System wsparcia uczniów z ADHD – MEN zapowiada zmiany

We wniosku, który wpłynął do RPO zauważono, że aktualne uregulowania dotyczące wsparcia uczniów ze zdiagnozowanym ADHD nie odpowiadają ich potrzebom. Obecnie wyłącznie w przypadku, gdy uczeń z ADHD uzyska orzeczenie o zagrożeniu niedostosowaniem społecznym lub orzeczenie o niedostosowaniu społecznym, szkoła ma możliwość uzyskania dodatkowych środków na dostosowanie procesu edukacji do jego szczególnych potrzeb.

W skierowanej do MEN interpelacji poselskiej zwrócono natomiast uwagę na to, że brak pomocy grupie dzieci i młodzieży z ADHD wiąże się ze zwiększonym ryzykiem:

• zaburzeń lękowych,
• depresji,
• wypadków,
• nałogów,
• prób samobójczych.

Ponadto brak wsparcia prowadzi do pogłębiania nierówności pomiędzy rówieśnikami i niweluje szanse osób z ADHD na rozwijanie zainteresowań, zdobycie upragnionych umiejętności i, w konsekwencji, realizację swoich ambicji życiowych.

Brak możliwości uzyskania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla uczniów z ADHD stanowi duży problem. Dlatego też RPO zwracając się do MEN położył szczególny nacisk na tę kwestię, oczekując przede wszystkim odpowiedzi na pytania:

• czy analizowano kwestię umożliwienia uzyskiwania przez uczniów z ADHD orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego wyłącznie na podstawie diagnozy stwierdzającej hiperkinetyczne zaburzenia zachowania oraz
• czy zbadano kwestię dostosowania wysokości subwencji do kosztów zwiększenia dostępności procesu edukacji dla uczniów z ADHD.

W obszernej odpowiedzi MEN nie pojawiła się jednoznaczna odpowiedź na pytanie, czy możliwa jest zmiana przepisów skutkująca możliwością otrzymania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wyłącznie na podstawie diagnozy ADHD.

Ministerstwo zapewnia natomiast, że trwają prace nad kompleksową zmianą systemu wsparcia dzieci i uczniów o różnym poziomie funkcjonowania, w tym dzieci z zespołem ADHD. Według MEN wsparcie to powinno być udzielane w koordynacji z innymi sektorami – zdrowia, pomocy społecznej, pomocy rodzinie. Nowe rozwiązania mają różnicować wsparcie na podstawie rzeczywistych, indywidualnych potrzeb dzieci i uczniów.

W MEN trwają prace nad kompleksową zmianą systemu wsparcia dzieci i uczniów o różnym poziomie funkcjonowania, w tym dzieci z zespołem ADHD, które powinno być udzielane w koordynacji z innymi sektorami (zdrowia, pomocy społecznej, pomocy rodzinie).

Analizowane są również postulaty i propozycje, które wpływają do MEN od obywateli, instytucji, organizacji pozarządowych, dyrektorów i nauczycieli przedszkoli, szkół i placówek oraz rodziców. Projekty zmian legislacyjnych zawierające proponowane terminy daty wejścia w życie poszczególnych przepisów, zostaną poddane uzgodnieniom międzyresortowym i konsultacjom społecznym.

W swojej odpowiedzi ME informuje, że Ministerstwo Edukacji Narodowej zleciło Instytutowi Badań Edukacyjnych realizację projektu „Wspieranie dostępności edukacji dla dzieci i młodzieży” w ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS). Projekt ma na celu:

• opracowanie metod i narzędzi wspierających edukację, szczególnie dla uczniów z ADHD,
• rozwijanie kompetencji pracowników oświaty.

W ramach projektu powstaną m.in. materiały metodyczne, profil funkcjonalny ucznia z ADHD oraz przeprowadzona zostanie analiza dobrostanu uczniów. Działania obejmą konferencje, szkolenia online, doradztwo, sieci współpracy, webinary i podcasty.

Minister Edukacji informuje ponadto, że W roku szkolnym 2024/2025 w ofercie ORE znajdą się również następujące formy doskonalenia skierowane do kadr systemu oświaty obejmujące:

1) szkolenia w zakresie:

• wdrażania zaleceń postdiagnostycznych i organizowania wsparcia dla uczniów z ADHD w rzeczywistości szkolnej,
• metod pracy z grupą zróżnicowaną, z uwzględnieniem uczniów z ADHD,
• pracy z wychowankami niedostosowanymi społecznie/zagrożonymi niedostosowaniem społecznym posiadającymi diagnozę ADHD przebywających w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych (MOW) i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii (MOS);

2) organizację spotkań dla dyrektorów placówek doskonalenia nauczycieli (PDN) i nauczycieli konsultantów ds. kadry kierowniczej oświaty w obszarze zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki uczniów z rozpoznaniem ADHD;

3) opracowanie publikacji pt. „Rola biblioterapii w pracy z dzieckiem z ADHD – wskazówki metodyczne”, skierowanej do nauczycieli, ze szczególnym uwzględnieniem wychowania przedszkolnego, edukacji wczesnoszkolnej i nauczycieli bibliotekarzy.