Szczegółowe warunki organizowania i prowadzenia zajęć zdalnych – nauka zdalna od 1 września 2022 r.

Zgodnie z art. 125a ust. 6 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, który zacznie obowiązywać od 1 września 2022 r., minister w drodze rozporządzenia określi szczegółowe warunki organizowania i prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, uwzględniając indywidualne potrzeby i możliwości psychofizyczne uczniów, a także konieczność zapewnienia uczniom i rodzicom indywidualnych konsultacji z nauczycielem prowadzącym zajęcia oraz właściwego przebiegu procesu kształcenia. Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt tego rozporządzenia.

Projektowane rozporządzenie określa szczegółowe warunki organizowania i prowadzenia zajęć zdalnych w:

• przedszkolach,
• oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych,
• innych formach wychowania przedszkolnego,
• szkołach wszystkich typów
• placówkach, o których mowa w art. 2 pkt 3–8 i 10 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe.

Organizując zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość należy mieć na uwadze przede wszystkim:

• indywidualne potrzeby i możliwości psychofizyczne uczniów,
• konieczność zapewnienia uczniom i rodzicom indywidualnych konsultacji z nauczycielem prowadzącym zajęcia
• zapewnienie właściwego przebiegu kształcenia.

Dlatego też, opierając się na sprawdzonych w praktyce rozwiązaniach obowiązujących w okresie epidemii COVID-19, zaproponowano, aby organizacja zajęć uwzględniała w szczególności:

• równomierne obciążenie uczniów zajęciami w poszczególnych dniach tygodnia;
• zróżnicowanie zajęć w każdym dniu;
• możliwości psychofizyczne uczniów podejmowania intensywnego wysiłku umysłowego w ciągu dnia;
• łączenie przemienne kształcenia z użyciem monitorów ekranowych i bez ich użycia;
• ograniczenia wynikające ze specyfiki zajęć;
• konieczność zapewnienia bezpieczeństwa wynikającego ze specyfiki zajęć.

Projekt zakłada, że zajęcia zdalne będą organizowane w oddziałach, grupie oddziałowej, grupie międzyoddziałowej, grupie klasowej, grupie międzyklasowej lub grupie wychowawczej.

Zakłada się, że godzina lekcyjna zajęć edukacyjnych będzie trwać 45 minut. W uzasadnionych przypadkach dyrektor będzie mógł dopuścić prowadzenie ich w czasie nie krótszym niż 30 minut i nie dłuższym niż 60 minut.

W projekcie rozporządzenia przewidziano przepisy zobowiązujące, do zapewnienia każdemu uczniowi i rodzicom indywidualnych konsultacji z nauczycielem prowadzącym zajęcia w okresie prowadzenia zajęć zdalnych.

Jeżeli nie będzie to zagrażało zdrowiu lub bezpieczeństwu uczniów, konsultacje mają odbywać się w bezpośrednim kontakcie ucznia z nauczycielem.

W związku z prowadzeniem w przedszkolu, szkole, innej formie wychowania przedszkolnego lub placówce zajęć zdalnych, modyfikacji będą mogły ulec:

• tygodniowy zakres treści nauczania z zajęć wynikających z ramowych planów nauczania dla poszczególnych typów szkół do zrealizowania w poszczególnych oddziałach klas (semestrów) oraz tygodniowy zakres treści nauczania z zajęć realizowanych w formach pozaszkolnych;
• tygodniowy lub semestralny rozkład zajęć w zakresie prowadzonych w szkole zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

O tym czy istnieje potrzeba modyfikacji ww. treści nauczania oraz rozkładu zajęć zadecyduje dyrektor w porozumieniu z radą pedagogiczną. Jeżeli zapadnie decyzja, aby czasowo zmodyfikować tygodniowy zakres treści lub rozkład zajęć, dyrektor musi niezwłocznie poinformować o tym organ sprawujący nadzór pedagogiczny.

Ponadto, jeżeli zawieszenie zajęć nastąpi z powodu wystąpienia na danym terenie:

• zagrożenia związanego z sytuacją epidemiologiczną lub
• nadzwyczajnego zdarzenia zagrażającego bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów (innego niż nieodpowiednia temperatura zewnętrzna lub w pomieszczeniu, w którym odbywają się zajęcia, impreza ogólnopolska lub międzynarodowa)

– dyrektor, w porozumieniu z radą pedagogiczną i radą rodziców, będzie mógł zmodyfikować program wychowawczo-profilaktyczny.

W szkołach prowadzących kształcenia zawodowe, placówkach kształcenia ustawicznego oraz centrach kształcenia zawodowego w przypadku zawieszenia zajęć:

• zajęcia z zakresu praktycznej nauki zawodu,
• zajęcia z zakresu kształcenia zawodowego praktycznego realizowane w formach pozaszkolnych

nie będą realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Zajęcia niezrealizowane w okresie zawieszenia, uczeń będzie uzupełniał po zakończeniu okresu zawieszenia.

Projekt rozporządzenia dopuszcza jednak wyjątki w tym zakresie. W przypadku praktyk zawodowych w technikach, branżowych szkołach II stopnia i szkołach policealnych uczeń będzie miał możliwość realizowania tych praktyk z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, w formie:

• projektu edukacyjnego, realizowanego we współpracy z pracodawcą lub osobą prowadzącą indywidualne gospodarstwo rolne, polegającego na zespołowym lub indywidualnym działaniu ucznia lub uczniów realizowanym pod kierunkiem opiekuna praktyk zawodowych, którego celem jest rozwiązanie określonego problemu związanego z zawodem, w ramach którego uczeń odbywa te praktyki, lub
• wirtualnego przedsiębiorstwa polegającego na uczestniczeniu ucznia w symulacji komputerowej odpowiadającej funkcjonowaniu przedsiębiorstwa w warunkach rzeczywistych, podczas której uczeń wykonuje działania lub podejmuje decyzje związane ze specyfiką zawodu, w ramach którego odbywa te praktyki.

W okresie prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, dyrektor będzie obowiązany przekazać uczniom, rodzicom i nauczycielom informacje o sposobie i trybie realizacji zadań w zakresie organizacji:

• kształcenia specjalnego,
• pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
• indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego,
• indywidualnego nauczania,
• zajęć rewalidacyjno-wychowawczych,
• zajęć wczesnego wspomagania rozwoju dziecka,
• zajęć dodatkowej bezpłatnej nauki języka polskiego (dla osób niebędących obywatelami polskimi, podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki
• dodatkowych zajęć wyrównawczych w zakresie przedmiotów nauczania (dla osób niebędących obywatelami polskimi, podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki oraz obywateli polskich, którzy nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki).

Projekt rozporządzenia przewiduje także szczególne rozwiązania w przypadku uczniów, którzy z uwagi na rodzaj niepełnosprawności nie mogą realizować zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość w miejscu zamieszkania. W tych przypadkach dyrektor, na wniosek rodziców ucznia, będzie obowiązany zorganizować zajęcia na terenie przedszkola, szkoły, innej formy wychowania przedszkolnego lub placówki:

• w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem lub inną osobą prowadzącą zajęcia lub
• z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość

 – o ile możliwe będzie zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki i pod warunkiem, że na danym terenie nie występują zdarzenia, które mogą zagrozić bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów.

Z kolei w przypadku uczniów, będących w trudnej sytuacji rodzinnej, z powodu której nie mogą realizować zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość w miejscu zamieszkania, dyrektor będzie mógł, na wniosek rodziców ucznia, zorganizować dla niego zajęcia na terenie przedszkola, szkoły, innej formy wychowania przedszkolnego lub placówki:

• w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem lub inną osobą prowadzącą zajęcia lub
• z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość

 – o ile zapewni bezpieczne i higieniczne warunki nauki na terenie przedszkola, szkoły, innej formy wychowania przedszkolnego lub placówki, do której uczęszcza uczeń, a na danym terenie nie występują zdarzenia, które mogą zagrozić bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów.

W uzasadnionych przypadkach, w szczególności, gdy nie będzie możliwe zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki na terenie jednostki systemu oświaty, dyrektor w porozumieniu z organem prowadzącym będzie mógł zorganizować zajęcia w innym miejscu, które wskaże mu organ prowadzący, np. w młodzieżowym domu kultury, bibliotece pedagogicznej, w bursie.

W projekcie rozporządzenia wskazano również, że w okresie prowadzenia zajęć zdalnych możliwe będzie organizowanie dla uczniów wycieczek w ramach krajoznawstwa i turystyk. Wycieczki będą mogły odbywać się, jeżeli nie będzie zagrożone bezpieczeństwo lub zdrowie.

Autorzy projektu wskazują bowiem, że turystyka i krajoznawstwo wpływają pozytywnie na zdrowie psychiczne uczniów. Dlatego w sytuacji ograniczenia nauki w budynku, korzystne będzie zorganizowanie kształcenia np. w formie wycieczki przedmiotowej.

W okresie prowadzenia zajęć w formie zdalnej, dyrektor będzie koordynował współpracę nauczycieli z uczniami lub rodzicami. Jako koordynator będzie musiał zwracać szczególną uwagę na potrzeby edukacyjne i możliwości psychofizyczne dzieci i uczniów.

Zgodnie z art. 125a ust. 5 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, dyrektor (za zgodą organu prowadzącego i po uzyskaniu pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny), może odstąpić od organizowania dla uczniów zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

Jak zapisano w projekcie, w takim przypadku nauczyciele będą mogli przekazywać lub informować uczniów i rodziców o dostępnych materiałach i możliwych sposobach utrwalania wiedzy i rozwijania zainteresowań przez ucznia w miejscu zamieszkania.

Doświadczenia w zakresie sposobu organizacji zajęć podczas epidemii COVID-19 pokazały, że dobrym sposobem współpracy przekazywanie np. za pomocą poczty elektronicznej na adresy mailowe rodziców, tematycznych kart pracy lub linków edukacyjnych np. audycji radiowych, czy prezentacji multimedialnych wspierających proces rozwoju dziecka.

Źródło: Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie organizowania i prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (projekt z 22 lipca 2022 r.).

Opracowanie: Marta Wysocka