
Prezydent podpisał nowelizację Karty Nauczyciela wprowadzającą istotne zmiany w zasadach wypłaty wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe. Nowe przepisy obejmują również obowiązek dokonania wyrównania tego wynagrodzenia za okres obowiązujący od 1 września 2025 r. Intencją ustawodawcy jest poszerzenie katalogu sytuacji, w których nauczyciel zachowuje prawo do zapłaty za godziny ponadwymiarowe, mimo ich faktycznego niewykonania. Wyrównanie powinno zostać wypłacone najpóźniej do 6 lutego 2026 r. Na obecnym etapie ustawa oczekuje wyłącznie na publikację w Dzienniku Ustaw.
Nowelizacja wprowadza nowe regulacje określające warunki zachowania prawa do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe. Wynagrodzenie to będzie należne w sytuacji, gdy łącznie spełnione zostaną następujące warunki:
W praktyce zmiany wprowadzone nowelizacją polegają na rozszerzeniu zakresu sytuacji, w których nauczyciel zachowuje prawo do zapłaty za gotowość do pracy. W przeciwieństwie do rozwiązań obowiązujących od 1 września 2025 r., znowelizowany art. 35 ust. 3e Karty Nauczyciela nie ogranicza tego uprawnienia wyłącznie do nauczania indywidualnego oraz indywidualnego rocznego przygotowania przedszkolnego.
Dzięki nowelizacji prawo do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, przy spełnieniu ustawowych warunków, obejmuje również inne formy zajęć realizowanych jako godziny ponadwymiarowe.
Warunkiem zachowania prawa do wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe jest pozostawanie w gotowości do realizacji zajęć. Ustawodawca nie precyzuje, jak co dokładnie należy rozumieć przez „gotowość do prowadzenia zajęć”. W uzasadnieniu do projektu wskazano następujące przykłady:
Nowelizacja zawiera także dwie zmiany o charakterze precyzującym zasady obliczania wynagrodzenia.
Pierwsza z nich dotyczy zasad obniżania pensum nauczyciela w tzw. tygodniach niepełnych, na potrzeby ustalenia liczby godzin ponadwymiarowych. Po nowelizacji Karta Nauczyciela wskazuje, że pomniejszenie pensum obejmuje także te tygodnie, w których występują dni bez zaplanowanych zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych bezpośrednio z uczniami lub na ich rzecz, czyli zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1 Karty Nauczyciela.
Jednocześnie przesądzono, że pomniejszenie pensum przy ustalaniu godzin ponadwymiarowych nie ma zastosowania w dniach, w których zaplanowano wyłącznie zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby oraz zainteresowania uczniów, wskazane w art. 42 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela.
Ostatnia zmiana odnosi się do zasad przydzielania doraźnych zastępstw. W nowelizacji doprecyzowano, że takie zastępstwa mogą zostać powierzone nauczycielowi również w czasie, w którym – z przyczyn leżących po stronie szkoły – nie miał on możliwości realizacji zajęć zaplanowanych na dany dzień, zarówno w ramach obowiązkowego pensum, jak i godzin ponadwymiarowych. W takiej sytuacji nauczycielowi przysługiwać będzie wynagrodzenie nie z tytułu doraźnego zastępstwa, lecz jako wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe.
W podpisanej przez Prezydenta nowelizacji uwzględniono poprawkę zgłoszoną na etapie prac sejmowych, zgodnie z którą nauczycielom przysługiwać będzie wyrównanie wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe niewykonane w okresie od 1 września do 31 grudnia 2025 r. Prawo do wyrównania obejmie te godziny zajęć, w odniesieniu do których nauczyciel pozostawał w gotowości do ich realizacji.
Wypłata przyznanego wyrównania ma nastąpić najpóźniej do 6 lutego 2026 r.