Zadania pedagoga specjalnego ­– są projekty przepisów o obowiązkach nauczyciela na nowym stanowisku

W związku z tym, że katalog nauczycieli specjalistów zatrudnianych w szkołach i przedszkolach został rozszerzony o pedagogów specjalnych, konieczna stała się zmiana tytułu rozporządzenia z 2 sierpnia 2018 r. Od 1 września ma być to rozporządzenie w sprawie w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych.

Jest to akt prawny określający wykaz zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, tj. w ramach pensum.

Pedagodzy specjalni zatrudnieni w przedszkolach i szkołach, w ramach obowiązkowego wymiaru zajęć (pensum) będą realizować:

1. Zajęcia związane z:

a) podejmowaniem działań w zakresie zapewnienia aktywnego i pełnego uczestnictwa uczniów lub wychowanków w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz dostępności, o której mowa w ustawie z 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami,

b) rozpoznawaniem potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów lub wychowanków w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów lub wychowanków oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów lub wychowanków, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia lub wychowanka i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły lub placówki, we współpracy z nauczycielami,

c) wspieraniem nauczycieli w:

• rozpoznawaniu przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów lub wychowanków, w tym barier i ograniczeń, utrudniających funkcjonowanie ucznia lub wychowanka i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły lub placówki,
• udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w bezpośredniej pracy z uczniem,
• dostosowaniu sposobów i metod pracy do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia lub wychowanka oraz jego możliwości psychofizycznych,
• doborze metod, form kształcenia i środków dydaktycznych do potrzeb uczniów lub wychowanków,

d) rozwiązywaniem problemów dydaktycznych i wychowawczych uczniów lub wychowanków,

e) dokonywaniem wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym (dotyczy nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach, szkołach, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, specjalnych ośrodkach wychowawczych, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych i ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych,

f) określaniem niezbędnych do nauki warunków, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w tym wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia,

g) udzielaniem rodzicom i nauczycielom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 11 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty;

2) zajęcia w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (dotyczy nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach, szkołach podstawowych, specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodkach wychowawczych i ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych);

3) zajęcia oraz specjalne działania opiekuńczo-wychowawcze w podmiotach leczniczych i w jednostkach pomocy społecznej (dotyczy nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach i szkołach specjalnych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i w jednostkach pomocy społecznej).

Zadania pedagogów specjalnych zostaną określone również w rozporządzeniu w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Z uwagi na to, że obecnie obowiązują dwa akty prawne:

• rozporządzenie MEN z 30 września 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych szkołach i placówkach,
• rozporządzenie MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.

Do obu ww. aktów prawnych zostaną dodane przepisy określające zadania przypisane do nowego stanowiska w przedszkolach i szkołach.

Do zadań pedagoga specjalnego w szkole i placówce ma należeć w szczególności:

1) współpraca z nauczycielami, wychowawcami grup wychowawczych lub innymi specjalistami, rodzicami oraz uczniami w:

a) podejmowaniu działań w zakresie zapewnienia uczniom aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu szkoły i placówki oraz dostępności, o której mowa w ustawie z 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami,

b) rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu szkoły i placówki,

c) rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych uczniów,

d) określaniu niezbędnych do nauki warunków, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w tym wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne ucznia;

2) współpraca z zespołem, o którym mowa w przepisach o organizowaniu kształcenia specjalnego, w zakresie opracowania i realizacji indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego, w tym zapewnienia mu pomocy psychologiczno-pedagogicznej;

3) wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w:

a) rozpoznawaniu przyczyn niepowodzeń edukacyjnych uczniów lub trudności w ich funkcjonowaniu, w tym barier i ograniczeń, utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu szkoły lub placówki,

b) udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w bezpośredniej pracy z uczniem,

c) w dostosowaniu sposobów i metod pracy do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz jego możliwości psychofizycznych,

d) doborze metod, form kształcenia i środków dydaktycznych do potrzeb uczniów;

4) udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej rodzicom uczniów i nauczycielom;

5) współpraca, w zależności od potrzeb, z innymi podmiotami, tj. z:

• rodzicami uczniów;
• poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi,
• placówkami doskonalenia nauczycieli;
• innymi szkołami i placówkami;
• organizacjami pozarządowymi oraz innymi instytucjami i podmiotami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży,
• pielęgniarką środowiska nauczania i wychowania lub higienistką szkolną,
• asystentem edukacji romskiej;
• pracownikiem socjalnym,
• asystentem rodziny;
• kuratorem sądowym;

6) przedstawianie radzie pedagogicznej propozycji w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli szkoły lub placówki.

Powyższe wskazuje, że nauczyciele na nowym stanowisku będą odpowiedzialni za realizację zadań z zakresu edukacji włączającej dla dzieci i młodzieży objętych pomocą psychologiczno-pedagogiczną i kształceniem specjalnym z powodu niepełnosprawności, zagrożenia niedostosowania społecznego lub niedostosowanych społecznie.

Jednym z najczęściej pojawiających się pytań jest obecnie pytanie o kwalifikacje pedagogów specjalnych. Niestety, te na razie nie są znane, trudno więc udzielić informacji, czy stanowisko to będzie mógł zajmować np. pedagog szkolny. Możemy jednak spodziewać się, że niebawem opublikowany zostanie projekt rozporządzenia, co umożliwi dyrektorom rozpoczęcie rekrutacji lub przydzielenie zajęć zatrudnionym już nauczycielom.

Źródło:

• Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu zajęć prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz przez nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz nauczycieli: pedagogów, psychologów, logopedów, terapeutów pedagogicznych i doradców zawodowych
• Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych szkołach i placówkach
• Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach

Opracowanie: Marta Wysocka