Edukacja zdrowotna od 1 września 2025 r. – MEN odpowiada na pytania

Zgodnie z zapowiedziami MEN, nowy przedmiot ma obejmować szeroką tematykę związaną z ochroną zdrowia psychicznego, odżywianiem, edukacją seksualną, profilaktyką oraz problematyką uzależnień. Edukacja zdrowotna ma zastąpić obecny przedmiot wychowanie do życia w rodzinie i objąć uczniów klas IV-VIII szkół podstawowych oraz I-II szkół ponadpodstawowych.

W interpelacji poselskiej skierowano do MEN następujące pytania:

1. Jakie konkretnie treści będą zawarte w programie nauczania edukacji zdrowotnej, zwłaszcza w odniesieniu do edukacji seksualnej?

2. Czy konsultacje społeczne dotyczące programu nauczania edukacji zdrowotnej, które miały się rozpocząć we wrześniu lub październiku, będą obejmowały szeroką reprezentację rodziców, pedagogów, organizacji pozarządowych oraz ekspertów z zakresu zdrowia psychicznego i seksualnego?

3. Jakie będą kryteria doboru nauczycieli do prowadzenia zajęć z edukacji zdrowotnej oraz jak będą wyglądały kursy i studia podyplomowe, które mają przygotować kadrę do nauczania tego przedmiotu?

4. Czy planowane jest monitorowanie efektów wprowadzenia tego przedmiotu i w jaki sposób będzie to realizowane?

5. Jakie środki finansowe przewidziano na przygotowanie i realizację programu, w tym na studia i kursy dla nauczycieli?

6. W jaki sposób będzie uwzględniana różnorodność poglądów w zakresie edukacji seksualnej i zdrowotnej, szczególnie w kontekście kontrowersji społecznych, które mogą towarzyszyć wprowadzeniu tego tematu do programu nauczania?

7. Jakie działania podejmie ministerstwo, aby uspokoić niepokoje rodziców związane z treściami nauczania z obszaru edukacji seksualnej? Czy program edukacyjny będzie dostosowany do wrażliwości społecznej, a treści będą wprowadzane w sposób odpowiedzialny i adekwatny do wieku uczniów?

W odpowiedzi na interpelację MEN poinformowało, że kończy prace nad projektem podstawy programowej kształcenia ogólnego w zakresie nowego przedmiotu – edukacja zdrowotna. Ma on zostać wprowadzony w polskich szkołach podstawowych i ponadpodstawowych od 1 września 2025 roku.

Do tej pory przedmiot wychowanie do życia w rodzinie był nieobowiązkowy, a jego podstawa programowa obejmowała głównie treści związane z funkcjami rodziny, miłością, przyjaźnią, pełnieniem ról małżeńskich i rodzicielskich, seksualnością człowieka, prokreacją, problemami okresu dojrzewania.

Projektowana podstawa programowa nowego przedmiotu edukacja zdrowotna została rozbudowane o treści związane ze zdrowiem i aktywnością fizyczną, odżywianiem, zdrowiem psychicznym, społecznym i środowiskowym, internetem i profilaktyką uzależnień. Zakłada się wdrożenie podczas zajęć alfabetu zdrowotnego:

• wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych pozwalających na trafne rozpoznanie potrzeb zdrowotnych własnych i otoczenia oraz

• podejmowania odpowiednich działań profilaktycznych czy naprawczych.

Kwalifikacje wymagane od nauczycieli są uregulowane w rozporządzeniu Ministra Edukacji i Nauki z 14 września 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Przygotowanie merytoryczne nauczyciela musi obejmować treści nauczania określone w podstawie programowej przedmiotu, do nauczania którego nauczyciel jest zatrudniany. W przypadku przedmiotów lub zajęć, do nauczania których wymagania są inne niż wskazane wyżej, w rozporządzeniu określone są przepisy odrębne.

MEN informuje w odpowiedzi na interpelację, że w najbliższym czasie planowane jest przygotowanie projektu nowelizacji ww. rozporządzenia i określenie kwalifikacji wymaganych od nauczycieli edukacji zdrowotnej.

Ponadto, niezależnie od projektowanych zmian legislacyjnych, minister edukacji zamierza zlecić wybranym uczelniom organizację kwalifikacyjnych studiów podyplomowych dla nauczycieli w zakresie edukacji zdrowotnej. Obecnie przygotowywane są materiały służące organizacji takich studiów i planowana sieć uczelni, które je poprowadzą. Sieć ta powinna gwarantować nauczycielom równomierny na terenie całego kraju dostęp do studiów. Studia te będą realizowane zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 25 lipca 2019 r w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela. Oznacza to możliwość organizacji kwalifikacyjnych studiów podyplomowych dla nauczycieli posiadających już uprawnienia do nauczania innego przedmiotu. Studia te będą finansowane z budżetu ministra edukacji i będą bezpłatne dla nauczycieli.

Ponadto uczelnie będą mogły prowadzić kwalifikacyjne studia podyplomowe w zakresie edukacji zdrowotnej także odpłatnie. Wówczas możliwe będzie dofinansowanie w części lub w całości ze środków wyodrębnianych w budżetach organów prowadzących szkoły, w których nauczyciele są zatrudnieni.

W roku szkolnym 2024/2025 jednym z kierunków polityki oświatowej państwa jest edukacja prozdrowotna w szkole, w tym kształtowanie zachowań służących zdrowiu, rozwijaniu sprawności fizycznej i nawyku aktywności ruchowej oraz nauki udzielania pierwszej pomocy. Tymczasem ustalenie przez ministra edukacji kierunku polityki oświatowej stanowi – wynikające z przepisów prawa – zobowiązanie dla publicznych placówek doskonalenia do organizowania doskonalenia w tym zakresie.