Nowe standardy kształcenia nauczycieli – co zmieniło się w przygotowaniu do wykonywania zawodu nauczyciela

Zmiany zostały wprowadzone ustawą z 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1668, ze zm.) oraz rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 1450).

Zawarte w ww. przepisach regulacje stanowią o tym, że:

• nauczycieli mogą kształcić wyłącznie uczelnie spełniające warunki określone w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
• kształcenie nauczycieli obejmuje zawsze 5-letni cykl (jako studia jednolite magisterskie lub studia I i II stopnia realizowane w tym samym zakresie),
• kształcenie nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej jest prowadzone wyłącznie w trakcie jednolitych studiów magisterskich,
• kształcenie nauczycieli pedagogów specjalnych może być prowadzone wyłącznie w:

• • trakcie jednolitych studiów magisterskich oraz
  • w przypadku nauczycieli posiadających już kwalifikacje do nauczania przedmiotu lub prowadzenia zajęć edukacyjnych – w trakcie  studiów podyplomowych,

• studia podyplomowe umożliwiające uzyskanie kwalifikacji nauczycielskich mogą być prowadzone wyłącznie przez uczelnię zapewniającą kadrę kształcącą nauczycieli na studiach I lub II stopnia lub jednolitych studiach magisterskich na kierunku odpowiadającym zakresowi kształcenia na studiach podyplomowych;

W nowych standardach kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela odrębnie określono:

1. standard kształcenia nauczycieli przedmiotu (zajęć edukacyjnych),
2. standard kształcenia nauczycieli edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej,
3. standard kształcenia nauczycieli – pedagogów specjalnych.

Standardy te określają:

• sposób organizacji kształcenia,
• realizowane zajęcia,
• minimalną liczbę godzin poszczególnych zajęć,
• efekty uczenia się (ogólne i szczegółowe),
• wymagania w stosunku do osób prowadzących kształcenie nauczycieli,
• wymagania dotyczące infrastruktury niezbędnej do prowadzenia kształcenia.

Standardy kształcenia nauczycieli wskazują również zakres wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, które powinien uzyskać absolwent, aby osiągnąć wskazane w standardzie ogólne i szczegółowe efekty uczenia się.

Nowe standardy kształcenia, podobnie  obowiązujące wcześniej, przewidują, że przygotowanie nauczyciela do zawodu obejmuje zarówno przygotowanie merytoryczne jak i przygotowanie pedagogiczne.

W nowych standardach kształcenia nauczycieli na tworzące blok przygotowania psychologiczno-pedagogicznego zajęcia z zakresu psychologii, pedagogiki i praktyk zawodowych (w tej grupie zajęć) przewidziano minimum 210 godzin, w tym:

• 90 godzin na psychologię,
• 90 godzin na pedagogikę,
• 30 godzin na praktyki zawodowe.

Warto zauważyć, że zdecydowano się na zwiększenie liczby godzin przeznaczonych na zajęcia z zakresu podstaw dydaktyki i emisji głosu. Od 1 października zajęcia z tego zakresu są realizowane w wymiarze co najmniej 60 godzin.

Zwiększono tajże wymiar zajęć z zakresu dydaktyki nauczania przedmiotu. W przypadku zajęć z dydaktyki nauczania pierwszego przedmiotu uczelnie są zobowiązane do realizacji tych zajęć w wymiarze co najmniej 150 godzin, zaś w zakresie nauczania kolejnego przedmiotu w wymiarze 90 godzin.

Podkreślić należy, że standardy kształcenia nauczycieli określają minimalną liczbę godzin przewidywaną na przygotowanie nauczyciela do zawodu, w tym na przygotowanie psychologiczno-pedagogiczne i dydaktyczne. O faktycznej liczbie godzin przyjętych do realizacji na studiach decyduje samodzielnie uczelnia.

Dążąc do podnoszenia jakości edukacji, Ministerstwo Edukacji Narodowej prowadzi obecnie prace nad założeniami do projektu nowego rozporządzenia w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli, które ma być spójne z nowym standardem kształcenia nauczycieli i będzie dotyczyło osób uzyskujących kwalifikacje zgodnie z nowym standardem kształcenia.