w rozumieniu art. 18 ust. 1 Karty Nauczyciela (wyrok SN z 16 lipca 2013 r. II PK 334/12). Wyodrębniono tam stanowiska m.in. nauczyciela szkoły, wychowawcy świetlicy, pedagoga szkolnego czy nauczyciela bibliotekarza biblioteki szkolnej.

Przydział nauczycielowi szkoły stanowiska wychowawcy świetlicy jest przeniesieniem służbowym, dlatego nie obejdzie się bez zgody nauczyciela. Natomiast przydział nauczycielowi prowadzącemu zajęcia z języka polskiego, zajęć historii odbywa się w ramach tego samego stanowiska (nauczyciela szkoły), dlatego może nastąpić niezależnie od zgody nauczyciela.

Drugim z rozwiązań jest przeniesienie do innej szkoły. Przeniesienia takiego dokonuje dyrektor szkoły przyjmującej za zgodą samego nauczyciela, dyrektora szkoły, w której ten nauczyciel aktualnie pracuje i po zasięgnięciu opinii samego nauczyciela (art. 18 ust. 4 Karty Nauczyciela).

Co do zasady przeniesienie służbowe (zarówno wewnętrzne, jak i do innej szkoły) może być zastosowane tylko względem nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania (art. 18 Karty Nauczyciela). W okresie do 31 sierpnia 2019 r. przeniesienie może być zastosowane także względem nauczyciela zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, bez względu na wymiar zajęć, nie tylko w gimnazjach i w szkołach z klasami dotychczasowego gimnazjum (art. 220 ust. 1 pkt 1 Przepisów wprowadzających ustawę - Prawo oświatowe).

Możliwość rozszerzonego zastosowania przeniesienia służbowego istnieje tylko do 31 sierpnia 2019 r. To oznacza, że przeniesienie służbowe nauczycieli innych niż zatrudnieni na podstawie mianowania jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy następuje nie później niż 31 sierpnia 2019 r.

7) Nie możesz sprzeciwić się nakazowi uzupełnienia pensum

Warto wspomnieć o jeszcze jednym często stosowanym rozwiązaniu kadrowym. Otóż organ prowadzący szkołę może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. Nauczyciel, na którego nałożono obowiązek uzupełnienia pensum w innej szkole, pozostaje w zatrudnieniu wyłącznie w szkole macierzystej, formalnie nadal w pełnym wymiarze zajęć. Nie staje się zaś pracownikiem szkoły, w której uzupełnia pensum, choć realizuje tam część obowiązków służbowych.

To rozwiązanie kadrowe jest o tyle specyficzne, że realizuje je nie dyrektor szkoły, a organ prowadzący. To powoduje, że nałożenie obowiązku uzupełnienia pensum na nauczyciela szkoły nie podlega żadnym kryteriom ani też kontroli sądowej. Innymi słowy nauczyciel nie może zaskarżyć nałożenia na niego obowiązku uzupełnienia pensum przed sądem pracy, ponieważ w sprawach pracowniczych stroną winien być pracodawca, tymczasem mamy tu do czynienia z czynnością organu prowadzącego.

Nauczyciel nie może sprzeciwić się nałożeniu na niego obowiązku uzupełnienia pensum. Jeśli jednak nałożenie to wiąże się z przydzieleniem nowego stanowiska pracy, wówczas nauczyciel może się na nie nie zgodzić. Wtedy jednak musi liczyć się z redukcją wymiaru zajęć (i odpowiednio wynagrodzenia) do takiego, jakie realizowałby w szkole macierzystej, gdyby zgodził się na uzupełnienie pensum.

8) Planując swoje działania, rozważ „za i przeciw”

Nauczyciel powinien mieć na względzie, jakie skutki finansowe wywołają czynności pracodawcy. Warto zastanowić się, co jest naszym celem:

czy zależy nam w największym stopniu na utrzymaniu zatrudnienia,
czy chcemy odejść z pracy, ale z jak największą korzyścią finansową (np. z uwagi na chęć przejścia na emeryturę lub świadczenie kompensacyjne).

Przykładowe działania nauczyciela

Cel nauczyciela	Działania	Objaśnienie
Jeżeli chcesz utrzymać zatrudnienie to …	… zgódź się na ewentualne ograniczenie zatrudnienia lub wypowiedzenie zmieniające, jeśli zostały Ci zaproponowane.	Nie jest bowiem wykluczone, że w trakcie roku szkolnego Twój wymiar zajęć nie ulegnie podwyższeniu (art. 22 ust. 2b Karty Nauczyciela).
	… zgódź się na ewentualne przeniesienie służbowe.	Przeniesienie służbowe zapewni Ci ciągłość zatrudnienia. Z drugiej strony, w przypadku przeniesienia do innej szkoły, nie otrzymasz odprawy, ponieważ nie dojdzie do rozwiązania stosunku pracy.
	… w przypadku, gdy otrzymasz wypowiedzenie – odwołaj się do sądu pracy (jeżeli dostrzegasz niezasadność lub bezprawność tego wypowiedzenia) albo …	Kierując sprawę do sądu pracy, masz szansę na przywrócenie do pracy w razie wygranej.
	… złóż wniosek o przejście w stan nieczynny, a w przypadku tzw. odwróconej procedury kadrowej – zgódź się na przeniesienie w stan nieczynny (jeżeli nie dostrzegasz niezasadności lub bezprawności wypowiedzenia).	W trakcie 6-miesięcznego stanu nieczynnego (trwającego od 1 września do końca lutego) dyrektor ma obowiązek przywrócić Cię do pracy, jeżeli pojawi się możliwość pracy w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony (np. inny nauczyciel odejdzie na emeryturę) – art. 20 ust. 8 Karty Nauczyciela. Poza tym masz pierwszeństwo w zatrudnieniu w innej szkole przed nauczycielami, którzy nie przebywają w stanie nieczynnym. Z drugiej strony w związku z przejściem w stan nieczynny nie otrzymasz odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy (choć przecież przez cały stan nieczynny otrzymujesz wynagrodzenie, mimo że nie pracujesz).
Jeżeli zależy Ci na szybkim odejściu to …	… nie zgadzaj się na ewentualną propozycję ograniczenia zatrudnienia lub wypowiedzenie zmieniające.	Przyjęcie propozycji redukcji etatu spowodowałoby kontynuację zatrudnienia na mniej korzystnych warunkach.
	… nie zgadzaj się na ewentualną propozycję przeniesienia służbowego.	Przyjęcie propozycji spowodowałoby kontynuację zatrudnienia na zmienionych warunkach.
	… odmów przeniesienia w stan nieczynny (dotyczy przypadków braku godzin z powodu wygaszania klas gimnazjalnych).	Jeżeli zgodzisz się na przeniesienie w stan nieczynny, wówczas będziesz pozostawał w zatrudnieniu jeszcze przez 6-miesięcy w kolejnym roku szkolnym, co np. wykluczy ubieganie się o emeryturę lub świadczenie kompensacyjne w tym okresie.
	… odbierz wypowiedzenie i zaniechaj odwoływania się do sądu pracy.	W związku z wypowiedzeniem otrzymasz odprawę z tytułu rozwiązania stosunku pracy, a jeśli w dniu ustania zatrudnienia legitymowałeś się już uprawnieniami emerytalnymi lub do świadczenia kompensacyjnego – także odprawę emerytalną. Wyjątkowo, jeżeli chcesz podważyć zasadność lub legalność wypowiedzenia, możesz odwołać się do sądu pracy, ale nie żądaj wtedy przywrócenia do pracy, lecz odszkodowania.

Przedstawiona tabela obrazuje jedynie przykładowe reakcje nauczyciela. W grę mogą wchodzić również inne czynniki np. kwestia ubiegania się o nagrodę jubileuszową.

Michał Kowalski

Dodano: 15 kwietnia 2019

Autor: Michał Kowalski

Radca prawny, redaktor Portalu Oświatowego. Specjalista z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz prawa oświatowego. Prowadzi kancelarię, w ramach której udziela pomocy prawnej zarówno nauczycielom, jak i dyrektorom i innym pracownikom szkół. Od kilku lat współpracuje ze Związkiem Nauczycielstwa Polskiego.