Asystent międzykulturowy bez tajemnic. MEN odpowiada na pytania

Pytanie z interpelacji poselskiej

Odpowiedź MEN

Jakie działania podejmuje Ministerstwo Edukacji Narodowej, aby szkoły były świadome możliwości ubiegania się o zatrudnianie asystentek i asystentów międzykulturowych oraz pomocy nauczyciela (zgodnie z art. 165 ust. 8 ustawy Prawo oświatowe) oraz aktywnie korzystały z tej możliwości?

W celu upowszechnienia informacji o możliwości zatrudnienia w szkole asystentów międzykulturowych i pomocy nauczyciela:

1. skierowano list do kuratorów oświaty, dyrektorów, nauczycieli oraz przedstawicieli organów prowadzących szkoły, w którym przekazano informację na temat form wsparcia uczniów przybywających z zagranicy, w tym pomocy osoby władającej językiem kraju pochodzenia zatrudnionej w charakterze pomocy nauczyciela oraz, od 1 września 2024 r., pomocy asystenta międzykulturowego;

2. informowano o możliwości zatrudnienia w szkole pomocy nauczyciela oraz asystenta międzykulturowego podczas spotykań z kuratorami oświaty i przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego;

3. na stronie internetowej MEN, w zakładce Szkoła dla Was, opublikowane zostały w językach polskim i ukraińskim:
   a) ważne informacje dla rodziców dotyczące uczniów z Ukrainy w polskich szkołach w zakresie nowych rozwiązań prawnych wchodzących w życie z dniem 1 września 2024 r., w tym możliwości korzystania z pomocy asystenta międzykulturowego^[1],
   b) odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące ukraińskich dzieci uchodźców w polskich placówkach oświatowych, wśród których znalazły się wyjaśnienia odnośnie do roli pomocy nauczyciela i asystenta międzykulturowego;

4. przygotowano ulotki informacyjne w powyższym zakresie i rozesłano do organizacji pozarządowych, które prowadzą działania na rzecz dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy.

Czy dyrektorzy szkół otrzymali wytyczne dotyczące obowiązków i praw asystentek i asystentów międzykulturowych? Jakie informacje ewentualnie obejmowały te wytyczne i jak były upowszechniane?

Do dyrektorów szkół nie kierowano wytycznych dotyczących obowiązków i praw asystentek i asystentów międzykulturowych.

Zgodnie z przepisami art. 165 ust. 8 ustawy Prawo oświatowe osoby:

• niebędące obywatelami polskimi,

• podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki,

• które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki,

mają prawo do pomocy udzielanej przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia. Jest to osoba zatrudniana w charakterze pomocy nauczyciela przez dyrektora szkoły. Pomocy tej udziela się nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy.

Zgodnie z art. 165 ust. 8a ustawy Prawo oświatowe, w szkole może być zatrudniony asystent międzykulturowy.

Asystent międzykulturowy udziela ww. osobom pomocy w kontaktach ze środowiskiem szkolnym, a także współdziała z ich rodzicami oraz ze szkołą.

Jak Ministerstwo Edukacji Narodowej rozumie różnicę między funkcją pomocy nauczyciela a asystentek i asystentów międzykulturowych?

Pomoc nauczyciela – podejmuje czynności pomocnicze względem zadań wypełnianych przez nauczyciela. Stanowi pomoc dla uczniów, którzy nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki.

Asystent międzykulturowy – diagnozuje etapy szoku kulturowego i bariery adaptacji i integracji oraz podejmuje działania zapobiegawcze i naprawcze. Współpracuje z rodziną i kadrą szkoły w zakresie profilaktyki i przeciwdziałania przemocy, wykluczenia i dyskryminacji. Od kandydata wymaga się znajomości języka i kultury kraju pochodzenia ucznia, a w przypadku osoby niebędącej obywatelem polskim znajomości języka polskiego w stopniu komunikatywnym.