Duże znaczenie małych szkół – MEN wydało komunikat w sprawie nowych przepisów

Planowana zmiana

Opis zmian

Możliwość wykorzystywania przez samorządy wolnych pomieszczeń w szkołach, przedszkolach i innych placówkach edukacyjnych na potrzeby lokalnej społeczności.

Pomieszczenia będzie można wykorzystywać np. w związku z:

• organizacją opieki nad dziećmi do lat 3,
• prowadzeniem zajęć dla seniorów,
• działaniami związanymi z kulturą, zdrowiem czy aktywnością obywatelską.

Dodatkowa działalność prowadzona w szkole nie będzie mogła pogorszyć warunków nauki i bezpieczeństwa uczniów.

Większa elastyczność w organizacji szkół podstawowych.

W uzasadnionych sytuacjach (oceny będzie dokonywał kurator oświaty) możliwe będzie tworzenie:

• nie tylko szkół podstawowych obejmujących klasy I–III, I–IV, ale także szkół podstawowych obejmujących klasy IV–VIII (w tym ostatnim przypadku szkole obowiązkowo będzie podporządkowana co najmniej jedna szkoła filialna),
• szkół filialnych, czyli małych szkół podlegających większej szkole, obejmujących klasy I–III lub I–IV.

Dzięki tym rozwiązaniom:

• najmłodsze dzieci będą mogły uczyć się blisko domu,
• starsi uczniowie będą mogli uczyć się w dobrze wyposażonych szkołach z pełnoetatowymi nauczycielami.

Łatwiejsza organizacja klas łączonych.

W bardzo małych szkołach (w których do klas I–III uczęszcza łącznie nie więcej niż 12 uczniów) będzie można łączyć wszystkie zajęcia edukacyjne. Ma to pozwolić uniknąć likwidacji najmniejszych szkół, ale powinno być stosowane za zgodą rodziców, nauczycieli i gminy.

Łatwiejsze tworzenie zespołów szkół.

Gminy będą mogły łączyć w jeden zespół kilka szkół podstawowych. Pozwoli to lepiej wykorzystać kadrę nauczycielską, wyrówna jakość nauczania oraz uprości zarządzanie placówkami. Nauczyciele nie będą musieli pracować w wielu szkołach naraz, co poprawi stabilność zatrudnienia i jakość pracy z uczniami.

Wsparcie świetlic i żywienia w małych szkołach.

Szkoły podstawowe do 70 uczniów będą mogły organizować zajęcia świetlicowe również dla dzieci z oddziałów przedszkolnych, które działają w tej samej szkole.
Umożliwienie zapewnienia dzieciom podwieczorku.

Mniej biurokracji.

Ograniczenie sytuacji, w których samorząd musi uzyskać wiążącą opinię kuratora oświaty dotyczy m.in.:

• zakładania biblioteki pedagogicznej czy
• niektórych zmian organizacyjnych w szkołach.

Kurator pozostanie organem, który dba o jakość edukacji, natomiast mniej czasu będzie przeznaczał na czynności administracyjne.

Uwaga. Wzmocniona zostanie rola kuratora w przypadku zmiany obwodu szkoły lub jej likwidacji albo przekształcenia.

Uporządkowanie procedury likwidacji szkoły.

Procedura likwidacji szkoły będzie bardziej przejrzysta, a rodzice otrzymają pełną informację o planach samorządu.
Wprowadzony zostanie obowiązek przeprowadzenia konsultacji społecznych oraz jasne zasady informowania mieszkańców.
Skargi na opinię kuratora w sprawie likwidacji szkoły będą trafiały bezpośrednio do właściwego sądu administracyjnego, co przyspieszy postępowanie.

Szybsza wypłata zaległych dotacji dla szkół w 2025 roku.

Dotacje za efekt za 2025 rok będą wypłacane jak najszybciej. Są to środki przysługujące szkołom ponadpodstawowym (zarówno publicznym niesamorządowym, jak i niepublicznym) prowadzonym przez np. stowarzyszenia, fundacje czy osoby fizyczne. 

Wprowadzenie potwierdzenia prawa do dotacji w 2026 roku dla nowych szkół.

Nowoutworzone jednostki systemu oświaty zyskają pewność otrzymania dotacji już w styczniu 2026 roku. Dzięki temu można będzie uniknąć przerw w finansowaniu działalności tych szkół