Rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli w Dzienniku Ustaw – zmiany od 28 sierpnia 2025 r.

Rozporządzenie ME z 8 sierpnia 2025 r. wprowadza nową definicję „przepisów obowiązujących przed dniem 3 sierpnia 2019 r.”. Zgodnie z nowym stanem prawnym przez przepisy obowiązujące przed 3 sierpnia 2019 r. należy rozumieć przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz. U. z 2020 r. poz. 1289 oraz z 2022 r. poz. 1769) określające wymagany od nauczycieli poszczególnych typów szkół i rodzajów placówek poziom wykształcenia i jego zakres, odpowiednio do których były prowadzone studia przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela”.

Resort edukacji wprowadził do rozporządzenia definicję legalną osoby, która ukończyła studia pierwszego i drugiego stpnia zgodnie z nowym standardem kształcenia – należy przez to rozumieć osobę, ukończyła studia pierwszego stopnia prowadzone zgodnie z przepisami obowiązującymi przed 3 sierpnia 2019 r., a studia drugiego stopnia już według nowych zasad. Celem tej zmiany jest umożliwienie wszystkim nauczycielom, legalne zdobywanie kwalifikacji do wykonywania zawodu nauczyciela.

Dotyczy: § 3a i § 39a (nowo dodane). Od roku szkolnego 2025/2026 do szkół podstawowych i ponadpodstawowych wprowadzony zostanie nowy przedmiot – edukacja zdrowotna. W związku z tym wprowadzono przepisy określające wymagane kwalifikacje. Zajęcia będą mogły prowadzić osoby, które:

• mają kwalifikacje do nauczania biologii, przyrody, wychowania fizycznego lub są psychologami szkolnymi (§ 3a ust. 1 pkt 1),
• ukończyły studia przygotowujące do wykonywania zawodu: lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty lub ratownika medycznego i posiadają przygotowanie pelagiczne (§ 3a ust. 1 pkt 1),
• ukończyły studia pierwszego i drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie w zakresie: zdrowia publicznego, dietetyki lub żywienia człowieka i posiadają przygotowanie pedagogiczne.
• mają kwalifikacje nauczyciela zgodnie z ogólnymi warunkami z § 3 ust. 1 i 2 (§ 3a ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 1 i 2),
• wcześniej mieli uprawnienia do nauczania przedmiotu „wychowanie do życia w rodzinie” (§ 2 rozporządzenia zmieniającego).

Zajęcia mogą być prowadzone zespołowo przez kilku nauczycieli.

Dotyczy: § 3b (nowo dodany). Do nauczania muzyki i plastyki w klasach IV–VIII oraz szkołach ponadpodstawowych mają zostać dopuszczone również osoby, które (łącznie):

• ukończyły dowolne studia wyższe,
• posiadają dyplom ukończenia szkoły muzycznej II stopnia, liceum plastycznego lub szkoły sztuk pięknych,
• mają przygotowanie pedagogiczne i ukończyły kurs kwalifikacyjny z zakresu muzyki/plastyki prowadzony przez publiczną placówkę doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych.

Dotyczy: § 5 (nowe brzmienie). Nowelizacja zmienia strukturę § 5 rozporządzenia, określającego kwalifikacje nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych. Teraz rozporządzenie określa ścieżki kwalifikacyjne w zależności od typu studiów (ukończone przed lub po 3 sierpnia 2019 r.) oraz od zgodności kierunku z treściami programowymi przedmiotu zawodowego. Uwzględniono również możliwość uzyskania kwalifikacji poprzez ukończenie odpowiednich studiów podyplomowych. Innymi słowy, kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela teoretycznych przedmiotów zawodowych w technikach, branżowych szkołach I stopnia, branżowych szkołach II stopnia i szkołach policealnych ma posiadać osoba, która:

• ukończyła studia zgodne z nauczanym przedmiotem lub treściami zawodowymi i posiada przygotowanie pedagogiczne,
• ma inne wykształcenie wyższe oraz odpowiednie studia podyplomowe (zgodne z nowym standardem),
• ukończyła studia przed 3 sierpnia 2019 r. – z odpowiednim kierunkiem/specjalnością oraz przygotowaniem pedagogicznym.

Dotyczy: § 12 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 pkt 2 (nowe brzmienie). Minister Edukacji rozszerza możliwość uznania kwalifikacji nauczycieli języków obcych uzyskanych w ramach:

• kierunków filologicznych (w specjalności danego języka obcego),
• lingwistyki stosowanej,
• kierunku „nauczanie języków obcych”,
  pod warunkiem posiadania przygotowania pedagogicznego.

Uznanie dotyczy także studiów prowadzonych przed 3 sierpnia 2019 r., co chroni prawa nabyte nauczycieli.

Dotyczy: § 15 ust. 3 (nowe brzmienie). Nowelizacja pozwoli nauczać języka regionalnego osobom, które:

• ukończyły studia pierwszego stopnia w zakresie danego języka,
• mają przygotowanie pedagogiczne.

Dotyczy: 18 ust. 1 pkt 4 (dodano nowy). Dodano możliwość zatrudnienia w przedszkolu specjalnym nauczyciela, który ukończył studia prowadzone zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem 3 sierpnia 2019 r. w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów i posiada przygotowanie pedagogiczne.

Nauczyciele w szkołach wchodzących w skład młodzieżowych ośrodków wychowawczych i młodzieżowych ośrodków socjoterapii – wystarczy licencjat

Dotyczy: § 22 ust. 2 pkt 5 i 6 (nowe brzmienie). Po nowelizacji kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela wychowawcy w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii posiada osoba, która ukończyła

• studia prowadzone zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem 3 sierpnia 2019 r. w zakresie resocjalizacji lub socjoterapii i posiada przygotowanie pedagogiczne, lub
• studia zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem 3 sierpnia 2019 r. na dowolnym kierunku (dowolnej specjalności) i posiada przygotowanie pedagogiczne oraz ukończyła:

a) studia prowadzone zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem 3 sierpnia 2019 r. w zakresie resocjalizacji lub socjoterapii lub
b) studia podyplomowe w zakresie resocjalizacji lub socjoterapii, lub
c) kurs kwalifikacyjny w zakresie resocjalizacji lub socjoterapii.

Skreślono wymóg,  by były to studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, co oznacza, że do pracy na stanowisku nauczyciela wychowawcy w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i młodzieżowych ośrodkach socjoterapii może być zatrudniona osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia prowadzone zgodnie ze „starym standardem”.

Dotyczy: § 24 (nowe brzmienie). Zmiana ma polegać na uproszczeniu wymogów kwalifikacyjnych:

• nauczycielem może zostać osoba po studiach wyższych prowadzonych zgodnie z nowym standardem kształcenia lub zgodnie z przepisami obowiązującymi przed 3 sierpnia 2019 r. i z przygotowaniem pedagogicznym,
• dotyczy m.in.: pałaców młodzieży, Młodzieżowych Domów Kultury, ogrodów jordanowskich, ognisk pracy pozaszkolnej, schronisk młodzieżowych.

Nowe brzmienie § 24 uwzględnia różnorodność zajęć, których nie da się przypisać do klasycznych kierunków studiów (np. modelarstwo, koronkarstwo).

Dotyczy: § 28 ust. 1 (nowe brzmienie). Dodano możliwość uzyskania kwalifikacji również przez osoby, które:

• ukończyły studia na dowolnym kierunku (przed lub po 2019 r.),
• mają przygotowanie pedagogiczne,
• ukończyły studia podyplomowe, zakład kształcenia nauczycieli lub kurs kwalifikacyjny z zakresu pedagogiki specjalnej.

To oznacza, że resort edukacji chce, aby nauczyciele mogący obecnie zajmować stanowisko pedagoga specjalnego do 31 sierpnia 2026 r. mieli kwalifikacje bezterminowe. Oznacza to zniesienie przepisów przejściowych (w projekcie przewidziano również uchylenie § 40 rozporządzenia).

Dotyczy § 29 (nowe brzmienie). Zmiana polega na usunięciu zapisu „w zakresie odpowiadającym prowadzonym zajęciom” (dla nowego standardu kształcenia) oraz „w specjalności odpowiadającej prowadzonym zajęciom” (dla przepisów sprzed 3 sierpnia 2019 r.). Dotychczas kwalifikacje były powiązane z koniecznością posiadania specjalności lub zakresu studiów ściśle dopasowanego do rodzaju prowadzonych zajęć. Po zmianie wystarczy samo ukończenie studiów na kierunku psychologia oraz posiadanie przygotowania pedagogicznego — bez wymogu dopasowania specjalności czy zakresu kształcenia. W praktyce oznacza to szerszy dostęp do stanowiska nauczyciela psychologa,.

Zmiana: § 32 ust. 1 (nowe brzmienie). W nowelizacji rozporządzenia uzupełniono katalog form kształcenia – doprecyzowano, że oprócz studiów pierwszego i drugiego stopnia, kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela terapeuty pedagogicznego mogą także dawać jednolite studia magisterskie, prowadzone zgodnie z przepisami obowiązującymi przed 3 sierpnia 2019 r.

Zmiana ta formalnie potwierdza równoważność jednolitych studiów magisterskich z innymi ścieżkami kształcenia, jeśli spełniają one kryteria zgodności kierunku oraz przygotowania pedagogicznego.

Zmiana: § 33 ust. 1 (nowe brzmienie). Zmiana polega na usunięciu odesłania do § 22 ust. 4. Skreślenia dokonano ze względu na fakt, iż przepis błędnie wskazywał, że osoby, które spełniają wymagania kwalifikacyjne do zajmowania stanowiska nauczyciela wychowawcy w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych przeznaczonych dla nieletnich z niepełnosprawnością intelektualną mają kwalifikacje do prowadzenia zajęć rewalidacyjnych dla dzieci i młodzieży z różnymi niepełnosprawnościami.

Zmiana: § 34 ust. 2 (nowe brzmienie). Zmiana polega na uwzględnieniu nauczyciela psychologa wśród osób posiadających wymagane kwalifikacje do prowadzenia zajęć wczesnego wspomagania rozwoju dziecka.  Zgodnie bowiem z § 3 ust. 2 rozporządzenia MEN z 24 sierpnia 2017 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci,  w skład zespołu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka wchodzi – obok pedagoga posiadającego kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności dziecka i logopedy – także psycholog.

Zmiana: § 35 ust. 7 (nowe brzmienie). Projekt nowelizacji § 35 ust. 7 rozporządzenia doprecyzowuje, że kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela współorganizującego kształcenie posiadają także nauczyciele:

• przedmiotów zawodowych (§ 5),
• bibliotekarze (§ 7),
• języków obcych (§ 12 i § 13),

jeśli ukończyli studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny z zakresu pedagogiki specjalnej i spełniają wymogi kwalifikacyjne określone w § 3 ust. 1, § 4, § 5, § 7, § 12 lub § 13.

Nowe brzmienie przepisu odpowiada wymogom rozporządzenia z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.

Nowelizacja rozszerza katalog osób uprawnionych do nauczania języka polskiego w klasach IV–VIII szkół podstawowych za granicą – oprócz nauczycieli posiadających kwalifikacje do nauczania innego przedmiotu (§ 3), obejmuje też osoby mające kwalifikacje do prowadzenia zajęć określone w § 3, pod warunkiem ukończenia wymaganego kursu kwalifikacyjnego oraz studiów podyplomowych zleconych przez ministra (z określonym wymiarem godzin i praktyk).Dodatkowo doprecyzowano, że w liceach za granicą kwalifikacje mają wyłącznie osoby spełniające wymagania dla nauczycieli języka polskiego w szkołach ponadpodstawowych w kraju.

Dodanie do rozporządzenia § 37a ma na celu uregulowanie sytuacji osób, które w latach akademickich 2019/2020–2022/2023 rozpoczęły studia drugiego stopnia w okresie „luki” między wejściem w życie nowego standardu kształcenia nauczycieli (3 sierpnia 2019 r.) a dostosowaniem przepisów o kwalifikacjach (3 października 2023 r.).

Na czym polega zmiana?

• W tym okresie obowiązywało jeszcze stare rozporządzenie MEN z 1 sierpnia 2017 r., które pozwalało zdobyć kwalifikacje nauczyciela po ukończeniu studiów drugiego stopnia niezależnie od kierunku studiów pierwszego stopnia, pod warunkiem posiadania przygotowania pedagogicznego.
• Nowy § 37a potwierdza, że absolwenci tych roczników nadal zachowują kwalifikacje do zajmowania stanowisk nauczycieli w klasach IV–VIII szkół podstawowych, szkołach ponadpodstawowych i wybranych placówkach (m.in. poradniach, bibliotekach pedagogicznych, placówkach doskonalenia).

Ograniczenia

• Przepis nie obejmuje nauczycieli wychowania przedszkolnego, edukacji wczesnoszkolnej oraz tych, od których wymagane są kwalifikacje z pedagogiki specjalnej (np. nauczycieli w szkołach specjalnych, oddziałach specjalnych, MOW-ach, zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich).
• Dla tych specjalności zasady kształcenia w tym okresie były uregulowane odrębnymi przepisami (§ 39 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 rozporządzenia w sprawie studiów).

W praktyce § 37a zabezpiecza prawa nabyte osób, które ukończyły studia w okresie przejściowym, tak aby mogły one legalnie pracować w zawodzie nauczyciela na dotychczasowych zasadach.

Projekt rozporządzenia rozszerza listę egzaminów potwierdzających kwalifikacje do nauczania języków obcych o:

• Test Aptis z rozszerzeniem ESOL w wersji pełnej (obejmującej wszystkie umiejętności językowe), certyfikowany przez British Council.
• Uzupełnioną nazwę egzaminów o wskazanie podmiotu Trinity College London jako instytucji wydającej certyfikaty potwierdzające znajomość języka angielskiego na poziomie podstawowym, zaawansowanym lub biegłym.

Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Nowe przepisy będą obowiązywały od 28 sierpnia 2025 r.