Wspólne finansowanie szkół przez kilka samorządów? Trwają prace

W świetle aktualnych przepisów, gdy subwencja oświatowa już „nie idzie za uczniem”, samorządy nie są zainteresowane przyjmowaniem dzieci spoza gminy do prowadzonych przez siebie szkół – czytamy w interpelacji. Jest to ważne szczególnie w sytuacjach, gdy liczba uczniów w szkole nie jest duża, a wykreślenie uczniów spoza gminy ułatwiłoby likwidację placówki.

Zdaniem autora interpelacji konieczne jest wprowadzenie rozwiązań prawnych umożliwiających wspólne finansowanie szkoły przez kilka samorządów. Jest to szczególnie ważne gdy szkoła położona jest na granicy kilku gmin. W związku z tym do MEN skierowano następujące pytania:

1. Czy ministerstwo rozważa wprowadzenie rozwiązań ułatwiających gminom porozumienie się w sprawie wspólnego finansowania działalności szkoły, gdy uczęszczają do niej dzieci z kilku gmin?

2. Czy są rozważane inne formy zachęcające gminy do wspólnego prowadzenia małych szkół?

MEN w odpowiedzi przypomina co zmieniło się wraz z nową ustawą z 1 października 2024 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. poz. 1572).

Od 2026 r. subwencja ogólna dla JST będzie zależeć od przyrostu potrzeb finansowych, w tym oświatowych (tzw. metoda przyrostowa). Przyrost potrzeb będzie porównywany z przyrostem zwiększonej części dochodów PIT i CIT. Jeśli przyrost potrzeb finansowych będzie wyższy niż przyrost zwiększonych dochodów, wówczas taki samorząd otrzyma subwencję. Nawet jeżeli potrzeby finansowe samorządu są nominalnie niższe niż kwota zwiększenia dochodów. Jeżeli przyrost będzie niższy kwota subwencji ogólnej będzie odpowiednio pomniejszana.

Obowiązujące ustawy ustrojowe dają jednostkom samorządu terytorialnego możliwość zawarcia porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych, w tym także w zakresie edukacji publicznej, z innymi jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego.

W ramach uzgodnień ze stroną samorządową przyjęto postulaty w zakresie wprowadzenia mechanizmu monitorowania skutków wdrożenia ustawy po pierwszym roku jej obowiązywania, co otwiera możliwość prowadzenia dialogu ze wszystkimi organizacjami samorządowymi w ramach obowiązującej formuły Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego czytamy w odpowiedzi MEN.

W Ministerstwie Edukacji Narodowej trwają intensywne prace nad założeniami zmian ustawowych, mających wpływ na kształt sieci publicznych szkół. Resort chce wprowadzić nowe porządkujące regulacje z uwzględnieniem potrzeby:

• dostosowania sieci szkół do postępującego niżu demograficznego,

• usytuowania placówki blisko domu rodzinnego,

• stworzenia bezpiecznego miejsca edukacji dzieci, dającego możliwość realizacji innych potrzeb po zakończeniu obowiązkowych zajęć edukacyjnych.