Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę we współpracy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich oraz przy wsparciu Orange Polska przygotowali raport o patotreściach w sieci. To pierwsza w Polsce próba naukowego zdiagnozowania tego zjawiska, opisania jego specyfiki, skali, potencjalnego wpływu na młodych odbiorców oraz jego ram prawnych.
Co to są patotreści
PATOTREŚCI – treści prezentowane w sieci w postaci transmisji internetowej (stream), fragmentów transmisji (shoty), filmów, zdjęć i innych form przekazu, w których nadawca lub grupa nadawców prezentują zachowania sprzeczne z normami społecznymi, niosące demoralizujący przekaz, obejmujący zachowania takie jak: przemoc fizyczna, psychiczna, seksualna, libacje alkoholowe, poniżanie, zażywanie narkotyków i inne. O problemie patologicznych przekazów w sieci zrobiło się głośno za sprawą tzw. patostreamów, nadawanych w czasie rzeczywistym w serwisie YouTube. Zjawisko to, o ile dobrze jest znane młodszej widowni, o tyle wiele osób dorosłych nie zna go wcale lub zna pobieżnie, z przekazów medialnych.
Jak wynika z raportu,co trzeci nastolatek w wieku 13-15 lat oglądał patotreści, najczęściej z ciekawości. Zdecydowana większość młodych ludzi uważa, że tego typu treści są szkodliwe, zachęcają do powielania patologicznych zachowań, natomiast aż ponad 1/3 badanych sądzi, że pokazują prawdziwe życie.
Lista występujących w patotreściach zachowań, które wymagają interwencji:
- dochodzi do naruszenia nietykalności cielesnej uczestnika streamu lub innej formy przekazu,
- uczestnicy rzucają groźby karalne wobec siebie nawzajem, wobec osób trzecich, wobec widzów, np. „Znajdę cię”, „Zabiję cię”,
- w nagraniu uczestniczą osoby małoletnie,
- dochodzi do prezentowania małoletnim czynności lub przedmiotów o charakterze seksualnym,
- patonadawca nakłania małoletnich do czynności seksualnych przed kamerą,
- w materiale widoczne są osoby trzecie, z których zachowania wynika, że nie mają wiedzy o tym, że są filmowane, i nie wyrażają na to zgody,
- uczestnicy transmisji lub innej formy nagrania zachowują się w sposób zagrażający ich zdrowiu i życiu lub zdrowiu i życiu osób trzecich,
- widzowie nakłaniają do zachowań zagrażających zdrowiu i życiu patostreamera lub innych osób, płacą za nie.
Główne wnioski z raportu
- zdecydowana większość (84%) badanych nastolatków w wieku 13-15 lat słyszała o patotreściach, a więcej niż co trzeci (37%) je oglądał,
- ciekawość to najczęstszy powód oglądania tego typu materiałów (75%), kolejne to nuda (29%), chęć rozrywki (24%) oraz chęć „bycia na czasie” (10%),
- większość oglądających patotreści robi to regularnie – średnio 5 razy w miesiącu. Aż 43% respondentów ma kontakt z tego typu materiałami co najmniej raz w tygodniu. Młodsze nastolatki oglądają je z większą częstotliwością niż starsze,
- respondenci deklarują, że najczęściej oglądają shoty, czyli wybrane fragmenty patostreamów na YouTube (73%),
- każda z młodych osób, która widziała patotreści, potrafiła podać przynajmniej jednego ich twórcę – wskazuje to na stosunkowo dużą rozpoznawalność nadawców. Jednak tylko 18% zgadza się ze stwierdzeniem, że niektórzy twórcy tego typu nagrań im imponują,
- większość osób (88%), które oglądały patotreści, twierdzi, że było to dla nich niepokojące doświadczenie,
- patotreści postrzegane są przez młodzież przede wszystkim jako szkodliwe, zachęcające innych do naśladowania patologicznych zachowań (87%), a co za tym idzie, powinny być zakazane w internecie (82%).
Pełną treść raportu można znaleźć
tutaj>> Znajdziesz w nim odpowiedzi m.in. na takie pytania jak:
- Czy i jakie działania powinny być podjęte w celu zapobiegania rozpowszechnianiu patotreści w internecie?
- Jakie są najważniejsze zagrożenia związane z patotreściami w internecie?
Opracowanie: Monika Fidler