Nowelizacja Karty Nauczyciela podpisana przez Prezydenta. Koniec z godzinami czarnkowymi, wyższe nagrody jubileuszowe i nowe zasady zastępstw

Nowelizacja wprowadza szereg modyfikacji w przepisach dotyczących oceny pracy nauczycieli i zatrudniania nauczycieli początkujących. Wydłużono termin na dokonanie oceny pracy – z 21 do 30 dni roboczych – oraz doprecyzowano momenty, w których dyrektor dokonuje oceny w trakcie przygotowania do zawodu. Zmieniono także zasady uwzględniania ocen cząstkowych i wprowadzono nowe rozwiązania dotyczące sytuacji, gdy nauczyciel pełnił funkcję dyrektora lub obowiązki dyrektora.

W przypadku nauczycieli początkujących ustawodawca wskazał, że stosunek pracy nawiązuje się co do zasady na czas określony jednego roku szkolnego, a nie dwóch lat – jak było dotychczas.

Przyjęte zmiany w Karcie Nauczyciela rozszerzają katalog nauczycieli specjalistów o doradców zawodowych. Od 1 września 2025 r. ich godziny pracy – z wyjątkiem obowiązkowych zajęć wynikających z podstawy programowej – będą wliczane do etatów specjalistycznych w szkołach i przedszkolach. To rozwiązanie ma zwiększyć dostępność doradztwa zawodowego i wzmocnić współpracę w ramach zespołów pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

W nowelizacji szczegółowo określono warunki obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i zastępstwa doraźne. Uregulowano m.in. przypadki, w których nauczyciel zachowuje prawo do wynagrodzenia mimo niezrealizowania przydzielonych godzin. Będzie to możliwe, jeśli w tym czasie prowadził inne zajęcia przydzielone przez dyrektora, odpowiadające potrzebom uczniów.

Nowe przepisy mają też zapobiegać przydzielaniu zastępstw w czasie zajęć zaplanowanych nauczycielom specjalistom i bibliotekarzom. Wyjątek stanowią sytuacje, gdy z przyczyn organizacyjnych nauczyciel nie mógłby w danym dniu zrealizować swojego obowiązkowego pensum.

Ustawa wprowadza możliwość skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia przez nauczycieli, którym do emerytury brakuje mniej niż rok. Warunkiem będzie skierowanie na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową.

Przywrócono także możliwość powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki na kolejną kadencję bez przeprowadzania konkursu, co ma ułatwić organizację pracy w placówkach oświatowych.

Z kolei od 1 stycznia 2026 r. wejdą w życie przepisy podnoszące wysokość nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy z 250% do 300% wynagrodzenia miesięcznego oraz wprowadzające nagrodę jubileuszową za 45 lat pracy w wysokości 400% wynagrodzenia miesięcznego.

Wzrosną również odprawy emerytalne i rentowe, a prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego zyskają nowe grupy nauczycieli.

Zmieniono także terminy wypłat składników wynagrodzenia, których wysokość zależy od wykonanych zadań. Od teraz będą one wypłacane miesięcznie lub jednorazowo z dołu, do 5. dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczą.

Jedną z najbardziej oczekiwanych przez nauczycieli zmian jest likwidacja tzw. godzin czarnkowych. Obowiązujące od 2022 roku rozwiązanie nakładało na nauczycieli obowiązek jednej godziny tygodniowo „dostępności w szkole” w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy. Jeżeli prezydent podpisze nowelizacją ustawy, od września 2025 r. przepis ten zostanie zniesiony.

Kolejna, jeszcze niepodpisana nowelizacja przewiduje zmiany w zatrudnianiu specjalistów w szkołach niepublicznych. Jeżeli zyska akceptację prezydenta, w okresie od 1 września 2025 r. do 31 sierpnia 2027 r. będzie można powierzać pedagogom, psychologom i logopedom realizację zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej w wymiarze do 9 godzin tygodniowo na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowy zlecenia lub B2B).