Minister edukacji: Program edukacji zdrowotnej nie przeczy konstytucyjnym wartościom życia w rodzinie

Głównym przedmiotem interpelacji są wątpliwości czy podstawa programowa edukacji zdrowotnej odpowiada na konstytucyjne prawa rodziców i służy dobru dzieci.

Jako szczególnie istotne wartości wskazano:

1. „Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej” (art. 18 Konstytucji RP).

2.  „Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami...” (art. 48 ust. 1 Konstytucji RP).
3. „Rodzice mają prawo do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego i religijnego zgodnie ze swoimi przekonaniami” (art. 53 ust. 6 Konstytucji RP).

Do Ministerstwa Edukacji Narodowej skierowano następujące pytania:

1. Czy treści programowe przedmiotu „edukacja zdrowotna”, który ma zostać wprowadzony od 1 września 2025 r., zostały przygotowane z poszanowaniem przepisów Konstytucji RP, w szczególności ww. artykułów?
2. Czy Ministerstwo Edukacji Narodowej planuje weryfikację treści nauczania tego przedmiotu, w szczególności działów VI i VIII podstawy programowej, pod kątem uwzględnienia wartości rodzinnych i odpowiedzialnego rodzicielstwa?
3. Czy przewiduje się utrzymanie przedmiotu „edukacja zdrowotna” jako nieobowiązkowego, którego realizacja będzie zależna od wyraźnej zgody rodziców lub opiekunów prawnych ucznia?

Szkoły podstawowe (klasy IV-VIII) i ponadpodstawowe od 1 września 2025 r. realizują przedmiot – edukacja zdrowotna. Zastąpił on dotychczasowy przedmiot – wychowanie do życia w rodzinie – i jest nieobowiązkowy – czytamy na początku odpowiedzi resortu edukacji.

Szkoły organizujące nauczanie i wychowanie w Polsce zobowiązane są działać na podstawie:

• zasad zawartych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
• wskazań zawartych m.in. w Konwencji o prawach dziecka;
• uniwersalnych zasad etyki.

Ponadto szkoła powinna zapewnić każdemu uczniowi:

• warunki niezbędne do jego rozwoju,
• przygotowanie do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.

MEN zaznacza w odpowiedzi na interpelację, że „Podstawa programowa przedmiotu edukacja zdrowotna została przygotowana z poszanowaniem przepisów Konstytucji RP oraz z uwzględnieniem wieku i rozwoju psychofizycznego uczniów, którzy będą uczęszczać na te zajęcia”.

Podstawa programowa kształcenia ogólnego w zakresie edukacji zdrowotnej w klasach IV–VI uwzględnia w swoich treściach wartości rodzinne i naukę odpowiedzialnego rodzicielstwa.

W szkole podstawowej w klasach IV – VI są to m.in. następujące treści:

Dział VI. Zdrowie społeczne

Pytanie wiodące: Jak budować relacje interpersonalne oparte na otwartości, zaufaniu i podmiotowości w otoczeniu rodzinnym, szkolnym, rówieśniczym i lokalnym?

1)       wyjaśnia pojęcia: koleżeństwo, przyjaźń, zauroczenie, zakochanie, miłość, a także rozpoznaje niewłaściwe zachowania w tych relacjach;

2)       wymienia i omawia funkcje rodziny; opisuje przejawy jej prawidłowego funkcjonowania; omawia wartość rodziny w życiu osobistym człowieka;

3)       omawia czynniki wpływające na atmosferę w rodzinie, zna prawa i obowiązki dziecka oraz rodziców;

4)       omawia sposoby dbania o więzi rodzinne (relacje z matką, ojcem, rodzeństwem, dziadkami i dalszą rodziną);

5)       opisuje zmiany mogące występować w rodzinach, w tym separację, rozwód, wejście rodziców w nowe związki, adopcję, rodzicielstwo zastępcze, pojawienie się rodzeństwa, chorobę i śmierć, a także wymienia sposoby radzenia sobie w takich sytuacjach.

Dział VIII. Zdrowie seksualne

Pytanie wiodące: Jak kształtować pozytywną postawę wobec seksualności człowieka wraz z respektowaniem autonomii cielesnej swojej i innych osób?

1)       charakteryzuje pojęcia: zdrowie seksualne, seksualność i omawia ich rolę w życiu człowieka;

2)       omawia budowę i podstawowe funkcje narządów płciowych wewnętrznych i zewnętrznych;

3)       wyjaśnia proces zapłodnienia; wymienia najważniejsze fakty dotyczące przebiegu ciąży, porodu oraz opieki nad noworodkiem;

4)       omawia zagadnienie autonomii cielesnej oraz to, w jaki sposób asertywnie o nią dbać; wymienia rodzaje zachowań dorosłego lub rówieśnika, które są przekroczeniem granic intymnych; wyszukuje przepisy prawne dotyczące ochrony seksualności osób poniżej 15 roku życia, w tym art. 200 i art. 202 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. 2024 poz. 17, 1228, 1907 i 1965); omawia możliwości uzyskania pomocy w sytuacji zagrożenia;

5)       wymienia stereotypy płciowe oraz wyjaśnia ich wpływ na funkcjonowanie człowieka.

Po pierwszym roku nauczania edukacji zdrowotnej MEN przeprowadzi ewaluację efektów z uwzględnieniem statystyk dotyczących uczestnictwa uczniów w tych zajęciach.