Planowana nowelizacja ustawy o systemie oświaty – definicje programów nauczania, egzaminy i ocenianie

Planowane zmiany w ustawie o systemie oświaty

Planowana zmiana

Wyjaśnienie

1. Zmiany w definicji programu wychowania przedszkolnego i programu nauczania do danych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego (art. 3 pkt 13b ustawy o systemie oświaty będące konsekwencją zaproponowanej w ustawie – Prawo oświatowe zmiany definicji podstawy programowej wychowania przedszkolnego i podstawy programowej kształcenia ogólnego.

Zmieniona definicja programu wychowania przedszkolnego i programu nauczania do danych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego (art. 3 pkt 13b ustawy o systemie oświaty będzie obejmować przewidziane w nowej definicji podstawy programowej wychowania przedszkolnego i podstawy programowej kształcenia ogólnego oczekiwane efekty uczenia się i wymagania w zakresie doświadczeń edukacyjnych).

2. Zmiana porządkująca w definicji egzaminu maturalnego.

Proponuje się zmianę polegającą na zastąpieniu wyrazu „absolwentów” wyrazem „osób”; w konsekwencji konieczne są zmiany porządkujące przepisach dotyczących egzaminu maturalnego.

3. Doprecyzowanie art. 9c ust. 13 ustawy o systemie oświaty dotyczącego egzaminatorów biorących udział w przeprowadzaniu egzaminu zawodowego w części praktycznej (wskazanie, że rozwiązanie przyjęte w tym przepisie dotyczy tylko egzaminatorów, którzy obserwują i oceniają część praktyczną egzaminu zawodowego, której rezultatem końcowym wykonania zadania jest wyrób lub usługa).

Planowane jest jednoznaczne wskazanie, że rozwiązanie dotyczy tylko egzaminatorów, którzy obserwują i oceniają część praktyczną egzaminu zawodowego, której rezultatem końcowym wykonania zadania jest wyrób lub usługa.

4. Zmiany dostosowujące w zakresie warunków dopuszczania do użytku w przedszkolu i szkole odpowiednio programów wychowania przedszkolnego lub programów nauczania

W art. 22a ustawy o systemie oświaty dotyczącym dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania, proponuje się zmiany dostosowujące do zmiany definicji podstawy programowej oraz definicji programu nauczania. Ponadto, w wymaganiach dotyczących ustalania szkolnego zestawu programów nauczania proponuje się wymóg uwzględnienia międzyprzedmiotowego integrowania oczekiwanych efektów uczenia się.

5. Zmiany w zakresie dopuszczenia podręcznika do użytku szkolnego będące konsekwencją proponowanej zmiany definicji podstawy programowej wychowania przedszkolnego i podstawy programowej kształcenia ogólnego oraz zmiana w zakresie wysokości opłaty wnoszonej z wnioskiem o dopuszczenie do użytku szkolnego podręcznika.

W art. 22ao ust. 3 ustawy o systemie oświaty proponuje się uzupełnienie wymagania dotyczącego prezentacji w podręczniku treści nauczania o określenie, że treści te umożliwiają osiągniecie oczekiwanych efektów uczenia się i zdobycie doświadczeń edukacyjnych określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego. Ponadto, w art. 22an ust. 4 ustawy o systemie oświaty proponuje się:
1) zmianę dotyczącą wysokości opłaty wnoszonej z wnioskiem o dopuszczenie do użytku szkolnego podręcznika, która będzie określona w relacji do minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, zamiast określenia kwotowo wysokości tej opłaty;
2) podwyżkę wysokości opłat z obecnych od 800 do 6000 zł do – od 2800 do 14 000 zł, co stanowi około 60 % do 300 % kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę; zmiana ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2026 r.

6. Zmiana w zakresie oceniania i klasyfikowania uczniów w oddziałach przygotowania wojskowego oraz oddziałach o profilu mundurowym, umożliwiająca ustalenie ocen bieżących i oceny klasyfikacyjnej z realizowanego w tych oddziałach programu szkolenia.

W rozdziale 3a ustawy o systemie oświaty proponuje się zmianę polegającą na uwzględnieniu zajęć z przygotowania wojskowego oraz zajęć z przygotowania do podjęcia służby w Policji i Straży Granicznej realizowanych w ramach programu szkolenia w oddziale o profilu mundurowym, wśród rodzajów zajęć, które podlegają ocenianiu i klasyfikowaniu, z tym, że roczna ocena klasyfikacyjna z tych zajęć nie będzie miała wpływu na promocję ucznia do następnej klasy lub na ukończenia szkoły. Zmiany w tym zakresie mają wejść w życie od roku szkolnego 2026/2027.

7. Zmiany w upoważnieniu dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do wydania rozporządzenia określającego warunki i sposób oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych

W art. 44zb ustawy o systemie oświaty proponuje się zmiany dostosowujące związane z proponowaną definicją podstawy programowej kształcenia ogólnego oraz zmianę, która umożliwi uwzględnienie w tym rozporządzeniu zajęć fakultatywnych podlegających ocenianiu szkolnemu.

8. Zmiana porządkująca w przepisach ustawy o systemie oświaty dotyczących oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów szkół artystycznych w związku z niestosowaniem art. 37 ust. 4 ustawy – Prawo oświatowe do uczniów szkół artystycznych.

W art. 44zd ust. 5b pkt 4, w art. 44zda ust. 5 pkt 1 oraz w art. 44zib ust. 1 ustawy o systemie oświaty dotyczących oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów szkół artystycznych proponuje się usunięcie odesłania do art. 37 ust. 4 ustawy Prawo oświatowe

9. Wykreślenie przeglądu plastycznego jako konkursu mającego wpływ na oceną klasyfikacyjną uczniów szkół i placówek artystycznych.

Proponuje się skreślenie w art. 44zh ust. 1 ustawy o systemie oświaty uprawnienia ucznia szkoły artystycznej będącego laureatem przeglądu plastycznego, do otrzymania najwyższej pozytywnej rocznej oceny klasyfikacyjnej.

10. Uzupełnienie upoważnienia dla ministra właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego do określenia szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w publicznych szkołach artystycznych.

Proponuje się uzupełnienie delegacji do wydania rozporządzenia w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w publicznych szkołach artystycznych, o następujący punkt: „funkcje oceniania bieżącego ucznia, z uwzględnieniem konieczności przekazywania uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się”.

11. Zmiana terminu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty (powrót do kwietniowego terminu).

Proponuje się wprowadzenie zmiany polegającej na określeniu w art. 44zt pkt 1 lit. a i pkt 2 lit. b ustawy o systemie oświaty, że egzamin ósmoklasisty jest przeprowadzany w kwietniu (termin główny).

12. Rezygnacja z przeprowadzania egzaminu maturalnego z języka łacińskiego (jako alternatywy dla egzaminu z języka obcego nowożytnego).

Rezygnacja z przeprowadzania egzaminu maturalnego z języka łacińskiego, powoduje konieczność odpowiednich zmian w przepisach ustawy o systemie oświaty określających zasady przeprowadzania egzaminu maturalnego.

13. Możliwość niewyznaczania egzaminatora-weryfikatora do powtórnego sprawdzania prac egzaminacyjnych w przypadku prac egzaminacyjnych sprawdzanych z wykorzystaniem narzędzi elektronicznych.

Proponuje się dodanie w art. 44zzu ustawy o systemie oświaty przepisu stanowiącego o tym, że egzaminatorów-weryfikatorów nie wyznacza się w przypadku, gdy prace egzaminacyjne są sprawdzane przez egzaminatorów z wykorzystaniem narzędzi elektronicznych.

14. Zmiany dotyczące wglądów do sprawdzonych i ocenionych prac egzaminacyjnych oraz weryfikacji sumy punktów uzyskanych na egzaminie maturalnym.

Proponuje się wprowadzenie zmian w art. 44zzz ustawy o systemie oświaty dotyczących wglądu do sprawdzonych i ocenionych prac egzaminacyjnych egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego (skrócenie okresu, w którym zdający może złożyć wniosek o wgląd do sprawdzonej i ocenionej pracy egzaminacyjnej z 6 miesięcy do 3 miesięcy) oraz rozpatrywania przez Kolegium Arbitrażu Egzaminacyjnego odwołań od wyniku weryfikacji sumy punktów.

15. Zmiana dotycząca sprawdzania prac egzaminacyjnych w części praktycznej egzaminu zawodowego (w przypadku tego egzaminu egzaminatorzy nie przyznają punktów lecz oceniają czy zdający spełnił określone dla zadania kryteria, czy nie).

Proponuje się zmianę art. 44zzzn ust. 9 ustawy o systemie oświaty polegającą na korekcie treści tego przepisu uwzględniającej specyfikę ocenienia rozwiązań zadań przez zdającego w części praktycznej egzaminu zawodowego, której rezultatem końcowym jest dokumentacja.

16. Rozszerzenie zakresu danych gromadzonych i przetwarzanych w Systemie Informatycznym Obsługującym Egzaminy Ogólnokształcące („SIOEO”) w zakresie egzaminu maturalnego.

Proponuje się wprowadzenie zmian polegających na dodaniu do zakresu danych gromadzonych i przetwarzanych w SIOEO danych dotyczących operatorów pracowni informatycznej biorących udział w przeprowadzaniu egzaminu maturalnego z informatyki. Ponadto dodane zostaną przepisy wskazujące osoby, które są odpowiedzialne za przekazywane danych dotyczących operatorów pracowni informatycznej do bazy SIOEO, osoby upoważnione do pozyskiwanie tych danych z SIOEO oraz okres przechowywania tych danych w SIOEO.

17. Rozszerzenie zakresu danych gromadzonych i przetwarzanych w Systemie Informatycznym Obsługującym Egzaminy Zawodowe („SIOEZ”), w zakresie egzaminu zawodowego i egzaminu eksternistycznego zawodowego.

Zaproponowano wprowadzenie do ustawy o systemie oświaty zmian polegających na dodaniu do zakresu danych gromadzonych i przetwarzanych w SIOEZ danych dotyczących asystentów technicznych, operatorów pracowni informatycznej, członków zespołów nadzorujących i pracodawców zatrudniających młodocianych pracowników. Ponadto dodanie przepisów wskazujących osoby, które są odpowiedzialne za przekazywane danych dotyczących ww. grup osób do SIOEZ, osoby upoważnione do pozyskiwanie tych danych z SIOEZ oraz okres przechowywania tych danych w SIOEZ.

18. Zmiany o charakterze uzupełniającym lub korygującym w art. 44zzzzj ustawy o systemie oświaty dotyczącym upoważnienia do dostępu do danych gromadzonych SIOEO i SIOEZ.

Proponuje się wprowadzenie zmian o charakterze uzupełniającym lub korygującym w art. 44zzzzj ustawy o systemie oświaty dotyczących upoważnienia do dostępu do SIOEO i SIOEZ.

19. Rozszerzenie możliwości zlecania Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania wykonywania zadań z zakresu oświaty i wychowania.

W art. 94b ustawy o systemie oświaty proponuje się rozszerzenie uprawnień dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w zakresie możliwości zlecania Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji, realizacji zadań w zakresie oświaty i wychowania. Na realizację tych zadań Fundacja otrzyma dotację celową z części budżetu państwa, której dysponentem jest minister właściwy do spraw oświaty i wychowania.

20. Zmiany w zakresie realizacji przez Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy zadań zleconych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

W art. 94ba ustawy o systemie oświaty proponuje się rozszerzenie katalogu danych przekazywanych przez szkoły IBE-PIB w związku z zadaniami realizowanymi na zlecenie MEN oraz uregulowanie kwestii badań edukacyjnych wymagających wcześniejszego losowania lub innej formy doboru próby badawczej. Proponuje się również wprowadzenie możliwości pobierania przez IBE-PIB, po złożeniu stosownego wniosku, danych gromadzonych za pomocą Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej.

21. Uchylenie upoważnienia dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania do wydania rozporządzenia w sprawie w sprawie zasad i warunków zatrudniania w szkołach i placówkach nauczycieli niebędących obywatelami polskimi. Rozporządzenie to zostało wydane przed przystąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej i w obecnym stanie jest niespójne z innymi obowiązującymi przepisami dotyczącymi zatrudniania osób na stanowisku nauczyciela.

Proponuje się uchylenie art. 95 ustawy o systemie oświaty.

22. Określenie sposobu przetwarzania danych osobowych w przepisach dotyczących przyznawania stypendiów motywacyjnych przez podmioty inne niż jednostki samorządu terytorialnego (art. 90l ustawy o systemie oświaty).

Proponuje się dodanie przepisu, który zobligowałby podmioty, inne, niż jednostki samorządu terytorialnego, tworzące regulaminy przyznawania stypendiów motywacyjnych, aby stosowały się do zasad ochrony danych osobowych w zakresie przetwarzania danych uczniów tj.: (imienia i nazwiska, daty urodzenia, nr PESEL, adresu zamieszkania, nr rachunku bankowego).