Zaburzenia odżywiania u dzieci i młodzieży — rodzaje, przyczyny i leczenie

Zaburzenia odżywiania to poważne schorzenia dotykające ludzi w różnym wieku, charakteryzujące się nieprawidłowym podejściem do jedzenia i utrzymania zdrowego stylu życia. Obejmują one szereg niezdrowych nawyków żywieniowych, które prowadzą do zakłóceń równowagi energetycznej organizmu. Zaburzenia odżywiania często wiążą się z nieprawidłowym postrzeganiem własnego ciała, wpływając negatywnie na samoocenę. Ponadto często prowadzą one do trudności w relacjach społecznych oraz mogą mieć długotrwałe konsekwencje zdrowotne, takie jak problemy z układem sercowo-naczyniowym czy zaburzenia hormonalne.

Zaburzenia odżywiania u dzieci i młodzieży to poważny problem zdrowotny, którego przyczyny są zróżnicowane i wieloaspektowe:

• Znaczna część tych zaburzeń wynika z czynników psychospołecznych, takich jak brak akceptacji rówieśników, perfekcjonizm, czy zakłócone relacje rodzinne, obejmujące nadopiekuńczość czy konflikty w życiu domowym.

• Niskie poczucie własnej wartości, doświadczenia traumatyczne, a także presja społeczeństwa i mediów do osiągnięcia idealnej sylwetki prowadzą nieraz do groźnych skutków zdrowotnych, zwłaszcza dla osób w tak młodym wieku.

• Wrażliwość na bodźce zewnętrzne oraz wewnętrzne w okresie dojrzewania, między 13 a 21 rokiem życia, sprawia, że jedzenie może stać się obszarem, w którym młodzi ludzie próbują kontrolować swoje ciała oraz zyskać aprobatę społeczną.

Anoreksja

Anoreksja to zaburzenie odżywiania charakteryzujące się celową utratą masy ciała. Częściej diagnozowane u dziewcząt w okresie dojrzewania, anoreksja jest związana z perfekcjonizmem, nadmierną ambicją oraz determinacją w osiąganiu wyznaczonych celów. Osoby cierpiące na anoreksję często rezygnują stopniowo z pewnych grup pokarmów, a jej skutki obejmują obsesyjne zainteresowanie kaloriami, unikanie wspólnych posiłków i osiągnięcie bardzo niskiej wagi ciała.

Bulimia

Bulimia to zaburzenie polegające na nawracających napadach żarłoczności, po których następują działania kompensacyjne mające na celu utrzymanie masy ciała. Osoby z bulimią spożywają duże ilości jedzenia, a potem prowokują wymioty, stosują środki przeczyszczające lub intensywnie ćwiczą. Skutki towarzyszące bulimii mogą obejmować poważne problemy zdrowotne, takie jak zaburzenia elektrolitowe, problemy z dziąsłami czy uszkodzenie szkliwa.

Ortoreksja

Ortoreksja to zaburzenie odżywiania związane z obsesyjnym dążeniem do zdrowego jedzenia. Osoby z ortoreksją eliminują stopniowo różne grupy produktów z diety, aby unikać potencjalnych zanieczyszczeń. To zjawisko, coraz częstsze wśród młodych osób, rozwija się w odpowiedzi na trendy "fit" w mediach społecznościowych, prowadząc do skrajnych praktyk żywieniowych, włącznie z ograniczeniem spożycia do samej wody.

Selektywne zaburzenie odżywiania u dzieci polega na spożywaniu tylko kilku rodzajów pokarmów z jednoczesnym lękiem przed innymi. To często występujące u małych dzieci zaburzenie, jeśli nieleczone, może utrwalić się nawet w dorosłym życiu — wynika to z traumatycznych zdarzeń związanych z jedzeniem, takich jak zakrztuszenie się konkretnym produktem.

Wyróżnia się fizyczne oraz psychiczne objawy zaburzeń odżywiania u dzieci i młodzieży, m.in.:

• Nadpobudliwość i drażliwość — Zwiększona pobudliwość emocjonalna oraz drażliwość, które mogą wynikać z napięcia związanego z jedzeniem;

• Nadmierne zmęczenie — utrzymujące się uczucie zmęczenia, wynikające z niewłaściwego odżywiania i braku odpowiednich składników odżywczych;

• Uczucie intensywnej złości związanej z jedzeniem — może być efektem stresu związanego z żywieniem;

• Wymiotowanie zjedzonym pokarmem — stanowi to jeden ze środków kontroli masy ciała;

• Nadmierne objadanie się (zwłaszcza przed pójściem spać);

• Ogólna niechęć do jedzenia, brak apetytu;

• Praktykowanie niezdrowej diety, ubogiej w niezbędne składniki odżywcze — może wpływać negatywnie na rozwój organizmu.

W celu skutecznej diagnostyki zaburzeń odżywiania u dzieci i młodzieży konieczny jest kontakt z profesjonalistami. Szczegółowy wywiad medyczny stanowi początkowy etap, podczas którego specjaliści zbierają informacje na temat historii rozwoju dziecka, nawyków żywieniowych, objawów oraz ewentualnych wydarzeń traumatycznych czy stresujących sytuacji.

Psychologiczna ocena, przeprowadzana przez psychologa lub psychoterapeutę, pozwala zrozumieć głębsze przyczyny problemów, analizując zachowania, reakcje emocjonalne i relacje z rodzicami. Z kolei ocena fizyczna obejmuje pomiary masy ciała, wzrostu, obwodu głowy oraz ogólnego stanu zdrowia dziecka. Ponadto wykonuje się badania laboratoryjne w identyfikacji ewentualnych niedoborów żywieniowych czy innych problemów zdrowotnych, które mogą wpływać na zaburzenia odżywiania.

Leczenie zaburzeń odżywiania u dzieci opiera się na kompleksowym podejściu zespołu interdyscyplinarnego, do którego zalicza się przede wszystkim:

• lekarza pierwszego kontaktu/ pediatrę;

• psychiatrę;

• dietetyka/psychodietetyka;

Praca tego zespołu skoncentrowana jest na holistycznym podejściu do problemów związanych z obrazem własnego ciała przez dzieci oraz młodzież. Warto także pamiętać o tym, że terapia poznawczo-behawioralna uznawana jest za najskuteczniejszą z rodzajów psychoterapii. W przypadkach, gdy występują dodatkowe zaburzenia psychiczne, lekarz psychiatra może podjąć decyzję o wdrożeniu leczenia farmakologicznego.

Artykuł sponsorowany