Wsparcie psychologiczno-pedagogiczne dzieci i młodzieży ­– MEiN odpowiada na pytania

W interpelacji zwrócono uwagę na to, że zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w ostatnich latach zostało mocno zaniedbane. Zdaniem pytających, młodym ludziom brakuje realnego i wymiernego wsparcia także w szkołach i na uczelniach. Statystyki pokazują wzrost zachorowań na depresję, przypadków okaleczeń i prób samobójczych wśród nieletnich.

Obecnie w każdej szkole powinien być dostępny pedagog oraz psycholog, jednak warunki zatrudnienia zniechęcają do podejmowania pracy w placówkach oświatowych. Według założeń Ministerstwa Edukacji i Nauki od 1 września 2023 r. liczba specjalistów w szkołach ogólnodostępnych miała wzrosnąć z obecnych 22 tys. do 38 tys., a od 1 września 2024 r. ma wzrosnąć do 51 tys.

Przy założeniu, że pensum specjalistów liczy 22 godziny tygodniowo, oznacza to co najmniej 8,25 godzin dla psychologa, 8,25 godzin dla pedagoga specjalnego oraz 16,5 godzin dla pozostałych specjalistów. Takie rozwiązanie oznacza ułamkowy etat dla specjalisty przy wynagrodzeniu niższym niż na wolnym rynku.

Dyrektorzy placówek oświatowych wskazują jednak, że ułamkowy etat dla specjalistów będzie zniechęcał ich do podejmowania pracy w szkołach. Taka sytuacja będzie wymagała bowiem znalezienia zatrudnienia w kilku placówkach w celu wypełnienia całego etatu w skali miesiąca. Zniechęcająco na absolwentów studiów na kierunkach psychologicznych i pedagogicznych działa również wysokość wynagrodzenia początkującego.

Pytanie 1. Czy obecnie w każdej placówce oświatowej zatrudniony jest pedagog oraz psycholog?

Od września 2022 wdrażane są nowe standardy zatrudnienia specjalistów w szkołach i przedszkolach. Docelowym modelem jest zapewnienie każdemu uczniowi wsparcia psychologiczno-pedagogicznego na odpowiednim poziomie.

Obecnie w 85% szkół i placówek prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego jest zatrudniony psycholog lub pedagog. 29% szkół i placówek niesamorządowych zatrudnia takich specjalistów.

Pytanie 2. Ilu specjalistów jest zatrudnionych na cząstkowe etaty?

Wśród wszystkich specjalistów zatrudnionych w szkołach i placówkach oświatowych tylko 20% z nich nie ma łącznie całego etatu. Należy przy tym zaznaczyć, że wśród nauczycieli zatrudnionych na cząstkowy etat, większość z nich (58%) ma pół lub więcej etatu.

Pytanie 3. Czy do Ministerstwa docierają informacje mówiące o braku kadry specjalistycznej w szkołach?

Dynamika ruchu kadrowego nauczycieli monitorowana jest na podstawie ogłoszeń o wolnych miejscach pracy dla nauczycieli, które zgodnie z przepisami dyrektorzy szkół obowiązkowo zamieszczają na stronach internetowych kuratoriów oświaty.

Na dzień 7 grudnia 2022 r. wykazano 2373 ofert skierowanych do nauczycieli specjalistów pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Pod uwagę wzięto wszystkie oferty pracy wykazane na stronach kuratoriów oświaty, kierowane do nauczycieli: psychologów, pedagogów, logopedów i doradców zawodowych.

Należy zaznaczyć, że ogłoszenia o wolnych miejscach pracy zamieszczane są niezależnie od wymiaru proponowanego zatrudnienia, czyli w ogólnej liczbie ofert odnotowane są ogłoszenia dotyczące także ułamków etatów. Wśród opublikowanych 7 grudnia br. ofert pracy dla nauczycieli, 925 ofert dotyczyło 18-godzinnego lub większego obowiązkowego tygodniowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.

Wśród wykazanych ogłoszeń o wolnych miejscach pracy dla nauczycieli znajdują się również ogłoszenia zamieszczane przez dyrektorów szkół niesamorządowych. Wolne miejsca pracy odnotowywane są przede wszystkim w dużych miastach, zjawisko to w marginalnej skali dotyczy małych miejscowości.

Pytanie 4. Ilu studentów rozpoczęło w roku akademickim 2022/2023 kształcenie na kierunkach pedagogicznych oraz psychologicznych?

W roku akademickim 2022/2023 studia pierwszego stopnia, drugiego stopnia i jednolite studia magisterskie na kierunkach w zakresie pedagogiki rozpoczęły 15 393 osoby, natomiast studia pierwszego stopnia, drugiego stopnia i jednolite studia magisterskie na kierunku psychologia – 17 733 osoby (na podstawie danych ze Zintegrowanego Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on).

Źródło: Odpowiedź z 19 grudnia 2022 r. na interpelację nr 37441 w sprawie wsparcia psychologicznego dzieci i młodzieży w placówkach oświatowych (odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Dariusz Piontkowski)