Podatek PIT – co trzeba o nim wiedzieć?

W powszechnej mowie już dawno zagościło określenie „PIT”. Jednak nie każdy wie, skąd ono pochodzi i co dokładnie oznacza. PIT to skrót, który został utworzony z pierwszych liter angielskiego określenia „Personal Income Tax”. Oznacza ono tyle, co podatek dochodowy od osób fizycznych.

PIT zalicza się do grupy podatków bezpośrednich i skierowany jest do jednostek, które uzyskują konkretny rodzaj przychodu. Podatek dochodowy należy odliczyć m.in. od przychodów z pracy, działalności gospodarczej, emerytury, a także ze sprzedaży lub wynajmu domu czy mieszkania.

Określenie PIT na co dzień często jest też utożsamiane z samą deklaracją, którą uzupełnia się przy rozliczeniu. Do potocznego języka na stałe weszło już sformułowanie „złożyć PIT”, które odwołuje się bardziej do składania deklaracji aniżeli do samego rozliczenia podatku.

Polski system podatkowy to rozbudowany i dość skomplikowany organizm. Rozliczanie PIT-u nie należy więc do najłatwiejszych czy najprzyjemniejszych. Coroczna potrzeba przedłożenia oświadczenia dochodowego zawsze kojarzyła się z długotrwałym, a przez to również męczącym wypełnianiem niezrozumiałych druków.

Jednak od pewnego czasu ten przykry obowiązek stał się mniej uciążliwy, a sam proces rozliczania bardziej przystępny. Obecnie nie trzeba już wypełniać papierowych formularzy i zanosić ich do urzędu skarbowego. Aby ułatwić składanie PIT-u, polskie państwo stworzyło specjalne narzędzia internetowe. Jednym z nich jest program o nazwie e-Deklaracje, który powstał pod patronatem Ministerstwa Finansów.

Przy pomocy tego elektronicznego narzędzia można wysłać różne rodzaje druków. Z portalu e-Deklaracje bez problemu skorzystają osoby, które rozliczają się na podstawie:

• PIT-37,
• PIT-36,
• PIT-36L,
• PIT-16,
• PIT-16A,
• PIT-19A,
• PIT-28,
• PIT-38,
• PIT-39,
• PIT-OP.

Podczas rozliczania PIT-u należy uważnie wybrać odpowiedni rodzaj deklaracji. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ każdy z druków przeznaczony jest dla odmiennego płatnika. Formularz PIT wybiera się głównie pod kątem rodzaju przychodów, ale nie tylko. Znaczenie ma także to, kto je rozlicza. Jedne deklaracje przeznaczone są dla osób, które samodzielnie składają zeznanie podatkowe, a inne druki dla podmiotu takiego jak zakład pracy.

Do najczęściej składanych deklaracji podatkowych należy zaliczyć PIT-37. To jeden z najpopularniejszych formularzy, ponieważ przeznaczony jest on dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, zlecenie lub dzieło. Ten rodzaj zeznania podatkowego składają również emeryci oraz renciści.

Rokrocznie do urzędów skarbowych napływa też sporo deklaracji PIT-36. Ten typ formularza przeznaczony jest dla osób rozliczających się z prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Podatnicy, którzy składają PIT-36, w deklaracji dodatkowo uwzględniają dochody zagraniczne albo uzyskiwane przez małoletnie dzieci.

Niektórzy właściciele działalności gospodarczych korzystają również z deklaracji PIT-36L. Końcówka „L” świadczy o tym, że formularz przeznaczony jest dla osób, które płacą podatek liniowy.

Wśród popularnych deklaracji podatkowych można wyróżnić też PIT-39. Z tego formularza powinny skorzystać osoby, które sprzedały nieruchomość albo nabyte prawa majątkowe. W deklaracji muszą one wskazać różnicę między podstawą opodatkowania a kosztami uzyskania.

Wiele Polek i Polaków składa do urzędów również PIT-28. Jest to deklaracja, na którą uwagę muszą zwrócić osoby rozliczające się w formie ryczałtu. Formularz PIT-28 przeznaczony jest także dla tych, którzy uzyskują dochód z prywatnego najmu.

Wśród deklaracji, które zasługują na szczególną uwagę, warto wskazać również formularz PIT-11. Druk ten przeznaczony jest dla podmiotów-płatników. Mowa więc o pracodawcach, którzy wypłacają wynagrodzenie i jednocześnie pobierają zaliczki na podatek dochodowy czy też na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne.

Pracodawca jest zobowiązany dostarczyć PIT-11 do urzędu oraz do rąk pracownika. Informacje zawarte w tym dokumencie umożliwiają prawidłowe wypełnienie deklaracji PIT-37 oraz PIT-36.

Wypełnianie deklaracji PIT należy rozpocząć od wprowadzenia kilku podstawowych informacji, które służą identyfikacji podatnika. Potrzebny będzie numer PESEL, data urodzenia, a także adres zameldowania (swój, małżonka oraz dzieci).

Następnie trzeba zwrócić uwagę na pole, w którym podaje się kwotę przychodu za dany rok podatkowy. Chodzi oczywiście o miniony rok kalendarzowy, ponieważ zeznanie podatkowe składa się do 30 kwietnia kolejnego roku.

Oprócz wysokości przychodów w deklaracji PIT trzeba podać też kilka innych informacji związanych z ubiegłorocznymi finansami. Niezbędne będą dane na temat kosztów uzyskania przychodów, dochodów, kwoty wolnej od podatku, a także ulg czy odliczeń, które przysługują danemu podatnikowi.

Obowiązek złożenia deklaracji PIT ma każdy, kto w danym roku podatkowym uzyskał dochód za swoją pracę. Roczne rozliczenie dotyczy zarówno polskich rezydentów podatkowych, jak i osób, które nie posiadają takiego statusu.

W przypadku polskich podatników rozliczenie obejmuje całość przychodów. Natomiast u tych drugich pod uwagę brana jest jedynie ta część przychodów, która została uzyskana na terytorium Polski.

Warto pamiętać, że istnieje pewna grupa przychodów, która została zwolniona z opodatkowania. Mowa tu m.in. o przychodach z transportu grupowego, premiach i prezentach od pracodawców, alimentach czy podarunkach od bliskich. Deklaracja PIT nie obejmuje też przychodów z wynajmowania pokojów turystycznych, sprzedaży posiłków oraz zasiłków i świadczeń z GOPS lub MOPS.