Z końcem listopada br. zaczęły obowiązywać nowe przepisy BHP dla szkół i placówek. Jedną z wprowadzonych nowości jest obowiązek równomiernego obciążenia uczniów zajęciami w poszczególnych dniach. Sprawdzamy, na czym polega zmiana w przepisach.

Czego dotyczy zmiana

Rozporządzenie zmieniające z 31 października 2018 wprowadziło w § 4 zmiany mówiące o tym, że: Plan zajęć dydaktyczno-wychowawczych uwzględnia:

1) równomierne obciążenie uczniów zajęciami w poszczególnych dniach tygodnia,

2) zróżnicowanie zajęć w każdym dniu,

3) możliwości psychofizyczne uczniów podejmowania intensywnego wysiłku umysłowego w ciągu dnia

Nowe przepisy wymagają, by ustalany przez dyrektora dla poszczególnych klas i oddziałów tygodniowy rozkład zajęć zapewniał uczniom nie tylko zbliżoną liczbę godzin zajęć w poszczególnych dniach tygodnia, lecz także zróżnicował zajęcia w każdym dniu oraz gwarantował efektywność pracy ucznia w szkole.

Uwzględnienie możliwości psychofizycznych uczniów...

Nowym wyznacznikiem prawidłowo przygotowanego planu zajęć dydaktyczno-wychowawczych jest uwzględnienie w nim możliwości psychofizycznych uczniów podejmowania intensywnego wysiłku umysłowego w ciągu dnia. Wymóg ten uzasadnia zmieniającą się zdolnością do wysiłku umysłowego w zależności od pory dnia i obniżającą się wraz ze zmęczeniem percepcją.

Nie ma w przepisach określenia, jakie zajęcia wymagają wzmożonego wysiłku umysłowego. Nie ma również nakazu planowania tych zajęć na wcześniejszych godzinach lekcyjnych. Natomiast poleca się przyjęcie takich rozwiązań, które nie będą naruszać zasad higieny pracy umysłowej oraz pomijać fizjologicznego rytmu aktywności i wydajności ucznia.

W ustalaniu właściwej kolejności zajęć w planie dydaktyczno-wychowawczym mogą być pomocne:

konsultacje z nauczycielami, którzy obserwują uczniów podczas zajęć i pierwsi

dostrzegają obniżenie poziomu aktywności i zainteresowania nauczanym przedmiotem,

spostrzeżenia dyrektora wynikające ze sprawowanego nadzoru pedagogicznego,
opinie specjalistów zatrudnionych w szkole prowadzących badania i działania diagnostyczne, w tym diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów.

... oraz wszystkich wytycznych w tygodniowym rozkładzie zajęć

Dyrektor szkoły odpowiedzialny jest za przygotowanie planu zajęć i to on powinien zdecydować, w jaki sposób go skonstruować, by uwzględniał wszystkie wymienione wymagania i odpowiadał potrzebom uczniów. Ustalając tygodniowy rozkład zajęć, musi także uwzględnić:

liczbę godzin zajęć zgodną z ramowym planem nauczania,
możliwości kadrowe (nauczyciele mogą realizować swoje pensum w kilku szkołach),
bazę szkoły (liczba pomieszczeń, w których prowadzone są zajęcia).

Regulacje te nie dotyczą wyłącznie organizacji zajęć dydaktyczno-wychowawczych w szkołach, ale także przedszkoli, w których organizację pracy określa ramowy rozkład dnia ustalany przez dyrektora przedszkola na wniosek rady pedagogicznej. W odniesieniu do przedszkoli zapis ten należy rozpatrywać w związku z warunkami i sposobem realizacji podstawy programowej, które wskazują m.in. na konieczność organizowania zabawy, nauki i wypoczynku w oparciu o rytm dnia.