Doradca zawodowy w etatach specjalistów w szkole
Opublikowany projekt nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela przewiduje istotną zmianę w zakresie zatrudniania nauczycieli specjalistów w szkołach. Od 1 września 2025 r. do katalogu tych specjalistów mają zostać włączeni doradcy zawodowi. Oznacza to, że ich godziny pracy – z pewnymi wyjątkami – będą uwzględniane przy obliczaniu łącznej liczby etatów specjalistów w szkole.
Doradca zawodowy jako nauczyciel specjalista
Zgodnie z art. 1 pkt 12 projektu nowelizacji, zmieniony zostanie art. 42d Karty Nauczyciela, rozszerzając katalog nauczycieli specjalistów zatrudnianych w przedszkolach (z wyłączeniem przedszkoli specjalnych) oraz szkołach ogólnodostępnych, w tym szkołach artystycznych realizujących kształcenie ogólne, o doradców zawodowych. Dotąd ich obecność w szkole – mimo obowiązku realizacji doradztwa zawodowego – nie wynikała z przepisów dotyczących minimalnego zatrudnienia specjalistów.
Projektowane zmiany odpowiadają rzeczywistej praktyce, w której doradcy zawodowi wykonują działania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Ich zadania – opisane w rozporządzeniu MEN z 9 sierpnia 2017 r. – obejmują m.in. prowadzenie zajęć z uczniami, wspieranie nauczycieli i współpracę zespołową. Do tej pory ich zatrudnienie było jednak fakultatywne i silnie uzależnione od decyzji dyrektora szkoły oraz możliwości organizacyjnych i finansowych placówki.
Nowy sposób obliczania etatu doradcy zawodowego
Włączenie doradców zawodowych do katalogu specjalistów nie będzie równoznaczne z bezpośrednim przeliczeniem wszystkich realizowanych przez nich godzin na etaty specjalistyczne. Projekt nowelizacji przewiduje wyjątek – z etatowego rozliczenia wyłączone zostaną godziny zajęć z zakresu doradztwa zawodowego, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy – Prawo oświatowe. Chodzi tu o minimalny wymiar zajęć realizowanych w ramach podstawy programowej – tj. 10 godzin w klasach VII–VIII szkoły podstawowej oraz 10 godzin w cyklu kształcenia w szkołach ponadpodstawowych.
Zgodnie z projektowaną regulacją, etat doradcy zawodowego będzie obliczany na podstawie ilorazu, w którym:
- dzielną będzie suma godzin zajęć realizowanych w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru pracy doradcy zawodowego oraz przydzielonych mu godzin ponadwymiarowych, z wyłączeniem zajęć wynikających z art. 109 ust. 1 pkt 7 Prawo oświatowe,
- dzielnikiem będzie tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin pracy określony dla nauczyciela doradcy zawodowego zgodnie z art. 42 ust. 7 pkt 3 lit. b Karty Nauczyciela.
Zatem nie wszystkie godziny pracy doradcy zawodowego będą „liczyły się” do puli etatów specjalistycznych, co ma istotne znaczenie zarówno przy planowaniu zatrudnienia, jak i przy rozliczaniu liczby etatów w danej placówce.
Zatrudnienie doradcy zawodowego
Nowelizacja nie nakłada bezpośredniego obowiązku zatrudnienia doradcy zawodowego, ale umożliwia uwzględnienie go w etatach nauczycieli specjalistów. Decyzja o powołaniu takiego stanowiska pozostaje w gestii dyrektora szkoły lub przedszkola, który – jak wskazano w uzasadnieniu – powinien kierować się analizą potrzeb uczniów oraz ich rodziców, a także sytuacją na rynku pracy i wymogami systemu edukacji.
Taka zmiana może w praktyce wpłynąć na zwiększenie dostępności doradztwa zawodowego – szczególnie w kontekście indywidualnego wsparcia ucznia w wyborze ścieżki edukacyjnej i zawodowej. Dotychczasowe rozwiązania, które pozwalały realizować zadania doradcy zawodowego np. przez wychowawcę czy pedagoga, nie zawsze gwarantowały dostęp do specjalistycznej pomocy.
