Wzmocnienie roli kuratorów w szkołach publicznych. Co zmieni się w nadzorze pedagogicznym
Aktualizacja po przyjęciu projektu ustawy przez Sejm! Posłowie przyjęli projekt ustawy z 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustawy. Oznacza to, że teraz nad nowymi przepisami będzie pracował Senat. Najważniejsze zmiany w prawie oświatowym dotyczą ustawy Prawo oświatowe. Zakładają one wzmocnienie roli kuratorów oświaty, a dokładniej – przyznania im nowych kompetencji. Sprawdź, jakie zmiany wprowadza Lex Czarnek i jakie wpływają one na status dyrektorów szkół i placówek. W artykule uwzględniono poprawki, czyli zmiany w stosunku do projektu ogłoszonego w listopadzie 2021 r. To ważne, ponieważ wycofano się ze zmian w składach komisji konkursowych!
Przeczytaj aktualizację: Co dalej z Lex Czarnek? Jest weto Prezydenta
Z artykułu dowiesz się m.in.:
- Na czym polegają zmiany w nadzorze pedagogicznym, które ma wprowadzić nowelizacja ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe
- Jaki skład będą miały komisje konkursowe na dyrektora szkoły, skoro wycofano się ze zwiększenia udziału organu nadzoru pedagogicznego
- W jakich sprawach niezbędne będzie uzyskanie pozytywnej opinii kuratora oświaty
Przeczytaj również:
Zmiany w nadzorze pedagogicznym
Proponowane zmiany w nadzorze pedagogicznym polegają na rozszerzeniu zakresu uprawnień kuratorów.
Kurator oświaty, w przypadku stwierdzenia niezrealizowania zaleceń wynikających z nadzoru pedagogicznego, będzie mógł:
- wezwać dyrektora do wyjaśnienia przyczyn niezrealizowania zaleceń,
- wyznaczyć ostateczny termin na zrealizowanie zaleceń,
- wystąpić do organu prowadzącego o odwołania dyrektora ze stanowiska w trakcie trwania roku szkolnego bez wypowiedzenia (w przypadku niezrealizowania zaleceń w dodatkowym terminie).
Odwołanie dyrektora przez organ prowadzący będzie obligatoryjne i będzie musiało nastąpić w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku.
Jeżeli organ prowadzący mimo wniosku, nie odwoła dyrektora – powierzenie stanowisko wygaśnie po 14 dniach od dnia otrzymania wspomnianego wniosku. Rozwiązania te będą miały zastosowanie także do detektorów niebędących nauczycielami.
Wygaśnięcie powierzenia stanowiska zostanie stwierdzone przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny.
Powierzenie stanowiska dyrektora – wzmocnienie roli kuratorów w szkołach publicznych
Wzmocnienie roli kuratorów w procedurze powierzania stanowiska dyrektora odnosi się zarówno dyrektorów będących nauczycielami, jak i nieposiadających kwalifikacji nauczycielskich.
Obecnie powierzenie roli dyrektora osobie niebędącej nauczycielem wymaga uzyskania opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny – art. 62 ust. 2 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Przepis nie wskazuje, by musiała być to opinia pozytywna. W praktyce funkcję dyrektora może więc pełnić osoba, która w opinii kuratora oświaty nie powinna zajmować tego stanowiska.
Zmiany zaproponowane w projekcie nowelizacji zakładają, że stanowisko dyrektora szkoły można będzie powierzyć osobie niebędącej nauczycielem po uzyskaniu pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
Powierzenie stanowiska bez konkursu – wymagana pozytywna opinia kuratora
Pierwsze zmiany dotyczą powierzenia obowiązków dyrektora szkoły, gdy do konkursu nie zgłosi się żaden kandydat lub żaden nie zostanie wyłoniony. Dziś przepisy wskazują, że organ prowadzący powierza tę funkcję kandydatowi ustalonemu w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny, po zasięgnięciu opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej art. 63 ust. 12 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe.
Po zmianach przepisów organ powierzy stanowisko ustalonemu przez siebie kandydatowi po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora i po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły oraz zakładowej organizacji związkowych. Na wydanie opinii organizacje związkowe będą miały 14 dni.
Jeżeli w konkursie na dyrektora szkoły nie zgłosi się żaden kandydat lub żaden nie zostanie wyłoniony, osoba wskazana przez organ prowadzący będzie musiała uzyskać pozytywną opinię kuratora oświaty. Opinie rady pedagogicznej i rady szkoły – jak obecnie – nie będą więc wiążące.
Rezygnacja ze zmian w składach zasadach pracy komisji konkursowych
Bardzo ważną zmianą w stosunku do pierwotnego projektu nowelizacji jest to, że Lex Czarnek przyjęta przez Sejm nie zmienia składów komisji konkursowych.
Zgodnie z art. 63 ust. 14 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe w skład komisji wchodzi:
1. po trzech przedstawicieli:
- organu prowadzącego szkołę lub placówkę,
- organu sprawującego nadzór pedagogiczny,
2. po dwóch przedstawicieli:
- rady pedagogicznej,
- rady rodziców,
3. po jednym przedstawicielu organizacji związkowych reprezentatywnych, wyłonionym spośród członków ich jednostek organizacyjnych albo jednostek organizacyjnych organizacji związkowych wchodzących w skład reprezentatywnych organizacji związkowych.
Dyrektor na mniej niż pięć lat – jeżeli kurator oświaty wyrazi zgodę
Wzmocnienie roli kuratorów ma być widoczne także w przypadku potrzeby powierzenia stanowiska dyrektora na okres krótszy niż pięć lat.
W aktualnym stanie prawnym to organ prowadzący może podjąć decyzję o odstąpieniu od zasady pięcioletniej kadencji – art. 63 ust. 21 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe.
Rezygnacja ze stanowiska za porozumieniem stron, a odwołanie za zgodą kuratora
Aktualnie przepisy nie przewidują możliwości zrezygnowania ze stanowiska dyrektora szkoły bez zachowania trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Projekt nowelizacji zakłada natomiast dodanie do ustawy przepisu pozwalającego na rezygnację w terminie uzgodnionym przez dyrektora i organ prowadzący szkołę.
Niewątpliwie wzmocnienie roli kuratorów wyraża się natomiast w konieczności wydania pozytywnej opinii w przedmiocie odwołania dyrektora ze stanowiska bez wypowiedzenia. Oznacza to, że organ prowadzący nie będzie mógł odwołać dyrektora ze stanowiska, bez wypowiedzenia i w trakcie roku szkolnego, wyłącznie pod warunkiem uzyskania pozytywnej opinii kuratora oświaty.
Po zmianach natychmiastowe odwołanie dyrektora szkoły będzie możliwe tylko po uzyskaniu zgody kuratora oświaty.
Pozytywna opinia kuratora oświaty po wejściu w życie Lex Czarnek
Rezygnacja ze zmian w składzie komisji konkursowych nie oznacza, że nowelizacja ustawy Prawo oświatowe nie spowoduje wzmocnienia roli kuratora oświaty. W poniższym zestawieniu wskazano, w jakich sprawach konieczne będzie uzyskanie pozytywnej opinii kuratora.
- powierzenie stanowiska dyrektora szkoły osobie niebędącej nauczycielem
- (w przypadku braku kandydatów lub niewyłonienia kandydata w konkursie) powierzenie stanowiska dyrektora szkoły kandydatowi ustalonemu przez organ prowadzący
- Powierzenie stanowiska dyrektora szkoły na okres krótszy niż pięć lat,
- Odwołanie dyrektora szkoły ze stanowiska przez organ prowadzący w trakcie roku szkolnego, bez wypowiedzenia.
Przypominam, że rola kuratora zostanie wzmocniona także w związku ze zmianami w Karcie Nauczyciela. Kurator oświaty będzie miał dużo większy wpływ na:
- ocenę pracy dyrektora szkoły, przedszkola lub placówki,
- zawieszenie dyrektora w pełnieniu obowiązków.
Źródło: ustawa z 13 stycznia 2022 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (tekst ustawy przekazany do Senatu zgodnie z art. 52 regulaminu Sejmu).
