Zmiany w Karcie Nauczyciela – uwagi RPD do systemu dyscyplinarnego

W piśmie Rzecznika Praw Dziecka do MEN z 14 kwietnia czytamy, że: „W szczególnym zainteresowaniu Rzeczniczki Praw Dziecka pozostają sprawy z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli, a to ze względu na rolę, jaką ustawodawca przypisał Rzecznikowi w zakresie zaskarżania postanowień o umorzeniu postępowania wyjaśniającego oraz o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego. Ponadto wiele spraw dyscyplinarnych nauczycieli dotyczy czynów naruszających prawa i dobro dziecka, zatem Rzecznik, wykonując swoje ustawowe obowiązki, monitoruje postępowania wyjaśniające i dyscyplinarne, stojąc na straży przestrzegania w ich toku praw dziecka”.

W opinii RPD znajdziemy m.in.: następujące spostrzeżenia:

• System dyscyplinarny musi zapewniać skuteczność w pociąganiu do odpowiedzialności nauczycieli, którzy naruszają prawa dzieci i uczniów (również ze względu na zasady prewencji generalnej i indywidualnej). Powszechne obecnie wykonywanie przez kuratorów oświaty zadań dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli utrudnia realizację ich ustawowych zadań.

• Jeśli kurator oświaty w danej sprawie nie podejmie od razu działań jako organ postępowania dyscyplinarnego, może wówczas dojść do przedawnienia odpowiedzialności dyscyplinarnej. Dlatego RPD pozytywnie opiniuje: „wyłączenie możliwości delegowania przez wojewodów na kuratorów oświaty zadań związanych z powoływaniem komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli, powoływaniem i nadzorowaniem rzeczników dyscyplinarnych oraz innych zadań wojewodów określonych w rozdziale 10 ustawy – Karta Nauczyciela, dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli”.

• RPD proponuje, by art. 83 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela brzmiał: „Organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna, powołuje rzecznika dyscyplinarnego i co najmniej dwóch jego zastępców, spośród pracowników urzędu obsługującego ten organ wyróżniających się wiedzą prawniczą, w tym z zakresu prawa oświatowego i praw dziecka, znajomością systemu oświaty i zasad etyki zawodu nauczyciela”.

• Należy poddać pod rozwagę dodanie do Karty Nauczyciela obowiązku zawiadamiania przez organy sprawujące nadzór pedagogiczny rzeczników dyscyplinarnych o podejrzeniu popełnienia przez nauczyciela czynu naruszającego prawa i dobro dziecka (jeśli taką informację organ uzyska w toku sprawowania nadzoru pedagogicznego).