Zmiana ustawy o systemie oświaty – trwają konsultacje publiczne

Zakres zmian

Wykaz planowanych zmian

Egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny

• Odstąpienie od warunku uzyskania 30% punktów możliwych do uzyskania z jednego wybranego przedmiotu dodatkowego na egzaminie maturalnym – ma być przedłużone na dwa kolejne lata szkolne tj. 2024/2025 i 2025/2026.

• Planowane jest wprowadzenie funkcji egzaminatora-weryfikatora (egzaminatora drugiego sprawdzania) i operatora pracowni informatycznej. Mają oni brać udział w przeprowadzaniu egzaminów zewnętrznych, w celu zapewnienia wysokiej jakości sprawdzania i oceniania prac egzaminacyjnych.

• Przepisy dotyczące przystępowania przez absolwentów oddziałów dwujęzycznych do egzaminu maturalnego z przedmiotu dodatkowego (z tego języka obcego nowożytnego na poziomie dwujęzycznym, którego uczyli się w szkole lub oddziale dwujęzycznym) zostaną dookreślone.

• Możliwe będzie wniesienie na salę egzaminacyjną urządzenia telekomunikacyjnego wyposażonego w aplikację monitorującą stan zdrowia zdającego.

• Systemy informatyczne wspomagające przeprowadzanie egzaminów zewnętrznych zostaną opisane.

• Ustalony zostanie maksymalny limit wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na zadania związane z przeprowadzaniem egzaminu ósmoklasisty, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, egzaminu zawodowego oraz egzaminów eksternistycznych, na lata 2025–2034.

Egzamin zawodowy

• Planowane jest wprowadzenie funkcji egzaminatora-weryfikatora (egzaminatora drugiego sprawdzania) i operatora pracowni informatycznej. Będą oni brali udział w przeprowadzaniu zarówno egzaminu zawodowego jak również egzaminu potwierdzającego kwalifikacje  w zawodzie, w celu zapewnienia wysokiej jakości  sprawdzania i oceniania prac egzaminacyjnych.

• Egzaminy zawodowe będą mogły być przeprowadzane z wykorzystaniem elektronicznego systemu przeprowadzania egzaminów także w części praktycznej egzaminu zawodowego.

• Prace egzaminacyjnych w części praktycznej egzaminu zawodowego będą mogły być sprawdzane z wykorzystaniem narzędzi elektronicznych.

• Termin, w którym zdający lub jego rodzice mogą dokonać wglądu do zadań i udzielonych odpowiedzi zostanie skrócony z 6 do 3 miesięcy.

Programy nauczania, podręczniki i eksperymenty pedagogiczne

• Od 1 września 2025 r. obowiązywać będą nowe warunki dopuszczania do użytku w szkole programów nauczania. Zmiana dotyczy sytuacji, gdy program wychowania przedszkolnego i programy nauczania do danych zajęć edukacyjnych obejmą treści nauczania wykraczające poza zakres ustalony w odpowiedniej podstawie programowej. Wówczas wymagane będzie wyraźne zaznaczenie tych treści w programie nauczania dopuszczonym do użytku szkolnego przez dyrektorów szkół. 

• Proponowane zmiany dotyczące podręczników to:

1. wyłączenie z procesu dopuszczenia podręczników typu repetycyjnego (repetytoriów);

2. wymóg graficznego oznaczenia w podręcznikach treści wykraczających poza zakres ustalony w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla danych zajęć na danym etapie edukacyjnym;

3. obowiązek zapewnienia cyfrowych odzwierciedleń podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego w postaci papierowej;

4. możliwość uwzględnienia w kolejnych niezmienionych wydaniach podręczników dopuszczonych do użytku szkolnego do dnia 31 grudnia 2025 r. zmian w pisowni, wynikających z Komunikatu Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk z dnia 10 maja 2024 r.,  które będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.

• Organem wyrażającym zgodę na prowadzenie w szkole eksperymentu pedagogicznego będzie kurator oświaty, który pełni bezpośredni nadzór pedagogiczny nad szkołami. Zmiana nie dotyczy szkół artystycznych oraz wydawania decyzji dotyczących kształcenia zawodowego.

Zadania, które mogą być zlecane przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania Instytutowi Badań Edukacyjnych w Warszawie

• Udział przedszkoli, innych form wychowania przedszkolnego, szkół i placówek w realizowanych na podstawie art. 94ba ust. 1 krajowych i międzynarodowych badaniach edukacyjnych będzie obowiązkowy.

Udział dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym, uczniów, wychowanków i nauczycieli w tych badaniach będzie dobrowolny.

Udział dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym oraz niepełnoletnich uczniów i wychowanków w badaniach będzie możliwy wyłącznie za zgodą ich rodziców lub opiekunów prawnych.

Zmiany w ustawie z 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (Dz.U. z 2024 r. poz. 152)

• Dodana zostanie podstawa prawna do gromadzenia w bazie danych systemu informacji oświatowej, zwaną dalej „bazą danych SIO”, danych szkół o adresach innych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz o adresach miejsc innych niż szkoła, w których jest przeprowadzany egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny.

• Rozszerzony zostanie zakres danych dziedzinowych ucznia gromadzonych w bazie danych SIO. Rozszerzenie dotyczy daty rozpoczęcia i daty zakończenia realizacji zajęć rewalidacyjno-wychowawczych oraz związanych z wczesnym wspomaganiem rozwoju i kształceniem specjalnym.

• Zakres danych o uczniach i nauczycielach, które są pozyskiwane z rejestru PESEL do bazy danych SIO zostanie rozszerzony o informację o dacie zgonu albo dacie znalezienia zwłok ucznia albo nauczyciela.

• Do ochrony danych identyfikacyjnych oraz danych dziedzinowych gromadzonych w bazie danych SIO, do obsługi organizacyjno-technicznej funkcjonowania tej bazy, powinna być wyznaczona tylko jedna jednostka organizacyjnie podległa ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania. Proponuje się przywrócenie poprzedniego brzmienia art. 96 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej.

Uzyskiwanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe lub dyplomu zawodowego w zawodach nauczanych na poziomie technika przez osoby, które posiadają różne dokumenty potwierdzające kwalifikacje (w art. 11b ustawy o systemie oświaty)

• Przeniesienie na poziom ustawy części merytorycznych rozwiązań, które dotychczas były ujęte w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 30 sierpnia 2019 r. Wśród tych rozwiązań znajdują się:

1. dodanie regulacji dotyczących poziomu wykształcenia wymaganego od osoby mogącej uzyskać dyplom zawodowy albo dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zawodzie nauczanym na poziomie technika oraz

2. dodanie możliwości uwzględnienia, jako warunku uzyskania odpowiedniego dyplomu, określonych potwierdzonych kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie;

• W rozporządzeniu wydanym na podstawie proponowanego art. 11b ust. 7 określony ma zostać wykaz dokumentów, które będą dawały możliwość uzyskania odpowiedniego dyplomu, dla zawodów określonych w obecnej klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego oraz poprzednich klasyfikacjach zawodów szkolnictwa zawodowego.

Uzupełnienie zakresu danych, które powinny być uwzględnione w obwieszczeniu ministra edukacji o ogólnopolskiej sieci branżowych centrów umiejętności (w art. 8a ustawy – Prawo oświatowe)

Delegacja do wydania obwieszczenia o ogólnopolskiej sieci branżowych centrów umiejętności na lata 2023-2028 ma zostać uzupełniona. Planuje się uwzględnienie następujących informacji:

1. dziedzina zawodowa określona w przepisach wydanych na podstawie art. 46c ust. 1 ustawy – Prawo oświatowe;

2. nazwa i adres siedziby BCU;

3. nazwa organu prowadzącego BCU;

4. nazwa organizacji branżowej właściwej dla dziedziny zawodowej, z którą zostało zawarte porozumienie, o którym mowa w art. 8 ust. 3a, jeżeli organizacja ta nie jest organem prowadzącym dane BCU.

Uproszczenie procedury wprowadzania zmian do podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętności zawodowych (w art. 46 ustawy – Prawo oświatowe):

Zmiany w podstawach programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz dodatkowych umiejętnościach zawodowych mają być wprowadzane po uzyskaniu pozytywnej opinii ministra właściwego dla danego zawodu (a nie jak dotychczas na formalny wniosek ministra właściwego dla danego zawodu).

Dofinansowanie pracodawcom kosztów kształcenia młodocianych pracowników (w art. 122 ustawy – Prawo oświatowe)

• Określone mają zostać zwaloryzowane kwoty dofinansowania pracodawcom kosztów kształcenia młodocianych pracowników. Jest to odpowiedź na trudności interpretacyjne w samorządach gmin w zakresie prawidłowego sposobu naliczania waloryzacji kwot dofinansowania kosztów kształcenia.

• Kwota dofinansowania kosztów kształcenia młodocianych pracowników ma zostać objęta tzw. waloryzacją kumulatywną.

• Od 1 stycznia 2025 r. ma zostać zmieniony model dofinansowania pracodawcom kosztów kształcenia uczniów będących młodocianymi pracownikami. Połowa kwoty dofinansowania ma być uzależniona od ukończenia nauki zawodu i przystąpienia ucznia do egzaminu a pozostała połowa od zdania egzaminu przez młodocianego.

Stworzenie systemu informatycznego wspierającego udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej (art. 44e ustawy – Prawo oświatowe)

System ma zintegrować istniejące już narzędzia diagnostyczne oraz oferować nowe funkcjonalności i rozwiązania, w tym:

1. narzędzia do badań przesiewowych oraz wspierające pracę PPP,

2. kontakt obywateli z tymi placówkami oraz

3. realizację zadań przez nauczycieli specjalistów pracujących w przedszkolach i szkołach.

System ma umożliwi

pozyskanie przez MEN bardziej dokładnych danych o funkcjonowaniu systemu oświaty.