Projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli – jakie zmiany w 2025 r.?

Projekt rozporządzenia zmieniającego zakłada zmianę definicji „przepisów obowiązujących przed dniem 3 sierpnia 2019 r.” tak, by objęła również nauczycieli, którzy zdobyli przygotowanie do zawodu przed 2003 r., a nie tylko tych kształconych według standardów z lat 2003, 2004 i 2012. Celem jest jednoznaczne potwierdzenie ich kwalifikacji. Celem prawodawcy jest bowiem to, by wszyscy nauczyciele – bez względu na to, kiedy się kształcili – mogli wykonywać zawód bez wątpliwości odnośnie do nabytych wcześniej uprawnień.

Resort edukacji chce wprowadzić do rozporządzenia definicję legalną osoby, która ukończyła studia zgodnie z nowym standardem kształcenia – obejmującą również tych, którzy ukończyli studia I stopnia przed 2019 r., a II stopnia już według nowych zasad. Celem jest umożliwienie takim osobom legalne zdobywanie kwalifikacji do wykonywania zawodu nauczyciela.

Dotyczy: § 3a i § 39a (nowo dodane). Od roku szkolnego 2025/2026 do szkół podstawowych i ponadpodstawowych wprowadzony zostanie nowy przedmiot – edukacja zdrowotna. W związku z tym wprowadzono przepisy określające wymagane kwalifikacje. Zajęcia będą mogły prowadzić osoby, które:

• mają kwalifikacje do nauczania biologii, przyrody, wychowania fizycznego lub są psychologami szkolnymi (§ 3a ust. 1 pkt 2),
• ukończyły studia medyczne (np. lekarz, pielęgniarka, farmaceuta, ratownik medyczny) lub zdrowie publiczne i mają przygotowanie pedagogiczne (§ 3a ust. 1 pkt 3),
• mają kwalifikacje nauczyciela zgodnie z ogólnymi warunkami z § 3 ust. 1 i 2 (§ 3a ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 1 i 2),
• wcześniej mieli uprawnienia do nauczania przedmiotu „wychowanie do życia w rodzinie” (§ 39a).

Zajęcia mogą być prowadzone zespołowo przez kilku nauczycieli.

Dotyczy: § 3b (nowo dodany). Do nauczania muzyki i plastyki w klasach IV–VIII oraz szkołach ponadpodstawowych mają zostać dopuszczone również osoby, które (łącznie):

• ukończyły dowolne studia wyższe,
• posiadają dyplom ukończenia szkoły muzycznej II stopnia, liceum plastycznego lub szkoły sztuk pięknych,
• mają przygotowanie pedagogiczne i ukończyły kurs kwalifikacyjny z zakresu muzyki/plastyki prowadzony przez publiczną placówkę doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych.

Dotyczy: § 4 ust. 2 (nowo dodany). ME chce wprowadzić nowe kwalifikacje do prowadzenia zajęć w przedszkolach z dziećmi do lat 5 dla osób, które ukończyły studia w zakresie:

• pedagogiki specjalnej (np. surdopedagogika, tyflopedagogika, autyzm, logopedia, terapia pedagogiczna),
• edukacji włączającej,
• pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej,
• wczesnego wspomagania rozwoju.

Warunkiem będzie posiadanie przygotowania pedagogicznego.

Dotyczy: § 5 (nowe brzmienie). Nowelizacja ma zmienić strukturę § 5 rozporządzenia, określającego kwalifikacje nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych. Projekt określa szczegółowe ścieżki kwalifikacyjne w zależności od typu studiów (ukończone przed lub po 3 sierpnia 2019 r.) oraz od zgodności kierunku z treściami programowymi przedmiotu zawodowego. Uwzględniono również możliwość uzyskania kwalifikacji poprzez ukończenie odpowiednich studiów podyplomowych. Innymi słowy, kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela teoretycznych przedmiotów zawodowych w technikach, branżowych szkołach I stopnia, branżowych szkołach II stopnia i szkołach policealnych ma posiadać osoba, która:

• ukończyła studia zgodne z nauczanym przedmiotem lub treściami zawodowymi i posiada przygotowanie pedagogiczne,
• ma inne wykształcenie wyższe oraz odpowiednie studia podyplomowe (zgodne z nowym standardem),
• ukończyła studia przed 3 sierpnia 2019 r. – z odpowiednim kierunkiem/specjalnością oraz przygotowaniem pedagogicznym.

Dotyczy: § 12 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 pkt 2 (nowe brzmienie). Minister Edukacji chce rozszerzać możliwość uznania kwalifikacji nauczycieli języków obcych uzyskanych w ramach:

• kierunków filologicznych (w specjalności danego języka obcego),
• lingwistyki stosowanej,
• kierunku „nauczanie języków obcych”,
  pod warunkiem posiadania przygotowania pedagogicznego.

Uznanie dotyczy także studiów prowadzonych przed 3 sierpnia 2019 r., co chroni prawa nabyte nauczycieli.

Dotyczy: § 15 ust. 3 (nowe brzmienie). Nowelizacja pozwoli nauczać języka regionalnego osobom, które:

• ukończyły studia pierwszego stopnia w zakresie danego języka,
• mają przygotowanie pedagogiczne.

Dotyczy: § 24 (nowe brzmienie). Zmiana ma polegać na uproszczeniu wymogów kwalifikacyjnych:

• nauczycielem może zostać osoba po studiach wyższych prowadzonych zgodnie z nowym standardem kształcenia lub zgodnie z przepisami obowiązującymi przed 3 sierpnia 2019 r. i z przygotowaniem pedagogicznym,
• dotyczy m.in.: pałaców młodzieży, Młodzieżowych Domów Kultury, ogrodów jordanowskich, ognisk pracy pozaszkolnej, schronisk młodzieżowych.

Nowe brzmienie § 24 uwzględnia różnorodność zajęć, których nie da się przypisać do klasycznych kierunków studiów (np. modelarstwo, koronkarstwo).

Dotyczy: § 28 ust. 1 (nowe brzmienie). Dodano możliwość uzyskania kwalifikacji również przez osoby, które:

• ukończyły studia na dowolnym kierunku (przed lub po 2019 r.),
• mają przygotowanie pedagogiczne,
• ukończyły studia podyplomowe, zakład kształcenia nauczycieli lub kurs kwalifikacyjny z zakresu pedagogiki specjalnej.

To oznacza, że resort edukacji chce, aby nauczyciele mogący obecnie zajmować stanowisko pedagoga specjalnego do 31 sierpnia 2026 r. mieli kwalifikacje bezterminowe. Oznacza to zniesienie przepisów przejściowych (w projekcie przewidziano również uchylenie § 40 rozporządzenia).

Zmiana: § 32 ust. 1 (nowe brzmienie). W projekcie nowelizacji rozporządzenia uzupełniono katalog form kształcenia –doprecyzowano, że oprócz studiów pierwszego i drugiego stopnia, kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela terapeuty pedagogicznego mogą także dawać jednolite studia magisterskie, prowadzone zgodnie z przepisami obowiązującymi przed 3 sierpnia 2019 r.

Zmiana ta formalnie potwierdza równoważność jednolitych studiów magisterskich z innymi ścieżkami kształcenia, jeśli spełniają one kryteria zgodności kierunku oraz przygotowania pedagogicznego.

Zmiana: § 34 ust. 2 (nowe brzmienie). W proponowanym brzmieniu § 34 ust. 2 wskazano wprost, że kwalifikacje do prowadzenia zajęć wczesnego wspomagania rozwoju dziecka posiadają nie tylko nauczyciele logopedzi, ale również nauczyciele psychologowie.

Zmiana ta uwzględnia rzeczywiste potrzeby zespołów wczesnego wspomagania i pozostaje w zgodzie z obowiązującymi przepisami wykonawczymi do ustawy – Prawo oświatowe. Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 sierpnia 2017 r. w sprawie organizowania wczesnego wspomagania rozwoju dzieci (Dz. U. poz. 1635), w skład zespołu wchodzą m.in. psycholog oraz logopeda.

Zmiana: § 35 ust. 7 (nowe brzmienie). Projekt nowelizacji § 35 ust. 7 rozporządzenia doprecyzowuje, że kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela współorganizującego kształcenie posiadają także nauczyciele:

• przedmiotów zawodowych (§ 5),
• bibliotekarze (§ 7),
• języków obcych (§ 12 i § 13),

jeśli ukończyli studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny z zakresu pedagogiki specjalnej i spełniają wymogi kwalifikacyjne określone w § 3 ust. 1, § 4, § 5, § 7, § 12 lub § 13.

Nowe brzmienie przepisu odpowiada wymogom rozporządzenia z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.

Projekt rozporządzenia został obecnie skierowany do zaopiniowania przez uprawnione organy i instytucje. Zgodnie z jego treścią, nowe przepisy mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.